Funkcje wątroby. Gdzie jest wątroba w jamie brzusznej człowieka?
Wątroba to jeden z najważniejszych i największych organów w ciele człowieka. Przeciętnie wątroba stanowi około 5 procent całej masy organizmu! Wątroba mężczyzny waży od 1,5-1,8 kilograma, a u kobiety jest nieco mniejsza – 1,3–1,5 kg. Wątroba należy do układu pokarmowego, a zlokalizowana jest w prawym podżebrzu tuż pod przeponą, z którą jest częściowo zrośnięta. Duża ilość krwi wypełniającej ten narząd nadaje mu ciemnoczerwoną barwę. Wątroba zbudowana jest z miękkich i elastycznych tkanek, które nadają jej nieregularny kształt. Dzięki temu wątroba przylega do organów sąsiadujących, wpasowując się w ich położenie. Składa się z czterech płatów: prawego, lewego, czworobocznego i ogoniastego, zbudowanych z komórek tzw. hepatocytów. Hepatocyty odpowiedzialne są m.in. za produkcję żółci.
Wątroba pełni różne ważne funkcje w naszym organizmie. Uczestniczy w:
- metabolizmie cukrów – wytwarza i gromadzi glikogen, a w sytuacjach głodu uwalnia go do krwiobiegu,
- metabolizmie białek – syntetyzuje czynniki krzepnięcia krwi, albuminy osocza, odpowiada za przemiany mocznika,
- metabolizmie tłuszczów i cholesterolu,
- metabolizmie leków, toksyn i innych substancji.
Wątroba odtruwa organizm, neutralizując przyjmowane wraz z pożywieniem toksyny (w tym alkohol i inne używki). Ponadto produkuje żółć potrzebną do zemulogowania i trawienia spożytych tłuszczy. Gromadzi witaminy rozpuszczalne w tłuszczu (witamina A, D, E i K), stanowi zapas żelaza i miedzi dla organizmu. Pełni także niektóre funkcje odpornościowe.
Dowiedz się:
Co to jest stłuszczenie wątroby i jakie są objawy tej choroby?
Stłuszczenie wątroby to choroba, która polega na zatrzymaniu tłuszczu w komórkach budujących ten organ w ilościach większych niż uznawane za prawidłowe. Chorobie towarzyszą liczne nacieki zapalne i pojedyncze ogniska martwicze. Stłuszczenie wątroby to stan niebezpieczny dla zdrowia, ponieważ zaburza funkcjonowanie tego narządu.
Warto przeczytać również:
Objawy stłuszczenia wątroby mogą być różnorodne. Charakterystycznymi są brak łaknienia, stałe uczucie sytości, wzdęcia, bóle brzucha po spożyciu ciężkostrawnych smażonych i tłustych potraw oraz zaburzenia wypróżniania. Ta choroba wątroby może przebiegać bezobjawowo.
Stłuszczenie wątroby to niebezpieczny stan, mogący doprowadzić do poważnego uszkodzenia tego narządu. Najczęściej rozwijającą się konsekwencją jest stan zapalny, powstający w wyniku zalegających w wątrobie substancji oraz toksyn. W rezultacie może dojść do włóknienia wątroby, jej postępującej niewydolności, a w konsekwencji – marskości wątroby.
Przyczyny stłuszczenia wątroby
Ciężko wskazać na jednoznaczną przyczynę wystąpienia stłuszczenia wątroby. Specjaliści uważają, że powodem tej dolegliwości jest splot różnych czynników, negatywnie wpływających na funkcjonowanie narządu. Najczęstszymi przyczynami stłuszczenia wątroby są nadwaga lub otyłość, będące wynikiem przejadania się, czyli spożywania nadmiernej ilości pokarmu w stosunku do potrzeb organizmu. Szczególnie do stłuszczenia wątroby przyczynia się dieta obfitująca w cukier oraz tłuszcze nasycone. Ponadto okolicznością sprzyjającą rozwojowi tej dolegliwości jest statyczny, siedzący tryb życia oraz brak regularnej aktywności fizycznej.
