Pieczenie pochwy – jak złagodzić dolegliwości? Pieczenie w pochwie, świąd i ból jako objawy infekcji i stanów zapalnych

Pieczenie pochwy, któremu towarzyszy silny świąd, zaczerwienienie, obrzęk i upławy, może wskazywać na reakcję alergiczną. Mogą ją wywoływać składniki środków higieny osobistej, takich jak żele do higieny intymnej, mydła, płyny do kąpieli i żele pod prysznic,a także środków piorących. Częstą przyczyną występowania takich dolegliwości są też podkładki higieniczne, a jeszcze częściej – prezerwatywy, szczególnie wykonane z lateksu.

Aby unikać podrażnień, warto używać wyłącznie delikatnych produktów myjących, dedykowanych pielęgnacji intymnych części ciała – najlepiej bez konserwantów. Bieliznę należy prać w delikatnym proszku, np. przeznaczonym do dziecięcych ubrań. Lepiej też zrezygnować z pachnących podpasek i wkładek higienicznych, bo najczęściej właśnie aromaty wywołują reakcje alergiczne.

Pieczenie podczas stosunku z prezerwatywą może być objawem uczulenia na lateks. W tej sytuacji prezerwatywy trzeba zmienić na silikonowe. Uporczywe dolegliwości mogą też pojawiać się w wyniku stosowania środków plemnikobójczych, a także kapturka czy krążka dopochwowego. Niekiedy pieczenie w pochwie stanowi też jednak reakcję organizmu na doustną antykoncepcję hormonalną.

Swędzenie i pieczenie pochwy najczęściej towarzyszy antybiotykoterapii. Przyczyną jest fakt, że antybiotyki niszczą nie tylko chorobotwórcze bakterie, ale również te korzystne, bytujące nie tylko w jelicie, ale też w obrębie narządów intymnych. Taka sytuacja sprzyja rozwojowi patogenów – zwykle drożdżaków z rodzaju Candida, choć także wirusów i bakterii. Konsekwencją jest infekcja intymna, która wymaga leczenia. Aby zapobiegać takim sytuacjom, w trakcie przyjmowania antybiotyków i przez co najmniej 2 tygodnie po jej zakończeniu należy przyjmować probiotyki w postaci suplementu diety. Na co dzień warto też zadbać o spożywanie probiotycznych bakterii mlekowych w naturalnej żywności.

Pieczenie pochwy najczęściej sygnalizuje rozwój zakażenia, do którego dochodzi w następstwie zaburzenia równowagi mikroflory tego obszaru. W większości przypadków, sprawcami przykrych objawów są drożdżaki, które doprowadzają do rozwoju grzybicy pochwy.

Oprócz uporczywego pieczenia, rozwojowi grzybicy pochwy choroby towarzyszy silny świąd, zaczerwienienie i pieczenie. Pojawiają się także białe upławy o gęstej, serowatej konsystencji, które wydzielają woń zbliżoną do zapachu drożdży.

Zakażenie jest rozpoznawane jest na podstawie badania przedmiotowego. Sam posiew w kierunku Candida nie jest w tym przypadku wiarygodny, ponieważ tego typu bakterie występują w pochwie w sposób naturalny, jednak ich wzrost jest hamowany przez dobroczynne bakterie kwasu mlekowego.

Podstawę do rozpoczęcia leczenia kandydozy stanowią objawy kliniczne. Po wykonaniu badania mikroskopowego i biologicznego, lekarz przepisze leki przeciwgrzybicze do stosowania miejscowego. W niektórych przypadkach przepisywane są leki doustne, takie jak flukonazol, który przyjmuje się w jednorazowej dawce 150 mg, przy czym kurację należy przeprowadzić również u partnera. W przypadku nawracającej grzybicy ginekolog może przepisać lek do zażywania przy pierwszych symptomach infekcji, co doprowadza do zatrzymania rozwoju patologicznych zmian śluzówki i wystąpienia przykrych objawów.

