Spis treści
Co to jest sepsa?
Sepsa, nazywana również posocznicą i endotoksemią (w nomenklaturze medycznej), nie jest autonomiczną jednostką chorobową, a reakcją organizmu na zakażenie. Niegdyś sepsa była utożsamiana z bakteriemią (zakażeniem krwi bakteriami). Posocznica występuje zarówno w warunkach szpitalnych (najczęściej jest to sepsa po operacji), jak i pozaszpitalnych.
Bezpośrednią przyczyną sepsy – uogólnionej reakcji organizmu – jest zakażenie drobnoustrojami, najczęściej bakteriami, a stosunkowo rzadko: wirusami, grzybami i pasożytami. Sepsa powstaje na skutek negatywnego oddziaływania drobnoustrojów na organizm człowieka. Większość bakterii unicestwianych jest przez nasz system immunologiczny (odpornościowy).
Czytaj także: Niebezpieczne bakterie w popularnej wędlinie. GIS pilnie wycofuje wadliwy produkt. Zjedzenie go grozi zatruciem pokarmowym
Przy czym niekiedy bakterie rozbijają się na mniejsze organizmy komórkowe, które przedostają się do krwiobiegu. W patogenezie sepsy biorą udział m.in. takie składniki bakterii jak: tlenek azotu (II), kwas lipotejchojowy, peptydoglikany, flagellina, mannan, lipoproteiny, egzotoksyny paciorkowcowe i gronkowcowe.
Zobacz też: Zmarli po kąpieli w Bałtyku. Zaatakowała ich groźna mięsożerna bakteria
Posocznica nieuchronnie prowadzi do zaburzeń narządowych, w tym m.in. do:
- zwolnienia akcji serca,
- zaburzenia czynności wątroby,
- ostrej niewydolności nerek,
- zaburzeń metabolicznych,
- dysfunkcji układu pokarmowego.
Przyczyny sepsy, czyli reakcji organizmu na zakażenie
Bezpośrednią przyczyną sepsy jest zakażenie drobnoustrojami, w tym najczęściej bakteriami, które odpowiadają za ok. 80 proc. notowanych przypadków posocznicy. Sepsa stanowiła i wciąż stanowi poważny problem na oddziałach intensywnej terapii. Do najczęstszych bakterii wywołujących posocznicę zalicza się: bakterie Gram-ujemne (pałeczkę okrężnicy, pałeczkę grypy, Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae) i bakterie Gram-dodatnie (głównie: paciorkowce). Najgroźniejsze są przy tym antybiotykooporne szczepy, czyli tzw. superbakterie.
Zobacz: Wynaleziono najsilniejszy antybiotyk. Lek nowej klasy nie wywołuje antybiotykooporności u bakterii
Wśród pośrednich przyczyn sepsy można wymienić:
- zabiegi chirurgiczne – sepsa po operacji jest stosunkowo częsta,
- urazy powypadkowe (zwłaszcza z otwartą raną),
- cewnikowanie za pośrednictwem zanieczyszczonych cewników dożylnych,
- choroby autoimmunologiczne (w tym m.in. AIDS),
- osłabienie organizmu wywołane chorobami nowotworowymi (m.in. białaczką),
- zaawansowane stadium odleżyn,
- wszczepienie protez,
- mechaniczną wentylację płuc.
Czytaj też: GIS wycofuje mięso. Wędlina została zanieczyszczona bakteriami Listeria monocytogenes
Duży wpływ na szerzenie się zakażeń bakteryjnych, które odpowiadają m.in. za sepsę, ma styl życia, który przejawia się częstym przebywaniem w zatłoczonych miejscach (klubach muzycznych, komunikacji publicznej). Oprócz tego zakażeniom bakteryjnym sprzyjają: głębokie pocałunki z różnymi partnerami, nadmierne narażenie na sytuacje stresogenne, a także znaczny i częsty wysiłek fizyczny.
Najczęstsze objawy sepsy (posocznicy). Po tym rozpoznasz zakażenie
Sepsa charakteryzuje się stosunkowo dużą śmiertelnością, co związane jest z późnym postawieniem diagnozy. Jedną z przyczyn takiego stanu są nieswoiste początkowe objawy sepsy, w tym gorączka, ból głowy i ogólne osłabienie organizmu. Po upływie kilkunastu godzin przeradzają się one we wstrząs septyczny.
Główne objawy sepsy to:
- temperatura ciała powyżej 39°C lub poniżej 36°C,
- czynność serca powyżej 90. uderzeń na minutę (tachykardia),
- przyśpieszony oddech,
- zaburzenia świadomości,
- zespół ostrej niewydolności oddechowej,
- ostre zapalenie trzustki,
- liczba leukocytów we krwi poniżej 4000 komórek na mm³,
- wymioty,
- sztywność karku,
- skąpomocz,
- zaburzenia krzepliwości krwi.
Dodatkowo w przypadku sepsy niemowląt mogą wystąpić:
- brak apetytu,
- rozpaczliwy płacz,
- wyraźne odgięcie głowy do tyłu,
- wybroczyny na skórze, które wywoływane są zaburzeniami układu krzepnięcia krwi.
W przypadku sepsy u dzieci i osób starszych mogą pojawić się także:
- światłowstręt,
- nadmierna senność,
- drgawki,
- bóle mięśni.
Jak przebiega leczenie sepsy?
Leczenie sepsy jest sporym wyzwaniem terapeutycznym dla współczesnej medycyny i dotąd wiele przypadków klinicznych posocznicy kończy się zgonem pacjenta. Kluczową rolę w skutecznym leczeniu sepsy odgrywa rozpoznanie – im wcześniejsza diagnoza, tym lepsze rokowania dla pacjentów.
Podstawą w leczeniu sepsy jest odpowiednio ukierunkowana antybiotykoterapia – chorym zazwyczaj podaje się antybiotyk o szerokim spectrum działania bakteriobójczego, a po uzyskaniu wyniku z antybiogramu wdraża się antybiotykoterapię celowaną. Ponadto po rozpoznaniu sepsy pacjent kierowany jest na oddział intensywnej terapii. Dodatkowo w przypadku zdiagnozowania wstrząsu septycznego, który stanowi kolejne stadium fazy stanu zapalnego, pacjentowi podaje się leki inotropowe, które zwiększają siłę skurczu mięśnia sercowego.
Przełomem w leczeniu sepsy może być podanie pacjentom antysurowicy polikolonialnej. Jak wykazują badanie surowica ta obniża śmiertelność wśród pacjentów, u których za sepsę odpowiadają bakterie Gram-ujemne. Jednakże ze względu na niedostateczną liczbę badań metoda ta spotyka się ze sporym sceptycyzmem ze strony lekarzy. Duże nadzieje budzi także stosowanie IL-10 i IL-13, których działanie ma polegać na obniżeniu wytwarzania cytokin.
Uzupełnij domową apteczkę
