Choroba lokomocyjna (kinetoza): przyczyny, objawy i leczenie. Czy istnieją skuteczne sposoby na chorobę lokomocyjną?

Choroba lokomocyjna, w nomenklaturze medycznej nazywana kinetozą, ujawnia się podczas podróży różnymi środkami transportu w tym: samochodem, autobusem, pociągiem łodzią i samolotem. Może się ona również pojawić w trakcie przejażdżek w parku rozrywki czy nawet jeździe na koniu lub wielbłądzie. Bezpośrednią przyczyną choroby lokomocyjnej jest nieprawidłowe odbieranie i przetwarzanie informacji przez nasz mózg. Podczas podróży określonym środkiem lokomocji odnotowaną przez wzrok zmianę otoczenia nasz mózg interpretuje jako ruch. W tym samym czasie błędnik (narząd równowagi) nie rejestruje zmiany położenia ciała, ale reaguje na przyśpieszanie i hamowanie pojazdu. W efekcie dochodzi do tzw. konfliktu informacyjnego, który skutkuje uaktywnieniem układu autoimmunologicznego (odpornościowego) i wystąpieniem różnych nieprzyjemnych objawów.

Jak pokazują badania choroba lokomocyjna, dotyczy przede wszystkim kobiet i dzieci. Oprócz tego istnieje zależność pomiędzy pochodzeniem a występowaniem objawów tej choroby. Znacznie częściej odnotowuje się je u Azjatów niż u Europejczyków. Jednakże najważniejszym elementem związanym z występowaniem choroby lokomocyjnej są uwarunkowania biologiczne danej jednostki. Częstsze występowanie jej u kobiet niż u mężczyzn można tłumaczyć m.in. funkcjonowaniem układu hormonalnego.

Łukasz Durajski, pediatra o tym, jak sobie radzić z chorobą lokomocyjną?

Pierwsze objawy choroby lokomocyjnej pojawiają się już w trakcie podróży określonym środkiem transportu. Na samym początku zwykle pojawia się poczucie osłabienia. Z czasem pojawiają się również inne objawy choroby lokomocyjnej. Mowa tu przede wszystkim o:

• Braku apetytu.
• Nadmiernej senności.
• Problemami z pamięcią i koncentracją.
• Spowolnieniu rytmu serca.
• Trudnościach z oddychaniem.
• Bólu głowy z towarzyszącymi zawrotami.
• Nadmiernej potliwość.
• Uderzeniach gorąca.
• Bladości skóry.
• Nadwrażliwości zapachowej.
• Ślinotoku.
• Nudnościach i wymiotach.

Istnieją skuteczne sposoby na zniwelowanie dotkliwości objawów choroby lokomocyjnej.

Przed podróżą:

1. Zjedz niewielki lekkostrawny posiłek.
2. Przygotuj do picia lekko schłodzoną niegazowaną wodę mineralną.
3. Wypocznij – utnij sobie krótką drzemkę.
4. Nie wprowadzaj nerwowej atmosfery.
5. Przyjmij leki przeciw chorobie lokomocyjnej.

W trakcie podróży:

1. Zabierz ze sobą plastikową torbę, wilgotny ręcznik i butelkę wody niegazowanej.
2. Usiądź przodem do kierunku jazdy.
3. Zadbaj o wygodne i stabilne podparcie na głowę.
4. Przy wyborze miejsca w autobusie lub pociągu zadbaj o to, by nie znajdowało się ono na osi kół lub tuż obok.
5. Jeśli masz możliwość wyboru miejsca w samolocie – usiądź obok okolicy skrzydeł samolotu.
6. Jeśli podróżujesz statkiem, zajmij miejsce w okolicach śródokręcia.
7. W trakcie podróży skup się na patrzeniu na horyzont. Uczyń z niego stabilny punkt krajobrazu.
8. Jeśli podróżujesz samochodem i masz taką możliwość, co jakiś czas rób sobie krótkie przystanki na świeżym powietrzu.
9. Podczas podróżowania unikaj czytania, grania w gry i rozmawiania.
10. Zapewnij sobie odpowiednią cyrkulację powietrza np. przez otworzenie okna czy klimatyzację.
11. Unikaj gwałtownego hamowania i przyśpieszania.
12. Nie jedz posiłków podczas jazdy – pij tylko niegazowaną wodę.
13. Nie przyjmuj leków podczas podróży.
14. Ubierz się wygodnie – najlepiej w luźne przewiewne ubrania wykonane z naturalnych tkanin (lnu lub bawełny).