Uporczywym pieczeniem pochwy może objawiać się bakteryjne zakażenie pochwy, czyli waginoza bakteryjna. Za jej rozwój odpowiedzialne są bakterie beztlenowe, przeważnie Gardnerella i Mobiluncus. Zakażeniu towarzyszą białe lub zielone upławy o intensywnym rybim zapachu, a także ból nasilający się przy oddawaniu moczu. Zdarza się jednak, że choroba cechuje się przebiegiem bezobjawowym. Leczenie infekcji odbywa się drogą antybiotykoterapii.

Przyczyna infekcji może też być bakteria Chlamydia trachomatis. W wielu przypadkach chlamydioza charakteryzuje się bezobjawowym przebiegiem. Tylko czasami pojawia się uczucie pieczenia i bólu, nasilające się przy oddawaniu moczu. Równolegle mogą pojawić się zielono-żółte upławy, a jeżeli infekcja obejmie przydatki – także ból w podbrzuszu i krwawienia międzymiesiączkowe. Chorobę leczy się antybiotykami, jednak ze względu na częsty brak objawów prawidłowe rozpoznanie zakażenia jest trudne.

Gdy pojawiają się ropne upławy oraz ból i pieczenie, które nasilają się przy oddawaniu moczu, są to charakterystyczne objawy rzeżączki, którą wywołują bakterie Neisseria gonorrhoeae. U kobiet pierwsze symptomy choroby pojawiają się nawet o 2 tygodnie później niż u mężczyzn. Obserwowane są też zaburzenia cyklu miesiączkowego, a czasami dochodzi do rozwoju zapalenia przydatków, co skutkuje bólem w podbrzuszu. U nielicznych chorych pojawia się wysypka na dłoniach i stopach. Leczenie rzeżączki polega na podawaniu penicyliny, jeżeli jednak dany szczep bakterii wykazuje odporność na ten lek, stosowana jest doksycyklina.

Dokuczliwe pieczenie to tylko jeden z przykrych objawów pierwotniakowego zapalenia pochwy, które najczęściej wywołuje rzęsistek pochwowy – jest to więc rzęsistkowica. Inne symptomy to obrzęk sromu, często o mocnym nasileniu, zaczerwienienie ścianek pochwy z punktowymi uszkodzeniami oraz żółto-zielone upławy o rzadkiej konsystencji, wydzielające mdłą woń. Choroba jest przenoszona przez kontakty seksualne, a jej leczenie choroby wymaga przyjmowania antybiotyku.

Zapalenie pochwy może być konsekwencją leczenia chorób nowotworowych, zlokalizowanych w obrębie narządów rozrodczych. Stan zapalny może pojawić się po radio- i chemioterapii, może też wystąpić po operacji usunięcia przydatków. Objawy są takie same, jak w przypadku pozostałych infekcji pochwy – to nieprawidłowa wydzielina, upławy, pieczenie, świąd.

Pieczenie pochwy może być objawem choroby wenerycznej przenoszonej przez wirusy. Infekcję najczęściej wywołuje wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Następstwem jego działalności w organizmie jest rozwój kłykcin kończystych, czyli wyrośli podobnych do brodawek, które zajmują okolice sromu i odbytu, pochwę, czasami także szyjkę macicy. Poza wykwitami, które wraz z rozwojem choroby coraz bardziej przypominają kalafiora, przy zakażeniu może pojawiać się też ból i pieczenie, choć objawy te nie występują u wszystkich chorych. Leczenie uzależnione jest od rozległości zmian. W niektórych przypadkach stosowana jest farmakoterapia, w innych konieczne okazuje się wykonanie zabiegu chirurgicznego. Żadna forma leczenia nie daje jednak 100-procentowej gwarancji pozbycia się wirusa z organizmu.