Wrogiem zdrowej, a sprzymierzeńcem chorej wątroby jest dodawany do wielu produktów (napojów, wyrobów słodkich, przypraw, jogurtów i innych) syrop kukurydziany wysokofruktozowy. Jego szkodliwe działanie nie zostało jeszcze w pełni przebadane, ale ograniczenie żywności wysokoprzetworzenej korzystnie wpływa na ogólny stan zdrowia.
Częstymi przyczynami stłuszczenia wątroby jest cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, hipertriglicerydemia oraz gwałtowne obniżenie masy ciała u osób otyłych.
Diagnostyka stłuszczenia wątroby
Diagnostyka stłuszczenia wątroby zakłada wykonanie badań obrazowych oraz badań z laboratoryjnych z krwi. Ponadto lekarz przeprowadza wywiad z pacjentem, dopytując o przyjmowane leki i używki, styl życia, aktywność fizyczną oraz sposób odżywiania się.
Badaniem obrazowym jest USG jamy brzusznej (ultrasonografia). Stłuszczona wątroba daje nadmiernie jasny obraz w porównaniu do zdrowego narządu, co może świadczyć o uszkodzeniu budujących ją komórek. Złotym standardem jest biopsja, czyli badanie histopatologiczne, które pozwala na dokładne zdiagnozowanie stłuszczenia wątroby.
Zlecanym w diagnostyce stłuszczenia wątroby badaniem krwi jest tzw. profil wątrobowych, w ramach którego badane są enzymy wątrobowe:
- AspAT – aminotransferaza asparaginianowa,
- ALAT – aminatransferaza alaninowa,
- GGTP – gamma-glutamylotranspeptydaza,
- ALP – fosfataza alkaliczna.
Stłuszczenie wątroby – profilaktyka, dieta i leczenie
Osoby ze zdiagnozowanym stłuszczeniem wątroby nie pozostają bezradne, ponieważ stan nadmiernego stłuszczenia jest odwracalny i nie wymaga interwencji chirurgicznej.
Polecamy poradnik: Jak wygląda jadłospis diety wątrobowej?
Podstawowym sposobem walki ze stłuszczeniem wątroby jest obniżenie masy ciała, zmiana stylu życia i codziennych przyzwyczajeń. Szczególnie istotna jest aktywność fizyczna – którą powinniśmy wykonywać każdego dnia. Zaleca się wykonywanie dowolnych ćwiczeń fizycznych, które wywołają w nas uczucie zmęczenia. Trening taki nie musi trwać dłużej niż 45 minut i może obejmować zarówno bieganie, jak i aktywny spacer (nordic walking), jazdę na rowerze, pływanie, ćwiczenia na siłowni lub gimnastykę.
Równie istotna jest zmiana naszych przyzwyczajeń żywieniowych. Osoby ze stłuszczoną wątrobą powinny zrezygnować ze spożywania produktów słodkich – takich jak wyroby cukiernicze – oraz tłuszczy zwierzęcych. Tłuszcze odzwierzęce warto zastąpić natomiast tłuszczami roślinnymi, szczególne tymi obfitującymi w nienasycone kwasy tłuszczone. Ich źródłem jest olej rzepakowy, słonecznikowy, sojowy, orzechy, a także różne gatunki ryb.
Przeczytaj koniecznie na temat:
Zaleca się spożywanie dużej ilości świeżych warzyw i owoców, a minimum 500 gramów dziennie. Podczas przygotowywania posiłków warto także zwrócić uwagę na barwę wykorzystywanych produktów. W zależności od ich koloru będą zawierać odmienne witaminy i substancje przeciwutleniające. W rezultacie posiłek skomponowany z różnobarwnych warzyw i owoców jest najzdrowszym rozwiązaniem dla osób cierpiących na stłuszczoną wątrobę. Należy spożywać od 4 do 6 posiłków dziennie.
Nie zaleca się natomiast stosowania radykalnych, odchudzających diet, szczególnie w przypadku osób z otyłością. Nadmierny spadek wagi ciała może doprowadzić do znacznego uszkodzenia wątroby, wywołując efekty odwrotne od zamierzonych.
Warto także wspomnieć o dobroczynnym wpływie kawy na stan naszej wątroby. Ocenia się, że spożywanie dwóch lub trzech filiżanek tego trunku dziennie może znacząco poprawić kondycję tego organu. Dotyczy to zarówno kawy z kofeiną, jak i kawy zbożowej, bezkofeinowej.