W większości przypadków choroba lokomocyjna mija samoistnie po przyzwyczajeniu organizmu do podróżowania określonym środkiem transportu. Najpopularniejszą metodą w walce z chorobą lokomocyjną są preparaty na bazie ziół, które są suplementami, nie mają skutków ubocznych i nie powodują senności. Pomocnym środkiem jest także korzeń imbiru, który można spożyć np. w postaci herbatki tuż przed planowaną podróżą. Imbir wykazuje właściwości przeciwwymiotne, a do tego, zapobiega skurczom żołądka i zawrotom głowy.

Dobrym sposobem na chorobę lokomocyjną są również środki akupresurowe – plastry i opaski. Co ważne nie uwalniają one żadnych chemicznych substancji, a ich działanie polega na automasażu. Zarówno plastry, jak i opaski akupresurowe wykonane są ze specjalnego tworzywa – PEBAX. Umieszcza się je na nadgarstkach, po to by uciskały punkt P6. Działają one już po kilku minutach od założenia. Największą zaletą środków akupresurowych jest brak skutków ubocznych, a także brak przeciwwskazań do stosowania. Z powodzeniem mogą je stosować osoby chore na cukrzycę, jaskrę czy serce.

Jednym z innowacyjnych sposobów na chorobę lokomocyjną jest terapia elektrodotykowa, która polega przede wszystkim na hamowaniu aktywności przedsionkowej. Dzięki temu zwiększa się tolerancja organizmu na bodźce ruchowe.

Popularną metodą walki z chorobą lokomocyjną są również leki dostępne w aptece. Zawierają one m.in. celulozę mikrokrystaliczną, talk, krzemionkę i imbir. Charakteryzują się one stosunkowo wysoką skutecznością. Jednakże ich stosowanie wiąże się z wysokim ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych m.in. w postaci: nadmiernej senności i poczucia otumanienia.

Choroba lokomocyjna zwykle dotyka dzieci powyżej 3. roku życia – jak pokazują badania najczęściej, ujawnia się pomiędzy 10. a 12. rokiem życia. Przy czym wpływ na pojawienie się jej objawów ma częstotliwość podroży środkami lokomocji. Im rzadziej dziecko podróżuje, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia choroby lokomocyjnej. Co ważne, zwykle mija ona wraz z wiekiem.

Jednym z najpopularniejszych sposobów walki z chorobą lokomocyjną jest zaklejanie pępka zwykłym plastrem. Przy czym lekarze jasno wskazują, że metoda ta nie działa i do końca nie wiadomo, skąd się wzięły głosy o jej skuteczności. Choroba lokomocyjna związana jest z nieprawidłowym odbieraniem informacji przez błędnik, który jest narządem równowagi, zlokalizowanym w uchu. Dlatego nie wiadomo, w jaki sposób zaklejanie pępka, miałoby niwelować objawy choroby lokomocyjnej. Innym popularnym mitem na ten temat to m.in. wąchanie przedmiotów/preparatów o intensywnym zapachu. Tymczasem faktem jest, że mocne, intensywne zapachy podczas „ataku” choroby lokomocyjnej mogą potęgować jej objawy i skutkować: nudnościami i wymiotami. Z tego powodu niewskazane jest podawanie dziecku lub osobie dorosłej, zmagającej się z chorobą lokomocyjną, środków o intensywnym zapachu.