Uporczywe pieczenie, często pojawiające się równolegle ze swędzeniem, to również jeden z pierwszych objawów rozwoju opryszczki narządów płciowych. Nieco później pojawiają się pęcherzyki zlokalizowane w okolicy narządów płciowych, które po kilku dniach pękają, tworząc owrzodzenia. W wielu przypadkach opryszczka rozwija się jednak bezobjawowo. Chorobę wywołuje wirus opryszczki typu 1 (HSV-1) oraz typu 2 (HSV-2). Niestety, wciąż nie istnieje skuteczna terapia infekcji HSV. Stosowane leki przeciwwirusowe mają za zadanie przede wszystkim złagodzić objawy, ale choroba może powrócić, zwłaszcza w okresach, w których następuje osłabienie funkcji układu odpornościowego.

Atroficzne, czyli zanikowe zapalenie pochwy jest dolegliwością pojawiającą się u kobiet po menopauzie i w okresie okołomenopauzalnym, choć nie tylko. Choroba może pojawić się także u młodszych pań, u których doszło do zaburzenia gospodarki hormonalnej.

Atrofia pochwy doprowadza do stopniowego zaniku nabłonka ścian pochwy, co w konsekwencji prowadzi do jej suchości i zwiększenia podatności na infekcje. Gdy nabłonek staje się coraz cieńszy, pochwa ulega skróceniu i zwężeniu.

Główną przyczyną atrofii pochwy jest niedostateczne stężenie żeńskich hormonów płciowych – estrogenów. Odpowiadają one m.in. za utrzymanie prawidłowego dopływu krwi do tkanek, tworzących ścianki pochwy. W następstwie zaburzenia tego procesu dochodzi do ich niedotlenienia, co skutkuje stopniową utratą elastyczności i zahamowaniem produkcji substancji nawilżających.

Suchości pochwy towarzyszy swędzenie i pieczenie – nie tylko podczas stosunku, ale nawet przy zwykłej, codziennej aktywności. Pojawiają się nieprawidłowe upławy, wybroczyny i nadżerki (w następstwie nawet drobnych urazów). Po stosunku można zaobserwować krwawienie z pochwy. Częstymi objawami są także dolegliwości ze strony układu moczowego – uczucie silnego parcia na pęcherz, ból podczas oddawania moczu, krwiomocz, częstomocz, a nawet nietrzymanie moczu. Objawy są najbardziej nasilone u kobiet o szczupłej budowie ciała i chorujących na cukrzycę.

Niewielkie zmiany leczone są środkami nawilżającymi, m.in. z kwasem hialuronowym. Jeżeli choroba jest zaawansowana, niezbędne jest podjęcie hormonalnej terapii zastępczej. Ta metoda nie może być jednak stosowana u kobiet, które w przeszłości chorowały na raka piersi lub cierpią na choroby endometrium. Estrogeny mogą bowiem doprowadzić do wzrostu komórek nowotworowych.

Pieczenie pochwy w ciąży ma związek z towarzyszącymi jej zmianami w gospodarce hormonalnej, które temu okresowi. Pod wpływem działania hormonów kwaśne pH pochwy staje się bardziej zasadowe, przez co okolice intymne są znacznie bardziej narażone na infekcje. Najczęstszą przyczyną piekącego bólu jest w tym przypadku grzybicze zapalenie pochwy, jednak zakażenie bakteryjne też nie należy do rzadkości.

Dla kobiet w ciąży szczególnie niebezpieczne są zakażenia wywołane przez bakterie, które mogą doprowadzić do pęknięcia pęcherzyka płodowego i przedwczesnego porodu. Natomiast rzęsistek pochwowy może przyczynić się do powstawania wad rozwojowych u dziecka, m.in. zaburzeń wzroku.

Z tego właśnie względu w okresie ciąży szczególnie istotna jest profilaktyka infekcji intymnych, a w przypadku wystąpienia niepokojących objawów – szybkie rozpoczęcie leczenia.

W ciąży (choć nie tylko) warto nosić wyłącznie bawełnianą bieliznę, która dzięki odpowiedniej przewiewności zapewnia dopływ powietrza i nie powoduje gromadzenia się wilgoci. Niewskazane jest noszenie obcisłych spodnie ze sztucznych tkanin, które ściśle przylegają do ciała. Do prania bielizny należy używać wyłącznie delikatnych detergentów, nie zapominając o jej obfitym płukaniu w ciepłej wodzie.

