Woda utleniona – co to jest i jakie ma zastosowanie? Czy płukanie gardła woda utlenioną jest skuteczne, a picie wody utlenionej bezpieczne?

Woda utleniona, czyli roztwór nadtlenku wodoru, to jedna z reaktywnych postaci tlenu. Nadtlenek wodoru jest żrący i w zbyt dużym stężeniu może uszkodzić skórę, z którą ma kontakt. Roztwór 30 proc. nadtlenku wodoru nazywa się perhydrolem – nie wolno stosować go na skórę ani włosy.

Popularna woda utleniona z apteki jest trzyprocentowym roztworem nadtlenku wodoru. To tradycyjnie stosowany środek odkażający przy skaleczeniach i uszkodzeniach skóry. Działanie wody utlenionej opiera się na reakcji chemicznej z katalazą – enzymem zawartym we krwi i ropie, wypływających z rany. W kontakcie z nimi woda utleniona rozkłada się na tlen oraz wodę, utleniając i niszcząc przy tym białka budujące bakterie. Zniszczeniu ulegają także komórki krwi oraz częściowo odsłonięte, położone pod naskórkiem tkanki.

Towarzyszące tym procesom zjawisko rozpulchniania tkanek sprawia, że ulegają one mechanicznemu oczyszczeniu. Woda utleniona pobudza procesy ziarninowania oraz gojenia ran. Użyciu wody utlenionej na ranę towarzyszy wytworzenie piany i silne, choć krótkotrwałe pieczenie.

Oprócz zastosowań w medycynie roztwór nadtlenku wodoru znajduje także zastosowanie w kosmetyce. Rozjaśnianie włosów wodą utlenioną to znany, skuteczny domowy sposób na zmianę ich odcienia. Niestety, zostają przy tym dość poważnie uszkodzone, stają się suche i porowate.

Wodę utlenioną można zastosować do kryzysowego uzdatnienia wody do picia (np. podczas podróży, gdy brakuje wody pitnej z pewnego, bezpiecznego źródła). Dodając łyżkę wody utlenionej do szklanki wody, można całkowicie usunąć obecną w niej florę bakteryjną. Woda utleniona do picia nie jest jednak bezpiecznym rozwiązaniem poza sytuacjami podbramkowymi.

Woda utleniona jest stosowana w medycynie od roku 1818, czyli od momentu, w którym pierwszy raz udało się ją pozyskać. Jest pożyteczna dzięki silnym właściwościom antybakteryjnym. Leczenie wodą utlenioną to tradycyjny sposób zmniejszania stanów zapalnych błon śluzowych gardła. Płukanie gardła wodą utlenioną, a w zasadzie jej wodnym roztworem zmniejsza obrzęk i ból. Może też doraźnie pomóc przy bólu zęba, jeśli odpowiada za to zakażenie bakteryjne.

Sporą popularnością cieszy się woda utleniona na zatoki, jako płukanka. Nie jest to dobry sposób, gdyż wprowadzanie do zatok 3 proc. wody utlenionej wiąże się z ryzykiem wysuszenia i uszkodzenia błony śluzowej, a tym samym narażenia się na wprowadzenie do organizmu dodatkowych bakterii. Płukanie zatok wodą utlenioną lepiej zastąpić płukankami na bazie roztworów soli fizjologicznej lub wody morskiej.

Woda utleniona jest też środkiem pomagającym w zwalczaniu grzybicy. Moczenie stóp w roztworze wody utlenionej oraz zwykłej wody wspomaga leczenie. Można również profilaktycznie spryskiwać takim roztworem stopy po wizycie na basenie czy saunie. Roztwory wody utlenionej na skórę pomagają zagoić zmiany w łuszczycy i egzemie. Brodawki powstałe wskutek zakażenia wirusowego, należy smarować nierozcieńczoną wodą utlenioną kilka razy dziennie.

Woda utleniona jako środek odkażający jest stosowana od lat. Można ją znaleźć w niemal każdej domowej apteczce. Każdy zna też charakterystyczne pieczenie towarzyszące wylewaniu jej na miejsce skaleczenia. Długo sądzono, że rana oczyszczona wodą utlenioną jest aseptyczna, a pacjentowi nie grozi już zakażenie.

To mit – roztwór nadtlenku wodoru w stężeniu bezpiecznym dla skóry nie jest w stanie sprawić, że rana zostanie całkowicie oczyszczona z bakterii. Oczyszczanie za pomocą wody utlenionej ma charakter mechaniczny, przy niewielkich skaleczeniach można z powodzeniem zastąpić ją wodą z delikatnym mydłem.

Aktualne badania pokazują, że stosowanie wody utlenionej na skórę może skutkować uszkodzeniem tkanek i wręcz spowolnieniem procesów gojenia się skóry. Głębokie, zanieczyszczone rany powinien obejrzeć i oczyścić lekarz. Na domowy użytek warto kupić łagodny środek odkażający w sprayu. Choć trudno rozstać się z tradycyjnym rozwiązaniem, warto zastąpić wodę utlenioną w apteczce bezpieczniejszymi środkami odkażającymi.

Woda utleniona jako lekarstwo na infekcje uszu stanowi skuteczny środek. Trzeba oczywiście przestrzegać pewnych środków bezpieczeństwa podczas aplikacji. Woda utleniona do ucha działa jedynie do 12 godzin od pierwszych objawów infekcji (bólu gardła, uczucia zatkanego ucha). Nie działa natomiast na rozwinięte, pełnoobjawowe infekcje.

Zastosowane stężenie nie może przekroczyć 3 proc. Do uszu aplikuje się ostrożnie 3-4 krople wody utlenionej, następnie należy pozostawić ją w środku na kilka minut, leżąc na boku. Po ich upływie należy odwrócić się na drugi bok i pozwolić, by nadmiar wody spłynął na wacik kosmetyczny. Nie wolno wkładać patyczków higienicznych do przewodu słuchowego!

Woda utleniona do uszu nie jest wskazana, gdy:

• ból jest bardzo intensywny,
• objawy infekcji trwają od dłuższego czasu.

Decydując się na leczenie woda utlenioną infekcji ucha, należy zachować wszelkie środki ostrożności. Zastosowanie jej przy rozwiniętej chorobie może spowodować uszkodzenie błony bębenka słuchowego. Wyraźne objawy infekcji ucha trzeba zgłosić lekarzowi.

Woda utleniona może zostać spożyta w wyjątkowych sytuacjach – na przykład przy wspomnianym powyżej awaryjnym uzdatnianiu wody do picia. W innych przypadkach woda utleniona nie nadaje się do picia! Jej wewnętrzne stosowanie może doprowadzić nawet do tak poważnych powikłań, jak zator zaburzający funkcjonowanie serca, płuc, układu nerwowego.

Picie wody utlenionej może spowodować śmierć. Nadtlenek wodoru jest substancją przeznaczoną jedynie do zastosowania zewnętrznego. Wprawdzie leczenie wodą utlenioną zakłada płukanie nią jamy ustnej czy gardła, jednak płukanek nigdy nie należy połykać. Wszelkie kontrowersyjne terapie opierające się na wewnętrznym stosowaniu wody utlenionej nie są bezpieczne ani godne polecenia.