Krążek dopochwowy – co to jest i jak działa? Skuteczność krążków antykoncepcyjnych, sposób ich użytkowania i skutki uboczne

Krążek dopochwowy ma formę pierścieni, dlatego często nazywany jest też pierścieniem dopochwowymi lub antykoncepcyjnymi. Jego średnica wynosi około 5,4 cm, a grubość – ok. 4 mm.

Pierścienie antykoncepcyjne są przezroczyste i bardzo elastyczne, dzięki czemu ich umieszczanie w pochwie nie sprawia większych trudności.

Krążki antykoncepcyjne zawierają w sobie substancje aktywne, którymi są syntetyczne odpowiedniki hormonów – estrogenu i progestagenu. Łatwo ulegają wchłanianiu przez nabłonek wyściełający pochwę, dzięki czemu przedostają się do krwiobiegu kobiety. Droga przezpochwowa pozwala również na zastosowanie mniejszego stężenia estrogenów niż przy w przypadku innych hormonalnych metodach zapobiegania ciąży.

Bardzo istotne jest również to, że hormony podawane są z ominięciem układu pokarmowego, a zwłaszcza wątroby, przez co nie są one tak obciążone, jak przy podaniu doustnym hormonów. O pierścieniu nie trzeba również pamiętać na co dzień, ponieważ jest zakładany na okres 3 tygodni.

Hormony wydzielane do krwiobiegu z krążka wpływają na pracę przysadki mózgowej, przez co nie stymuluje ona dojrzewania komórek jajowych i w konsekwencji owulacja zostaje zablokowa.

Co więcej, hormony te powodują również zagęszczenie się śluzu w szyjce macicy. Dzięki temu plemniki mają trudności w przemieszczaniu się i tym samym także w dotarciu do jajowodów.

Ponadto działanie krążka antykoncepcyjnego hamuje proces pogrubiania się endometrium, co dodatkowo uniemożliwia zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej w jamie macicy.

Pierścień antykoncepcyjny jest bardzo wygodną formą zapobiegania ciąży, ponieważ o jego wymianie wystarczy pamiętać raz w miesiącu.

Jego stosowanie najlepiej jest zacząć w pierwszym dniu miesiączki, choć dopuszcza się również założenie krążka pomiędzy 2. a 5. dniem cyklu. W takim przypadku jednak przez pierwszy tydzień powinno się stosować dodatkową formę zabezpieczenia, na przykład w postaci prezerwatyw.

Krążek antykoncepcyjny pozostaje w pochwie dokładnie przez 3 tygodnie, czyli 21 dni. Usuwamy go w ten sam dzień tygodnia, w którym został założony, najlepiej również o tej samej porze.

Wówczas następuje 7-dniowa przerwa, w trakcie której pojawia się krwawienie. Po tym czasie, ponownie tego samego dnia i o tej samej godzinie, zakładamy nowy krążek dopochwowy, niezależnie od tego, czy krwawienie się zakończyło, czy nie.

W sytuacji, gdyby pierścień dopochwowy samoistnie wypadł, możliwe jest jego ponowne założenie, najlepiej po opłukaniu w letniej, ale nie gorącej wodzie. Jeśli od momentu wypadnięcia krążka nie minęły 3 godziny, zostaje zachowana jego pełna skuteczność. Gdy jednak czas ten jest dłuższy, przez kolejne 7 dni należy zastosować dodatkowe formy zabezpieczenia przed ciążą.

Krążek dopochwowy może być zakładany samodzielnie, choć przed pierwszym jego zastosowaniem należy poprosić się o dokładną instrukcję swojego ginekologa.

Procedura wygląda następująco:

• Przed założeniem krążka należy dokładnie umyć ręce, a następnie przyjąć wygodną pozycję, na przykład kucając, leżąc lub stojąc z jedną nogą opartą o sedes czy wannę.
• Następnie, trzymając pierścień dopochwowy pomiędzy kciukiem, a palcem wskazującym, ściskamy go i wsuwamy do pochwy, podobnie jak robimy to podczas aplikacji tamponu.
• Jeżeli krążek antykoncepcyjny nie jest wyczuwalny podczas wykonywania ruchów, oznacza to, że został umieszczony w pochwie w prawidłowy sposób. Jeśli jednak czujemy dyskomfort, należy go wsunąć jeszcze głębiej.

Warto wiedzieć, że samo umiejscowienie krążka nie wpływa na jego skuteczność. Najważniejsze, aby stykał się on ze ścianami pochwy i nie powodował żadnego dyskomfortu.

Mimo, iż stężenie hormonów w krążkach dopochwowych jest mniejsze niż w tabletkach i plastrach antykoncepcyjnych, mają one porównywalną skuteczność. Szacuje się, iż wynosi ona od 92-96 procent, natomiast wskaźnik Pearla to 0,65.

Skuteczność tej metody antykoncepcji zależy też od tego, czy pierścień jest użytkowany zgodnie z zaleceniami. Wypadnięcie krążka na dłuższy okres czasu lub nieusunięcie go w odpowiednim momencie również może również przyczyniać się do ograniczenia działania antykoncepcyjnego. Tak mogą też działać leki stymulujące wydzielanie enzymów wątroby czy produktów zawierających ziele lub wyciąg z dziurawca zwyczajnego.

Podobnie jak w przypadku innych hormonalnych metod antykoncepcji, stosowanie krążków dopochwowych również może wywoływać pewne skutki uboczne, choć zdarza się to stosunkowo rzadko. Zazwyczaj objawy niepożądane pojawiają się zwłaszcza na początku użytkowania takich pierścieni, po czym stopniowo łagodnieją.

Do najczęstszych skutków ubocznych stosowania krążka dopochwowego należy zaliczyć:

• bóle głowy i migreny,
• upławy,
• obniżenie nastroju,
• bóle brzucha,
• uczucie dyskomfortu w pochwie,
• bolesność piersi,
• przyrost masy ciała,
• trądzikowe zmiany skórne,
• spadek libido,
• nudności i wymioty,
• wzdęcia i biegunka,
• częstsze infekcje układu moczowego,
• zwiększone ryzyko rozwoju zapalenia pochwy i szyjki macicy.

Pierścień dopochwowy nie jest metodą antykoncepcji odpowiednią dla każdej kobiety. Nie należy go stosować w następujących przypadkach:

• zakrzepowe zapalenie żył,
• żylna choroba zakrzepowo-zatorowej,
• nadciśnienie,
• ostra choroba wątroby,
• guzy wątroby,
• nieprawidłowości anatomiczne w budowie pochwy,
• choroba niedokrwienna serca,
• zaburzenia zatorowo-zakrzepowe tętnic,
• rak sutka,
• stany po zawale,
• otyłość dużego stopnia,
• przebyty udar mózgu,
• toczeń rumieniowaty,
• niedokrwistość sierpowata,
• cukrzyca ze zmianami naczyniowymi,
• krwawienie z dróg rodnych o niewyjaśnionej przyczynie,
• palenie papierosów.

ZOBACZ: Dlaczego Polki unikają ginekologa?