Nie tylko w ciąży, ale też na co dzień, nie należy używać gąbek ani myjek do higieny intymnej. Stwarzają one idealne środowisko dla rozwoju grzybów i bakterii. Trzeba też pamiętać o właściwym kierunku podcierania się i podmywania – od przodu ku tyłowi, nigdy odwrotnie. W przeciwnym wypadku istnieje znaczne ryzyko przeniesienia do pochwy bakterii kałowych, bytujących w okolicach odbytu.

Piżamę warto wymienić na koszulę nocną. Jeżeli naturalna wydzielina z pochwy nie jest zbyt obfita, ciągłe noszenie wkładek higienicznych jest niewskazane. Gdy jest to konieczne, warto wybierać te przepuszczające powietrze („oddychające”) i wykonane z naturalnych surowców, najlepiej ekologiczne.

Sposób leczenia infekcji intymnych w ciąży uzależnione jest od ich podłoża. Ginekolog dobiera lek stosownie do rozpoznania i sytuacji chorej. Infekcje grzybicze leczone są środkami przeciwgrzybiczymi, natomiast w przypadku tych bakteryjnych stosuje się antybiotyki. Wiele kobiet obawia się, że farmakoterapia w ciąży może być szkodliwa dla dziecka. Warto jednak wiedzieć, że leki dobierane są stosownie do stanu pacjentki, a najbardziej szkodliwe dla dziecka jest niepodjęcie leczenia.

Pieczenie pochwy podczas stosunku może być spowodowane opisanymi wyżej infekcjami intymnymi, w większości przenoszonymi drogą płciową. Często zdarza się jednak, że występujące w trakcie zbliżenia uporczywe pieczenie spowodowane jest niedostatecznym nawilżeniem pochwy. Na stan ten wpływ może mieć brak wystarczającego pobudzenia, stosowanie antykoncepcji hormonalnej, niewłaściwa dieta, stres, a także indywidualne predyspozycje u kobiety. Suchość pochwy może być też jednak objawem schorzeń, jak choćby zanikowego zapalenia pochwy.

Pieczenie podczas stosunku z prezerwatywą może wskazywać na reakcję alergiczną. Wiele kobiet uczulonych jest na lateks, z którego jest wykonany ten środek antykoncepcyjny. W takiej sytuacji zaleca się używanie prezerwatyw silikonowych.

Pieczenie pochwy po stosunku może być wywołane powyższymi przyczynami, jak i podrażnieniami mechanicznymi. Jest to charakterystyczne zwłaszcza dla niedoświadczonych seksualnie osób, jak i dla partnerów, którzy preferują intensywne współżycie.

Pieczenie pochwy dotyka nie tylko dorosłych kobiet. Ten przykry objaw może pojawić się także u dziecka. Jeżeli piekącemu bólowi towarzysz zaczerwienienie okolic intymnych i ból podczas oddawania moczu, przyczyną może być niewłaściwa higiena intymna. Innym powodem może być podrażnienie, wywołane np. środkami do mycia lub proszkiem do prania.

Jeżeli poza pieczeniem, u dziewczynki pojawiają się upławy lub krwawienia międzymiesiączkowe, może to wskazywać na obecność ciała obcego w pochwie. Może też się zdarzyć, że przez nieuwagę pozostanie tam kawałek papieru toaletowego. Możliwą przyczyną jest także infekcja intymna, np. związana z niewłaściwym sposobem używania papieru. W takim przypadku poza pieczeniem i nieprawidłowymi upławami może pojawić się także obrzęk sromu i ból towarzyszący oddawaniu moczu.

Jeżeli dziecko zgłasza niepokojące objawy, a na jego bieliźnie można zaobserwować ślady krwawych upławów, rodzice powinni wykazać się wzmożoną czujnością. Przyczyną może być bowiem wykorzystanie seksualne. Warto zatem odbyć szczerą rozmowę z dzieckiem i/lub udać się do lekarza.

ZOBACZ: Właściwości lecznicze probiotyków