Kandydoza, czyli infekcja grzybem Candida albicans – objawy drożdżycy, leczenie i zalecana dieta. Co robić, by uniknąć grzybicy?

Czym jest Candida albicans i kandydoza?

Candida albicans, a po polski bielnik biały, to gatunek grzybów zaliczany do rzędu drożdżaków. Wchodzi w skład fizjologicznej mikroflory przewodu pokarmowego, moczowo-płciowego, oddechowego i skóry. Nie jest szkodliwy, dopóki nie dojdzie do jego nadmiernego namnożenia.

Przerost grzyba Candida albicans znany jest powszechnie jako kandydoza, pleśniawica lub monilioza. Drożdże potrafią mnożyć się w niekontrolowany sposób, powodując liczne bóle oraz stany zapalne zlokalizowane w różnych częściach organizmu.

Infekcje najczęściej dotykają jednak [b]powierzchni skóry, narządów płciowych, krwi, wątroby i śledziony. Może też rozwinąć się grzybica ogólnoustrojowa, która atakuje narządy wewnętrzne, a także zakażenie krwi. Kandydoza może zabić, niemniej jednak zdarza się to skrajnie rzadko – głównie w przypadku osób o wyjątkowo niskiej odporności, na przykład chorych na AIDS.

Candida albicans – objawy infekcji drożdżakiem

Objawy kandydozy są zależne od tego, gdzie rozwinie się Candida. Na przykład w przypadku infekcji skóry za klasyczny objaw uznaje się powstawanie czerwonych swędzących plam i wysypki w formie krostek.

Zmiany skórne zazwyczaj pojawiają się w okolicach pachwin, pach, pośladków i piersi, a także w pępku czy między palcami. Ogromnym problemem społecznym jest także grzybica stóp oraz paznokci, która niejednokrotnie powodowana jest zakażeniem Candida albicans.

Nadmierny rozwój grzybów Candida w organizmie najczęściej można stwierdzić na podstawie oględzin jamy ustnej. O obecności grzyba świadczą zwykle białe plamy na języku, podniebieniu oraz wargach. Zainfekowane miejsca mogą, lecz nie muszą być bolesne.

Candida może rozwijać się także bezpośrednio w rejonie narządów płciowych. Problem ten znacznie częściej dotyka pań. Według szacunków co druga kobieta w wieku rozrodczym przynajmniej raz w życiu doświadczyła kandydozy pochwy lub sromu, a dla jednej na 10 jest to problem nawracający.

Wśród najczęstszych objawów kandydozy narządów płciowych wymienia się świąd, pieczenie (głównie podczas oddawania moczu czy stosunku), zaczerwienienie, a często także obecność białej wydzieliny z pochwy. Nieleczona infekcja grozi niebezpiecznym zakażeniem przydatków i innych narządów miednicy mniejszej.

Dieta i inne przyczyny rozwoju kandydozy

Chociaż Candidą nie tak łatwo się zarazić (najczęściej ma to miejsce w sytuacjach intymnych), istnieje szereg czynników, które sprzyjają rozwojowi grzybicy w organizmie.

Do najczęstszych przyczyn rozwoju kandydozy należą:

• niewłaściwą dieta, obfitująca w cukry proste, oczyszczone produkty zbożowe, słodkie napoje i inne produkty o wysokim indeksie glikemicznym,
• stosowanie niektórych leków, m.in. antybiotyków, sterydów czy niektórych środków przeciwnowotworowych,
• stany obniżonej odporności,
• ciąża,
• otyłość,
• doustna hormonalna terapia antykoncepcyjna
• inne czynniki powodujące zaburzenia naturalnej mikroflory układu pokarmowego i moczowo-płciowego[/b].

Przy rozwiniętej infekcji Candidą zaleca się stosowanie diety bez produktów zawierających cukry dodane i tych wysokoprzetworzonych, zwłaszcza z białą mąką i innymi oczyszczonymi produktami zbożowymi.

Przestrzeganie zaleceń takiej diety wcale nie jest łatwe, ponieważ Candida wpływa na apetyt i sprawia, że dotyczy on głównie produktów z cukrem. Po kilku dniach wraca jednak do normy, dlatego warto wytrwać w postanowieniach.

Badanie w kierunku Candida albicans

Chcąc wykluczyć obecność grzyba Candida w pochwie, można skorzystać z prostych zestawów do badań dostępnych w aptekach. Test polega na pobraniu wymazu, a następnie naniesieniu treści do specjalnej kasetki. Obecność grzyba w obrębie narządów płciowych potwierdza pojawienie się dwóch kresek na wskaźniku zestawu.

Najbardziej wiarygodne testy mogące potwierdzić istnienie kandydozy zwłaszcza w innych częściach ciała to te wykonywane w laboratorium. Podejrzewając przerost grzyba warto wykonać posiewy mikologiczne z plwocin, moczu, wymazu z pochwy czy innych materiałów biologicznych.

Dobrze jest skorzystać także z testów serologicznych, czyli testów ELISA (immunoenzymatycznych), które wykrywają przeciwciała skierowane przeciwko Candida. Za pomocą testu ELISA można nie tylko potwierdzić obecności grzyba (lub ją wykluczyć), lecz także rozróżnić, czy infekcja ma charakter ostry czy przewlekły.

Infekcja grzybem Candida – leczenie

Leczenie kandydozy może przebiegać na wiele sposobów, najczęściej poprzez podawanie leków przeciwgrzybicznych.

Do farmaceutyków najczęściej stosowanych przy kandydozie należą:

• przeważnie: echinokandyny (mikafungina, kaspofungina, anidulafungina), imidazole (mikonazol, ketokonazol) oraz polieny (amfoterycyna, nystatyna),
• w przypadku zakażeń skórnych oraz paznokci: z reguły tolnaftat w postaci kremu, pudru i płynnego aerozolu, klotrymazol w postaci kremu i płynu lub mikonazol występujący w postaci kremu, pudru oraz żelu,
• tabletki doustne z ketokonazolem,
• jednoczesnie stosowane preparaty zewnętrzny i doustne, co znacznie poprawia efekty kuracji.

Właściwe leczenie zaleca lekarz, ale do czasu wizyty warto podjąć działanie na własną rękę, m.in. wyeliminować z diety cukier czy sięgnąć po krem przeciwgrzybiczny dostępny bez recepty. W przypadku skłonności do nawrotów kandydozy pochwy można poprosić ginekologa o przepisanie leku z ketokonazolem, który przyjmuje się doustnie w pojedynczej dawce 150 mg przy pierwszych objawach infekcji. Dzięki temu można zapobiec rozwojowi ubytków błon śluzowych lub innych powikłań powodowanych grzybicą.

Leczenie naturalne drożdżycy

Domowe sposoby leczenia kandydozy wiążą się z głównie z zastosowaniem doustnej kuracji ziołowej. Polecane surowce mogą też uzupełniać leczenie farmakologiczne. Zioła i środki naturalne stosowane w leczeniu Candidy to najczęściej:

• kora z drzewa lapacho – obniża poziom cukru we krwi i ogranicza wzrost drożdży, a dodatkowo wspomaga usuwanie z ustroju toksyn i stymuluje układ odpornościowy,
• olejek oregano – zawiera związek o nazwie karwakrol, wyróżniający się silnym działaniem bakterio- i grzybobójczym,
• gorzknik kanadyjski – korzenie tej rośliny zawierają berberynę, która wykazuje dużą skuteczność w leczeniu zakażeń grzybicznych.

ZOBACZ: Infekcje intymne u kobiet. Jak z nimi walczyć? Ekspert: dr n. med. Grzegorz Południewski, ginekolog