Kłykciny kończyste: przyczyny, objawy i leczenie. Czy kłykciny to stan przedrakowy?

Kłykciny kończyste (brodawki płciowe) najczęściej są wynikiem zarażenia wirusem HPV (human papilioma virus). Spośród ponad 100 zidentyfikowanych typów wirusa HPV, aż 30 przenoszonych jest drogą płciową. Za występowanie kłykcin kończystych najczęściej odpowiada odmiana HPV 6 lub/i HPV 11. Niektórzy lekarze są zdania, że kłykciny to forma stanu przednowotworowego raka szyjki macicy, jak i innych narządów. Na razie brakuje jednak dowodów potwierdzających tę tezę.

Sprawdź też: Szczepienie HPV dla dorosłych w opinii ekspertów

Kłykciny są przenoszone drogą płciową. Mogą być następstwem zarażenia przy dowolnym stosunku seksualnym - pochwowym, analnym i oralnym. Zmiany skórne mogą rozwinąć się już po 3 tygodniach od chwili zakażenia, w niektórych przypadkach czas ten może wydłużyć się nawet do 8 miesięcy. U większości pacjentów, rozwój kłykcin rozpoczyna się po 3 miesiącach od kontaktu z zarażonym partnerem.

Kłykciny mają postać małych gródek, występujących pojedynczo lub tworzących znaczne skupiska. Mają one kolor jasnoróżowy, rzadko przybierają barwę brunatną. Forma grudkowata jest charakterystyczna jedynie dla zmian skórnych we wczesnym etapie. Jeżeli leczenie nie zostanie podjęte, zaczynają przybierać formę kalafiorowatą i obejmują znaczny obszar skóry narządów płciowych. Miejsca ciemne i wilgotne są idealne do ich rozwoju. W takich warunkach szybko przechodzą w postać kalafiorowatą.

Zobacz również: Bezpłatne szczepienia przeciw HPV już w I połowie roku. Minister zdrowia zapowiada refundowane szczepienia przeciw HPV dla nastolatków

Kłykciny, w przypadku wystąpienia u kobiety, mogą rozwijać się na wargach sromowych, wewnątrz pochwy, na szyjce macicy oraz wokół odbytu. Kolejny obszar podatny na ich rozwój to usta i gardło, jeżeli do zakażenia doszło w wyniku uprawiania seksu oralnego z nosicielem. Zaobserwowano, że kłykciny rozwijają się szybciej podczas ciąży. Lekarze są zdania, że ma na to wpływ produkowany w organizmie kobiety progesteron. Bardzo problematyczne są w tej sytuacji zmiany, które pojawiły się na ściankach pochwy. Pod ich wpływem, zmniejsza się elastyczność, co znacząco utrudnia poród.

Kłykciny, pojawiające się na ciele mężczyzny, najczęściej rozwijają się na żołędzi, przeważnie pod napletkiem. Mogą też zaatakować ujście cewki moczowej, środkową część penisa i wieniec. Rzadziej pojawiają się na worku mosznowym, łonie i w okolicach pachwin. W przypadku mężczyzn o orientacji homoseksualnej (biernych), zmiany mogą pojawić się wokół odbytu.

W przypadku mężczyzn kłykciny mogą przybierać małą, miękką formę, mogą też charakteryzować się szeroką podstawą. Szczególnie kłopotliwe są wykwity pojawiające się pod napletkiem. W wyniku ich rozwoju mogą wystąpić przykre powikłania, jak choćby stulejka.

Kłykciny kończyste mogą wywoływać różnorakie komplikacje jak choćby trudności w oddawaniu moczu i nacieki tkanek sąsiadujących. Podjęcie leczenia jest więc koniecznością.Jeżeli zmiany są niewielkie i słabo rozwinięte, lekarz może zalecić leczenie w warunkach domowych. W przypadku mężczyzn najczęściej stosowana jest podofilotoksyna, czyli wyciąg z roślin berberysowatych i iglastych. Środek ten powoduje martwicę komórek nabłonka. Kuracja trwa od 3 do 6 tygodni i przewiduje aplikację środka na zmienione chorobowo miejsce (2 razy dennie, przez 3 kolejne dni). Kobietom znacznie częściej przepisywany jest imikwimod, środek eliminujący komórki wirusa brodawczaka ludzkiego. Krem należy stosować miejscowo, 3 razy w tygodniu. Pełna kuracja trwa 16 tygodni. Dużą skuteczność wykazuje też wyciąg z zielonej herbaty. Środek ten ma działanie przeciwwirusowe i przeciwnowotworowe. Stosuje się go 3 razy dziennie, aż do ustąpienia objawów. Leczenie nie może jednak trwać dłużej niż 16 tygodni.

Kłykciny w zaawansowanej postaci wymagają leczenia w warunkach ambulatoryjnych. Największą skuteczność wykazuje laseroterapia. Po zakończeniu leczenia, zmiany nie nawracają. W przypadku bardzo rozległych zmian zabieg wymaga powtórzenia. Przerwa wynosi 7 dni. Bardzo dużą skutecznością charakteryzują się też metody chirurgiczne - łyżeczkowanie i metoda elektrochirurgiczna.

Skuteczna jest też metoda fotodynamiczna, przewidująca zastosowanie kwasu 5-aminolewulinowego. Może być stosowana jako jedyna forma leczenia, ale może być też uzupełnieniem dla innych technik, dodatkowo poprawiając ich skuteczność. Niektórzy lekarze stosują krioterapię, polegającą na zamrożeniu zmian ciekłym azotem. Istotną wagą są blizny i przebarwienia, które zostają po zabiegu. Skuteczność jest tym wyższa, im bardziej doświadczony jest lekarz. Kłykciny można usunąć kwasem trójchlorooctowym, wywołującym martwicę zmienionych tkanek. Metoda ta nie jest jednak zbyt popularna, gdyż słabo sprawdza się w przypadku rozległych wykwitów.

Kłykciny płaskie, czyli Condylomata lata, mają postać zmian skórnych o szerokiej podstawie. Najczęściej występują w wilgotnych okolicach narządów płciowych. Tego rodzaju zmiany są charakterystycznym objawem kiły. Pojawiają się we wczesnym (drugim) stadium choroby, choć często towarzyszą także fazie nawrotowej. W drugim z wymienionych przypadków kłykciny pojawiają się u 30 proc. chorych. W obszarze zmienionym chorobowym kumuluje się znaczna ilość krętków, co sprawia, że kłykciny płaskie łatwo przenoszą się na inne osoby.

Skuteczne leczenie kłykcin płaskich polega na leczeniu przyczynowym. Po rozpoznaniu kiły, drogą badań serologicznych z krwi, lekarz poda domięśniowo penicylinę benzatynową, alternatywnie - prokainową. Jeżeli chory wykazuje uczulenie na penicylinę, stosowana jest doksycyklina albo azytromycyna.

Czy w Polsce szczepienia przeciwko wirusowi HPV powinny być obowiązkowe?