Zbilansowana dieta – czym jest piramida żywieniowa?
Prawidłowo zbilansowana dieta jest źródłem cennych składników mineralnych oraz witamin. Zasady dotyczące żywienia zawarte są w Piramidzie Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej. Jest to graficzne przedstawienie proporcji pomiędzy różnymi grupami produktów.
Zasady czytania piramidy są bardzo proste. Im wyższe piętro, tym ilość i częstotliwość spożywania danych produktów jest mniejsza. Produkty z najniższych pięter powinny być jedzone częściej i w większych ilościach.
Sprawdź, co jest faktem, a co mitem jeśli chodzi o łączenie składników
Piramida Zdrowego Żywienia ustalona jest dla zdrowych osób, bez chorób współistniejących. Oddzielną piramidę żywieniową posiadają osoby starsze, dzieci oraz młodzież. Stosowanie się do zbilansowanej diety może zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób:
- nadciśnienia tętniczego,
- otyłości,
- insulinooporności,
- miażdżycy,
- zakrzepicy,
- hipercholesterolemii,
- zawału,
- udaru.
Substancje antyodżywcze w żywności
Substancje antyodżywcze to związki występujące w żywności, które w znacznym stopniu ograniczają lub całkowicie uniemożliwiają wykorzystanie składników odżywczych, w tym witamin i składników mineralnych.
Do naturalnych substancji antyodżywczych można zaliczyć:
- awidynę – źródłem awidyny są surowe jajka. Związek ten znacząco ogranicza przyswajanie biotyny. Należy jednak wspomnieć, że obróbka termiczna dezaktywuje jej działanie,
- goitrynę – to substancja występująca w roślinach krzyżowych, między innymi w karczochu, kalafiorze, brukselce, brokule, jarmużu, rzepie oraz kapuście. Goitryna zaburza wchłanianie jodu i może zwiększać ryzyko rozwoju niedoczynności tarczycy,
- amigdalinę – amigdalina jest glikozydem zawierającym w swoim składzie cyjanowodór, czyli silnie toksyczną substancję. Źródłem amigdaliny są pestki wiśni, moreli oraz brzoskwini. Spożywanie produktów z amigdaliną powinno być ściśle kontrolowane, ponieważ może dojść do zatrucia, którego objawami są bóle głowy, ucisk w klatce piersiowej, ślinotok, drętwienie twarzy oraz zaczerwienienie skóry,
- kwas fitynowy – związek ten tworzy kompleksy z wapniem, żelazem i magnezem ograniczając ich wchłanianie w przewodzie pokarmowym. Źródłem kwasu fitynowego są otręby, pieczywo pełnoziarniste, mąka razowa oraz rośliny strączkowe,
- taniny – związki te są znakomitymi przeciwutleniaczami, jednak tworząc kompleksy z witaminą A oraz B12 mogą zaburzać ich wchłanianie. Obecne są one w herbacie, kawie oraz kakao,
- kwas szczawiowy – wiąże wapń oraz magnez i uniemożliwia ich przyswajanie. Źródłem kwasu szczawiowego jest szpinak, rabarbar, czekolada oraz kawa.
Fakty i mity dotyczące łączenia produktów spożywczych
