Pijesz dużo kawy? Sprawdź, czy to już uzależnienie. Sygnały, które świadczą o problemie. Jaka jest bezpieczna dzienna dawka kofeiny?

Kofeina to substancja, która stymuluje układ nerwowy do działania. Mechanizm tego jest prosty. Po wypiciu kawy – rzecz jasna: z kofeiną – ta szybko wchłania się w przewodzie pokarmowym, by po 30-120 minutach osiągnąć maksymalnie stężenie we krwi. Z krwią jest rozprowadzana do wszystkich komórek ciała, w tym do mózgu. To właśnie w tym ważnym organie zachodzą kluczowe procesy, których efektem jest odczuwane po wypiciu kawy pobudzenie, zmniejszenie odczucia zmęczenia i senności oraz poprawa koncentracji.

W mózgu kofeina blokuje receptory dla adenozyny, czyli substancji informującej organizm o odczuwaniu zmęczenia. Ponieważ kofeina ma podobną budowę do adenozyny, konkuruje o miejsce na receptorze i przyłącza się w mózgu tam, gdzie powinna to zrobić adenozyna. Kofeina jest stymulantem, który powoduje zwiększenie wydzielania w organizmie adrenaliny, dopaminy i serotoniny – substancji, które mobilizują organizm do działania.

Kofeina występuje naturalnie w kawie, herbacie, guaranie i ziarnach kakao, a jej sztucznymi źródłami są napoje typu cola i energetyczne. Głównym źródłem kofeiny w codziennej diecie jest oczywiście aromatyczna mała czarna, którą codziennie pija nawet 90 procent osób dorosłych.

Kawosze z pewnością zauważyli, że regularna konsumpcja kawy powoduje, iż stopniowo mogą, a wręcz muszą, wypić jej więcej, aby odczuwać podobne działanie, jak na początku. Wynika to z faktu, że organizm stopniowo uodparnia się na działanie kofeiny.

W uproszczeniu: liczba receptorów dla adenozyny w mózgu stopniowo się zwiększa, dlatego po wypiciu filiżanki kofeinowej kawy coraz więcej z nich pozostaje wolnych. Przy braku dodatkowej dawki kofeiny przyłączają się do nich informujące organizm o zmęczeniu cząsteczki adenozyny. W efekcie pobudzające działanie kofeiny jest tłumione przez substancję o przeciwnym do niej działaniu. Dlatego, by uzyskać ten sam efekt pobudzenia, organizm kawosza potrzebuje większych dawek stymulującej kofeiny.

Kofeina, podobnie, jak każda inna substancja, może stać się źródłem uzależnienia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Może zdarzyć się tak, że stopniowo kawa, a właściwie zawarta w niej kofeina, będzie stanowiła problem.

Według specjalistów spełnia ona aż cztery z siedmiu kryteriów, kwalifikujących ją jako substancję uzależniającą. Aby znaleźć się na niechlubnej liście, wystarczy spełnić trzy warunki. Kawoszom ciężko jest z niej zrezygnować, mogą wyrobić sobie tolerancję na działanie kofeiny, mogą odczuwać negatywne skutki odstawienia kawy, a wielu z nich mimo świadomości, że jej nadmiar może być szkodliwy, nadal po nią sięga.

Niebezpieczną granicą spożycia kawy, jest regularnie przyjmowanie więcej niż 600 mg kofeiny dziennie, co odpowiada czterem do siedmiu filiżanek kawy.

Istotny jest także aspekt psychologiczny związany ze spożyciem kawy. Jeśli np. pomaga nam ona pozbyć się nieuzasadnionego lęku, jest to sygnał, który może świadczyć o problemie. Objawy kofeinizmu, które mogą pojawić się, gdy nie dostarczymy do organizmu kofeiny, to m.in.:

• apatia,
• ból głowy,
• rozdrażnienie,
• zmęczenie,
• senność.

Symptomy te mijają zaraz po wypiciu aromatycznego napoju. Jeśli chcemy uwolnić się od kawowego nałogu powinniśmy robić to stopniowo i zgodnie z ustalonym wcześniej planem. Na początku warto ustalić stałe pory, w których sięgamy po filiżankę aromatycznego naparu. Kawę parzoną zastąpić rozpuszczalną, a następnie bezkofeinową. Jeśli problem jest duży, warto skorzystać z pomocy psychologa.

Na szczęście, przy umiarkowanym spożyciu kawy (2-3 filiżanki dziennie), nie trzeba z niej rezygnować, a nawet warto po sią sięgać, ponieważ daje wiele korzyści zdrowotnych. Obniża m.in. ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, neurodegeneracyjnych i cukrzycy. Co ważne, kawa poprawia nastrój i samopoczucie.

Bezpieczna dzienna dawka kofeiny dla osoby dorosłej wynosi ok. 400 mg, a dla kobiet w ciąży do 200 mg. Jednak nie trzeba przekroczyć limitów, aby odczuwać objawy wskazujące na przedawkowanie kofeiny. Każdy organizm jest inny i w innym tempie metabolizuje tę substancję. Dochodzi do tego częstotliwość picia kawy. Osoby rzadko sięgające po małą czarną mają mniejszą tolerancję na kofeinę, niż regularni kawosze.

Śmiertelna dawka kofeiny wynosi 10 g. Taka ilość zawarta jest w 80 filiżankach kawy.

Nadmierne spożycie kofeiny może wywołać szereg niekorzystnych efektów. Przeważnie efekty te obserwowane są przy konsumpcji powyżej 7 kaw dzienne. Wśród objawów ubocznych wymienianie są:

• nadpobudliwość,
• trudności w koncentracji,
• gonitwę myśli,
• ból głowy,
• problemy żołądkowe: ból żołądka, refluks, zgaga, wzdęcia,
• trudności w zasypianiu,
• bezsenność.