Czy oglądanie filmów może być dobre dla zdrowia psychicznego? Sprawdź, czym jest filmoterapia

Filmoterapia to rodzaj terapii wywodzący się z biblioterapii. Podobnie jak biblioterapia wykorzystuje wartością literaturę, tak filmoterapia (lub kinoterapia) czerpie z filmów. Osoba biorąca udział w biblioterapii „ma przeczytać książkę i zidentyfikować się z jej bohaterem przeżywającym te same konflikty i problemy co on”. Ma to pomóc w lepszym zrozumieniu sytuacji i poradzeniu sobie z nią.

Proces ten dzieli się na trzy etapy:

1. identyfikacja,
2. oczyszczenie,
3. wgląd.

Dzięki filmo- i kinoterapii możemy rozpoznać swoje emocje, przemyśleć zachowania, zwiększyć empatię i nauczyć się postępowania w różnych relacjach i sytuacjach. Uczymy się też komunikacji i prowadzenia dialogu.

Oglądając smutny film, możemy uwolnić emocje, a komedię – poprawić nastrój. Dzięki filmom możemy też w bezpieczny sposób połączyć się z naszymi emocjami i zbadać je.

Choć filmoterapia jest stosunkowo nową dziedziną, to może być skuteczna w pomaganiu ludziom w przetwarzaniu trudnych emocji, tym samym poprawiając ich zdrowie psychiczne.

Wykorzystanie filmów w terapii może zwiększyć zaangażowanie w nią. Jej dużym atutem jest to, że jest dostępna i zrozumiała dla wielu osób, bez względu na wiek, płeć, kulturę, klasę i inne różnice. Może być stosowana zarówno w terapii grupowej, jak i indywidualnej.

– Odkryłam, że film angażuje ludzi emocjonalnie w sposób, który może być terapeutyczny. Mówienie o postaciach filmowych może być bardziej komfortowe niż bezpośrednie omawianie problemów, ponieważ daje osobie pewien emocjonalny dystans do tego, przez co przechodzi – mówi Jenny Hamilton, autorka badania o filmoterapii. – Filmy mogą również pomóc ludziom nauczyć się umiejętności życiowych na podstawie tego, jak bohaterowie filmowi radzą sobie z wyzwaniami.

Hamilton zauważa, że terapia filmowa zmniejszyła konflikt między rodzicami a nastolatkami, zwiększyła empatię i prowadzenie dialogu między nimi, a także pomogła poprawić umiejętności komunikacyjne. Dodatkowo wykazano, że filmoterapia zmniejsza niepokój, a sama metoda tej terapii jest bardziej atrakcyjna.

Szczególne korzyści mogą uzyskać osoby z autyzmem i pacjenci z chorobami psychicznymi. Młodzi ludzie ze schizofrenią dzięki oglądaniu i omawianiu filmów o superbohaterach mogli znaleźć siłę i sens w trudnościach, z jakimi się mierzą. Potrzebne są jednak dalsze badania, które pomogą dowiedzieć się, w jaki sposób ludzie się angażują w filmy, by wspierać ich dobre samopoczucie oraz kto najbardziej korzysta z filmoterapii.

Filmy, podobnie jak greckie tragedie w starożytności, mogą wywołać emocjonalne oczyszczenie, katharsis. Będąc w kontakcie z bohaterami historii w bezpiecznej przestrzeni, jaką oferuje nam ekran, możemy odczuwać i wyrażać emocje bez doświadczania konsekwencji w naszej rzeczywistości.

Film łączy w sobie elementy, które wykazują działanie terapeutyczne:

• obraz,
• historię,
• metaforę,
• muzykę.

Przez swoją dostępność mogą być podstawą rozmowy terapeutycznej. Jenny Hamilton opracowała metodę do wykorzystania w terapii lub samodzielnie. Łączy ona aktualne badania i praktykę, tworząc serię kroków do refleksji nad filmami.

5 kroków filmoterapii:

1. uważne zaangażowanie – sprawdzenie swojego samopoczucia i czy jest to dobry dzień na zaangażowanie się w wybrany film,
2. obserwowanie reakcji – zauważanie i przyglądanie się swoim myślom, uczuciom i reakcjom fizycznym podczas oglądania bez oceniania ich,
3. wyrażanie doświadczeń – wypowiedzenie lub nazwanie odczuwanych emocji (lub zapisanie ich),
4. identyfikowanie osobistego znaczenia – określenie, co oznacza ten film (np. z kim się utożsamiam?),
5. odkrywanie nowych możliwości – zwrócenie uwagi na to, jak bohaterowie rozwiązywali problemy i wyciągnięcie wniosków.

Filmoterapia nie wymaga pracy z terapeutą, jeżeli nie doświadczamy trudności ze zdrowiem psychicznym. Może z niej skorzystać każdy, kto chce w bardziej świadomy sposób łączyć się z oglądanymi filmami i programami telewizyjnymi oraz swoimi emocjami, a w rezultacie może pomóc dowiedzieć się nowych rzeczy o sobie.

Źródła:

• Movies on the couch: The MOVIE model of film therapy Counselling and Psychotherapy Research
• CZYM JEST FILMOTERAPIA? Portal Kinoterapii