Spis treści
- Czym jest czarny bez?
- Właściwości kwiatów czarnego bzu
- Zdrowotne właściwości syropu z kwiatów czarnego bzu
- Zastosowanie syropu z kwiatów czarnego bzu
- Przepis na syrop z kwiatów czarnego bzu i dawkowanie
- Środki ostrożności przy stosowaniu syropu z kwiatów czarnego bzu
- Przetwory z kwiatów czarnego bzu
- Domowe syropy według starych receptur
Czym jest czarny bez?
Czarny bez (Sambucus nigra) to krzew z rodziny przewiertnicowatych (Caprifoliaceae) dorastający do 3-8 metrów wysokości. Czarny bez jest powszechną rośliną, która rośnie dziko na terenie całej Polski, ale również w na terenach Azji, Ameryki i Afryki. Kwitnie w czerwcu w postaci drobnych, biało-żółtych kwiatów zebranych w płaskie baldachy o średnicy ok. 10 cm. Owoce czarnego bzu są niewielkie, podobne wielkością do jarzębiny. Mają kulisty kształt oraz błyszczącą skórkę, która w miarę dojrzewania przybiera czarną barwę. Po roztarciu owocu ukazuje się krwistoczerwony miąższ z malutkimi pestkami.
Właściwości kwiatów czarnego bzu
Surowcem zielarskim są suche kwiaty czarnego bzu, kora krzewu oraz dojrzałe owoce. Kwiaty czarnego bzu cechują się wysoką zawartością różnorodnych substancji o szerokim spektrum działania. Kwiat czarnego bzu jest zasobny we flawonoidy. To grupa barwników roślinnych, wykazujących silne właściwości antyoksydacyjne. Głównymi ich przedstawicielami w surowcu są: astragalina, kempferol, kwercetyna, izokwercytryna, rutyna, hyperozyd oraz nikotyfloryna.
Polecamy przeczytać
Dużą grupą związków zasobnie występujących w kwiatach czarnego bzu są triterpeny: alfa-amyryna, beta-amyryna, kwas oleanolowy i kwas ursolowy. Związki te mają właściwości przeciwutleniające i antynowotworowe. W kwiatach czarnego bzu zawarte są także fitosterole, kwasy fenolowe (kwas kawowy, ferulowy, p-kumarowy, chlorogenowy) oraz olejek eteryczny. W śladowych dawkach kwiat czarnego bzu zawiera różnorodne garbniki, pektyny, śluzy, etyloaminę, izobutyloaminę, kwas walerianowy i cholinę.
Zdrowotne właściwości syropu z kwiatów czarnego bzu
Syrop z kwiatów czarnego bzułagodzi objawy przeziębienia i grypy. Ma działanie napotne, które warunkują zawarte w nim flawonoidy, które zwiększą działanie gruczołów potowych. Ma on również działanie wykrztuśne. Powoduje rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli, co ułatwia odkrztuszanie zalegającej wydzieliny. Wspomaga leczenie przeziębienia, działając przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i immunomodulacyjne.
Syrop z kwiatów czarnego bzu ma działanie moczopędnie, co oznacza, że zwiększa diurezę (oddawanie moczu). Wynika to z działania rozszerzającego naczynia krwionośne w nerkach, co zwiększa dopływ krwi do nerek. Flawonoidy zawarte w kwiatach czarnego bzu działają na ścianki kanalików nerkowych, co utrudnia zwrotne wchłanianie wody.
Kwiaty czarnego bzu mają też działanie rozkurczowe, pobudzają krążenie i obniżają poziom cukru we krwi, co sprawia, że są wskazane dla diabetyków – lepiej jednak w ich przypadku stosować napary z kwiatów bzu, ponieważ syrop zawiera dużą ilość sacharozy. Syrop ma właściwości uszczelniające i wzmacniające naczynia krwionośne, działa detoksykująco (ułatwia i przyspiesza usuwanie produktów przemiany materii) i poprawia krążenie krwi (rozszerza naczynia wieńcowe).
Regularne stosowanie syropu lub soku z czarnego bzu pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi. W badaniu, w którym pacjenci zażywali 3 razy dziennie przez dwa tygodnie 0,4 mg liofilizowanego proszku (5 ml soku), zaobserwowano nieznaczne obniżenie poziomu cholesterolu LDL o 5 proc. i trójglicerydów we krwi. Uczestników pouczono, aby przestrzegać diety, która nie dostarcza więcej niż 35 proc. energii diety z tłuszczu.
Jak obniżyć cholesterol? 10 produktów diety portfolio, które...
Zastosowanie syropu z kwiatów czarnego bzu
Syrop z kwiatów czarnego bzu jest najczęściej stosowany pomocniczo w leczeniu przeziębienia i grypy. W badaniu naukowym zaobserwowano, że zażywanie syropu z kwiatów czarnego bzu skróciło czas trwania grypy średnio o 3-4 dni w porównaniu z placebo.
Ze względu na dużą zawartość antyoksydantów, syrop z kwiatów czarnego bzu wspomaga organizm w walce z chorobą i wzmacnia układ odpornościowy. Syrop zawiera sporą ilość flawonoidów, fitosteroli, potasu i witamin (głównie witaminy C) – jest pomocny w stanach osłabienia organizmu oraz jako środek łagodzący kaszel i regulujący przemianę materii. Stosuje się go więc wspomagająco w leczeniu nieżytów górnych dróg oddechowych, chorób zakaźnych, przerostu prostaty oraz chorób skóry i problemów ze strony układu naczyniowego.
Przepis na syrop z kwiatów czarnego bzu i dawkowanie
Do przygotowania syropu potrzebujemy:
- 1 litr wody,
- 1 kg cukru,
- około 50 baldaszków kwiatowych bzu czarnego.
Kwiaty czarnego bzu zebrane w czerwcu, należy pozbawić łodyg. Nie należy ich myć, gdyż spowoduje to utratę cennego pyłku kwiatowego. Następnie kwiaty należy zalać wrzącą wodą i odczekać, aż napar ostygnie. Miksturę należy wstawić na 24 godziny do lodówki. Po tym czasie, kwiaty odcedzić od płynu, dodać cukier, całość zagotować i gotować na małym ogniu, aż do całkowitego rozpuszczenia się cukru, zbierając tworzącą się pianę. Gotowy syrop z kwiatów czarnego bzu przelać do słoiczków i pasteryzować. Syrop należy przyjmować 3-4 razy dziennie po 1 łyżeczce.
Środki ostrożności przy stosowaniu syropu z kwiatów czarnego bzu
Czarny bez zawiera substancje toksyczne: prunazyny i sambunigryny. Mają one działanie drażniące układ pokarmowy, mogą powodować wymioty i osłabienie. Sambunigryna rozkłada się do cyjanowodoru, dlatego spożycie dużej ilości nieodpowiednio przygotowanych przetworów z czarnego bzu, surowych owoców lub kwiatów tego krzewu może spowodować nawet śmierć.
Prawidłowo przygotowany syrop z kwiatów czarnego bzu jest jednak w pełni bezpieczny i może być spożywany zarówno przez osoby dorosłe, dzieci oraz kobiety w ciąży.
Przetwory z kwiatów czarnego bzu
Oprócz syropu z kwiatów czarnego bzu znane są też i stosowane: wino, nalewka lub sok z kwiatów czarnego bzu. Napar z kwiatów bzu czarnego można stosować na skórę i błony śluzowe – ma działanie przeciwzapalne, antyseptyczne i przeciwobrzękowe, pomoże też przy problemach z cerą suchą, trądzikową (trądzik różowaty) i skłonną do podrażnień.
Sok można również zrobić z owoców czarnego bzu – zbiera się je jesienią i gotuje około dwóch godzin w wodzie z dodatkiem cukru, koniecznie bez przykrycia, by substancje toksyczne wyparowały z naparu.
Domowe syropy według starych receptur
- Zielińska-Pisklak M., Szeleszczuk Ł., Młodzianka A.: Bez czarny domowy sposób nie tylko na grypę i przeziębienie. Farmakoterapia, 2013.
- Murkovic M. et al.: Effects of elderberry juice on fasting and postprandial serum lipids and low-density lipoprotein oxidation in healthy volunteers... Eur. J. Clin. Nutr., 2004.
- Zakay-Rones Z., Thom E., Wollan T., Wadstein J.: Randomized study of the efficacy and safety of oral elderberry extract in the treatment of influenza A and B virus infections. Journal of International Medical Research, 2004.
Zdrowie całej rodziny pod kontrolą
kup teraz

