Zimą twoje stawy cierpią bardziej niż zwykle. Chłód nasila objawy bólowe szczególnie u osób z chorobą zwyrodnieniową stawów. Jak to wpływa na narząd ruchu i jak sobie radzić z bólem stawów domowymi sposobami podpowiada lekarz Rafał Mikusek, specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu enel-sport.
Czy temperatura ma wpływ na zdrowie naszych kości?
Lek. Rafał Mikusek: Znane jest szczególnie w anglosaskiej terminologii powiedzenie „Old Cold Legs”, czyli stare zimne nogi jako synonim bolących zimą stawów. Przeprowadzone badania ankietowe pokazują zwiększenie dolegliwości bólowych stawów kolanowych w klimacie zimnym w porównaniu do klimatu cieplejszego. Istnieją prace, które pokazują znacznie mniejsze bóle artretyczne u osób żyjących bliżej równika (porównano osoby żyjące na szerokości 18N i 55N). Również badania ankietowe osób żyjących w klimacie umiarkowanym pokazują zaostrzenie dolegliwości bólowych w sezonie zimowym.
Z kolej badania populacyjne wykazują równomierne rozłożenie zmian zwyrodnieniowych w badaniach radiologicznych niezależnie od klimatu. Natomiast badania eksperymentalne na szczurach wykazały zwiększony rozwój zmian zwyrodnieniowych u osobników trzymanych w temperaturze 15 st. C w porównaniu do osobników przetrzymywanych w temperaturze 25 st. C.
Nie ma pewności co do tego, że ekspozycja na zimno przyspiesza degeneracje stawów, ale na pewno zwiększa objawy bólowe związane z tą choroba.
Jaka temperatura jest bardziej korzystna dla zdrowia kości: niska czy wysoka?
Człowiek pochodzi z sawanny, dlatego optymalna temperatura bytowania waha się w okolicy 30 st. C. Aczkolwiek przystosował się do bytowania w niskich i bardzo niskich temperaturach. Przebywanie w środowisku oddalonym od równika naraża nas na zmniejszoną ekspozycję na światło, co zmniejsza wytwarzanie witaminy D. Z kolei mniejsza ilość witaminy D może skutkować nieprawidłowościami w budowie kości i ma udokumentowany wpływ na rozwój choroby zwyrodnieniowej stawów. Wpływ zimna na rozwój choroby zwyrodnieniowej stawów został udowodniony na modelu zwierzęcym jednak nie występuje taka korelacja w badaniach statystycznych u ludzi. Niewątpliwie zimno wpływa na zaostrzenie objawów bólowych w chorobie zwyrodnieniowej stawów.
Niektóre osoby odczuwają ból lub dyskomfort w stawach czy mięśniach „na zmianę pogody”. Czy to możliwe? Czym to jest spowodowane? Czy może być objawem poważnej choroby?
Osoby ze zmianami zwyrodnieniowymi mogą odczuwać dyskomfort i ból stawów związanych z ekspozycją na zimno i wilgoć. Jest to związane ze zmianami w ukrwieniu podchrzęstej warstwy kostnej, jak i z degradacją samej chrząstki spowodowanej wzmożonym wytwarzaniem czynników zapalnych. Przyjmuje się, że zimno może zwiększać lepkość płynu stawowego. To niekorzystnie wpływa na jego właściwości smarujące i odżywcze dla chrząstki i może prowadzić do jej rozpadu.
Jak sobie radzić z bólami stawów w czasie zimy domowymi sposobami?
Istnieją badania, które pokazują, że regularna aktywność fizyczna zmniejsza percepcję bólu u osób ze zmianami zwyrodnieniowymi stawów. W przypadku mniejszych dolegliwości bólowych korzystny wpływ mają maści przeciwzapalne, nagrzewanie lampami zawierającymi promieniowanie czerwone i rehabilitacja. W przypadku dużych dolegliwości bólowych rekomenduję przyjęcie ibuprofenu dostępnego bez recepty w dawce 400 mg 2 x dziennie.
Czy są jakieś ćwiczenia, które złagodzą bóle stawów?
Jak wspomniałem wyżej, każdy rodzaj aktywności fizycznej jest dobry dla stawów. Dla kolan i bioder bardzo dobra jest jazda na rowerze około 30-40 min. dziennie. Nie powinniśmy również zapominać o rozciąganiu, które w znacznym stopniu zmniejsza dolegliwości bólowe.
Kiedy iść do lekarza, gdy bolą stawy? Jakie objawy powinny zachęcić do wizyty u specjalisty?
Jeżeli dolegliwości bólowe są powyżej 5-6 w skali od 0 do 10 i nie ustępują przez 6 tygodni oznacza to, że powinniśmy się udać do specjalisty. Kolejną oznaką choroby zwyrodnieniowej są bóle nocne. Takie dolegliwości mogą świadczyć o konieczności wykonania zabiegu i wymagają konsultacji specjalisty.
