Napięciowy ból głowy: objawy, przyczyny i diagnostyka. Farmakologiczne i niefarmakologiczne metody na napięciowe bóle głowy

Czym jest napięciowy ból głowy?

Napięciowy ból głowy to tak zwany ból pierwotny, czyli samoistny. Do tego rodzaju bólów zalicza się także migrenę oraz bóle klasterowe. Napięciowy ból głowy może mieć wiele przyczyn, różni się też nasileniem i czasem trwania, ale pojawia się zdecydowanie najczęściej.

Wyróżnia się trzy typy napięciowego bólu głowy:

1. Sporadyczne napięciowe bóle głowy: pojawiają się do 12 dni w roku, ból trwa od pół godziny do tygodnia, ma charakter uciskowy, natężenie bólu jest umiarkowane, nie pojawia się nadwrażliwość na światło i dźwięki,
2. Częste napięciowe bóle głowy: pojawiają się od 12 do 180 dni w roku, objawy podobne jak w przypadku bólu napięciowego pojawiającego się epizodycznie,
3. Przewlekłe napięciowe bóle głowy: powyżej 180 dni w roku, objawy podobne.

Napięciowy ból głowy nieznacznie częściej występuje u kobiet w wieku 35-40 lat. Częstość i regularność pojawiania się napięciowego bólu głowy zmniejszają się wraz z wiekiem (dotyczy to zarówno kobiet, jak i mężczyzn).

Jakie objawy daje napięciowy ból głowy?

Napięciowy ból głowy ma charakter uciskowy lub ściskający, ale niepulsujący lub tętniący jak w przypadku migreny. To tępy ból odczuwany po obu stronach głowy, który może trwać wiele godzin. Napięciowy ból głowy nie nasila się podczas aktywności fizycznych, nie towarzyszy mu nadwrażliwość na dźwięki i światło (inaczej niż przy bólu migrenowym) oraz nie powoduje nudności, ani wymiotów (pojawiają się bardzo rzadko). Nigdy, w odróżnieniu od bólu migrenowego, nie pojawia się w jego trakcie tzw. aura.

Czasami napięciowemu ból głowy może objawiać się także bólem w środku uszu, napięciem mięśni karku, mięśni przykręgosłupowych odcinka szyjnego oraz gorszym samopoczuciem.

Co powoduje napięciowy ból głowy?

Napięciowy ból głowy to dolegliwość, której przyczyny nie są do końca znane. Prawdopodobnie wchodzi tu w grę połączenie napięcia mięśniowego w okolicy szyi i głowy oraz czynniki psychologiczne takie jak stres, poddenerwowanie i lęk.

Napięciowy ból głowy staje się silniejszy w sytuacjach, gdy pojawia się silne emocje, zmęczenie i brak snu. Objawy tej dolegliwości mogą ulegać nasileniu:

• po spożyciu alkoholu,
• w wyniku palenia papierosów,
• podczas przebywania w ciepłym pomieszczeniu,
• w czasie głodu,
• z powodu odwodnienia,
• pod wpływem zmiany pogody.

Przyczyną napięciowego bólu głowy może być też depresja. Jednocześnie napięciowy ból głowy to często główny symptom obniżonego nastroju. W niektórych przypadkach napięciowe bóle głowy mogą być spowodowane dysfunkcjami i nieprawidłową budową stawu żuchwowo-skroniowego lub być skutkiem bruksizmu.

Jak wygląda diagnostyka napięciowego bólu głowy?

Napięciowy ból głowy to schorzenie, dla którego nie opracowano metod diagnostycznych. Neurolog diagnozuje napięciowy ból głowy na podstawie wywiadu z pacjentem, po wykluczeniu innych chorób i na podstawie braku odchyleń w wynikach badań neurologicznych. U niektórych pacjentów lekarz może stwierdzić w badaniu palpacyjnym głowy pewne punkty na czaszce o większej wrażliwości na ucisk. Najczęściej obecne są one w okolicy skroni. Elementem diagnostycznym jest sprawdzenie, czy napięcie mięśni w okolicach czaszki i uszu, nie jest podwyższone.

Leczenie napięciowego bólu głowy

Medycyna nie dysponuje obecnie skuteczną metodą leczenia napięciowego bólu głowy. Stosowane są metody farmakologiczne oraz leczenie niefarmakologiczne.

Metody niefarmakologiczne to wyeliminowanie lub zmniejszenie działania czynników powodujących napięcie nerwowe, stres i lęk. Stosuje się w tym celu techniki relaksacji i psychoterapię. Dobre efekty daje ograniczenie spożycia kawy, natomiast zwiększenie poziomu aktywności fizycznej oraz zadbanie o odpowiednią ilość i jakość snu każdego dnia. Można także stosować fizjoterapię (rozluźnienie mięśni okołoczaszkowych i szyjnych) i elektromiografię. To badanie dostarcza informacji o zmianach fizjologicznych w jego organizmie pod wpływem napięcia emocjonalnego i uczy się kontrolować napięcie mięśniowe. Pomocna może być praktyka jogi, czytanie książek oraz masowanie mięśni karku.

Farmakologiczne leczenie bólu napięciowego polega na podawaniu niesterydowych leków przeciwzapalnych takich jak ketaprofen, ibuprofen, diklofenak czy aspiryna. W przypadkach, gdy napięciowy ból głowy jest przewlekły, podawane są trójcykliczne leki przeciwdepresyjne (najczęściej amitryptylina).

Profilaktyka napięciowego bólu głowy polega na podawaniu leków przeciwdepresyjnych, które przyjmuje się zazwyczaj przed snem. Preparatów tych nie powinno się stosować dłużej niż pół roku. Skuteczną metodą jest także psychoterapia i nauczenie się technik relaksacyjnych zapobiegających powstawaniu nadmiernego stresu, a w jego wyniku – napięcia mięśniowego i napięciowych bólów głowy. W przypadku każdego pacjenta czynniki te mogą być inne, dlatego warto obserwować, co najczęściej powoduje napięciowy ból głowy (nerwobóle głowy) i próbować wyeliminować takie sytuacje i czynniki ze swojego życia.

Migrena, czyli ból nie do wytrzymania