Govee H5179 Termometr i higrometr Wi-Fi, wyświetlacz
Govee H5179 Termometr i higrometr Wi-Fi, wyświetla…
kup teraz

Termometr/Higrometr HAMA TH5130, czarny
Termometr/Higrometr HAMA TH5130, czarny
kup teraz

VITAMMY NANO 1 Termometr NOVAMED
termometr do mierzenia temperatury ciała, czytelny…
kup teraz

BC19BW Niebieski Termometr ALECTO
termometr do mierzenia temperatury ciała, elastycz…
kup teraz

BC19GN Zielony Termometr ALECTO
termometr do mierzenia temperatury ciała, elastycz…
kup teraz

BC19GS Szary Termometr ALECTO
termometr do mierzenia temperatury ciała, elastycz…
kup teraz

BC19RE Różowy Termometr ALECTO
termometr do mierzenia temperatury ciała, elastycz…
kup teraz

VITAMMY NANO 3 Termometr NOVAMED
termometr do mierzenia temperatury ciała, elastycz…
kup teraz

GIOfast GIO-515 Termometr INNOGIO
termometr bezdotykowy z czasem pomiaru 1 s, elektr…
kup teraz

IRT6515 Thermoscan 6 Termometr BRAUN
wyświetlacz kodowany barwami dla łatwiejszej inter…
kup teraz

BNT300 Termometr BRAUN
termometr czołowy zarówno z funkcją dotykową jak i…
kup teraz

GIO Simply Termometr INNOGIO
termometr bezdotykowy, mierzący temperaturę ciała,…
kup teraz

SPACE + Termometr VITAMMY
termometr bezdotykowy z czasem pomiaru 1 s, elektr…
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
Dzieje się w Polsce i na świecie – czytaj na i.pl
Rekord zakażeń COVID-19 w roku 2023 - video flesz