Ta przyprawa to czerwone złoto. Szlachetny dodatek ma drogocenne właściwości. Już szczypta poprawia nastój, podnosi libido i usprawnia wzrok

Szafran to suszone znamiona słupków kwiatowych jesiennego szafranu uprawnego (Crocus sativus), które są zbierane ręcznie w specjalny sposób, a następnie suszone. Od tysięcy lat służy jako przyprawa kulinarna, składnik barwników, kosmetyków i leków.

Znamiona słupków szafranu zwłaszcza w Azji stanowią surowiec stosowany tradycyjnie w celu wspomagania zdrowia. W Chinach ceniono jego właściwości uspokajające, rozkurczające przy bolesnym miesiączkowaniu i pobudzający apetyt.

Ze względu na wydajność i sposób zbioru cena suszonego szafranu ma dorównywać cenie złota, stąd też jego popularne określenie jako „czerwone złoto”. Do uzyskania 1 kg gotowej przyprawy potrzeba aż 100-200 tys. kwiatów, jednak stosowane ilości są niewielkie. Opakowanie 0,1 g można kupić już za 6-7 zł, a 1 g za 25-30 zł.

Choć ze względu na swoją cenę szafran wcześniej był rzadko stosowany w celach leczniczych, zmieniło się to w ciągu ostatnich lat. Zwłaszcza w sklepach internetowych nie brak suplementów diety zawierających wyciąg z tego surowca, które znajdują się na średniej półce cenowej.

Szafran ma cenne właściwości lecznicze wynikające z zawartości związków aktywnych takich, jak żółtopomarańczowy barwnik krocyna (glikozyd karotenoidowy) oraz związki karotenowe, a także należąca do tzw. goryczy pikrokrocyna i odpowiedzialny za aromat safranal.

Szafran jest uważany za skuteczny w przypadku wielu schorzeń, do których należy:

• hipercholesterolemia,

• choroba wieńcowa serca,

• nadciśnienie,

• zaburzenia żołądkowe,

• zaburzenia miesiączkowania i PMS,

• problemy z uczeniem i zapamiętywaniem

• zaburzenia nastroju.

Dla szafranu potwierdzono szereg właściwości leczniczych i prozdrowotnych, w tym:

• przeciwzapalne,

• przeciwmiażdżycowe,

• przeciwkaszlowe,

• zwiększające ilość dopaminy w mózgu,

• przeciwdepresyjne w przypadku łagodnej do umiarkowanej depresji,

• chroniące siatkówkę oka i spowalniające starzenie się plamki żółtej,

• przeciwskurczowe,

• przeciwdrgawkowe,

• przeciw chorobie Alzheimera,

• zmniejszające zespół abstynencyjny przy odstawieniu używek,

• uspokajające w nerwicach wegetatywnych i zmniejszające pobudzenie ruchowe,

• psychostymulujące i wspomagające koncentrację,

• antystresowe,

• pobudzające płciowo jak afrodyzjak, m.in. stymulujące erekcję,

• żółciopędne,

• antyseptyczne,

• wspierające trawienie,

• chroniące przed genotoksycznością i cytotoksycznością (działanie szkodliwe dla materiału genetycznego i komórek) i przeciwnowotworowe.

Szafran to przyprawa o subtelnym, ale wyrazistym smaku, który określa się jako korzenny, gorzki, cierpki i lekko ostry, z ziemistymi, piżmowymi, kwiatowymi i miodowymi nutami.

Nitki mają przede wszystkim niezwykle intensywny kolor, barwi dania na złocisty odcień. Szafran stosuje się m.in. do ryżu (np. risotto z szafranem, paella, orientalny pilaw), białych ryb, owoców morza, a także gulaszów i innych dań jednogarnkowych, w tym klarownych zup. Barwi i aromatyzuje także desery i alkohole, np. likiery, jest tez składnikiem nalewek leczniczych.

Dla szafranu wykazano toksyczność w przypadku bardzo wysokich dawek. Ilość powodująca śmierć połowy zwierząt wynosiła aż 20,7 g na każdy kilogram masy ciała, podczas gdy dzienna porcja dla dorosłego człowieka to zalewie szczypta ważąca 0,1-0,2 g (10-20 znamion).

Za stosowaną i bezpieczną uznawana jest dawka dzienna wynosząca 1-1,5 g. Taka ilość może już jednak wywołać objawy uboczne, np. 0,5-1 g nasila krwawienie miesiączkowe, a także wywołać poronienie. Niebezpieczna ilość to już ok. 20 g. A korzystnie na organizm działa już szczypta przyprawy dziennie.

Choć w przypadku suchej przyprawy przedawkowanie jest bardzo mało prawdopodobne, można przesadzić z suplementami diety. Dlatego należy przyjmować je zgodnie z zaleceniami producenta.

Szafranu nie należy łączyć z lekami antydepresyjnymi i regulującymi nastrój, a także przeciw nadciśnieniu, ponieważ nasilają ich działanie. W przypadku chorób przewlekłych i farmakoterapii kurację szafranem należy skonsultować z lekarzem.

Jeśli jednak chodzi o dawki w suplementach, porównanie różnych preparatów jest utrudnione. Producenci podają zawartość wyciągu standaryzowanego na konkretną dawkę krocyny i ew. safranalu, zapisując odpowiednie informacje w różny sposób i podając np. zawartość kompleksu aktywnego pozyskanego z rośliny. Dzienna dawka to zwykle 1 kapsułka dziennie.

Źródła:

• Szafran – Safran – Crocus jako lek i przyprawa Medycyna dawna i współczesna Dr Henryk Różański

• The effects of Crocus sativus (saffron) and its constituents on nervous system: A review Avicenna Journal of Phytomedicine