Sepsa zabija częściej niż nowotwór! Alternatywne metody leczenia posocznicy dają obiecujące wyniki

Sepsa, czyli posocznica to poważna, ciężka w leczeniu zapalna reakcja organizmu, powstająca na skutek zakażenia bakteryjnego [1]. Wrotami dla drobnoustrojów w zdecydowanej większości przypadków są układ oddechowy, rany pooperacyjne w obrębie jamy brzusznej, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub układ moczowo-płciowy. Uogólniona reakcja zapalna powstaje z ingerencji chorobotwórczych bakterii o dużej zjadliwości (m.in. pneumokoki, meningokoki, salmonella, paciorkowce) i prowadzi do niewydolności wielonarządowej. Ta w wieku przypadkach ma skutek śmiertelny.

Czytaj: To nie grypa ani angina. Powoduje ból gardła, ale później widać typowe objawy infekcji paciorkowcem

Najnowsze dane z obszernego przeglądu literatury naukowej do roku 2017, opublikowano na łamach czasopisma The Lancet [2]. Mimo że autorzy odnotowali 50 proc. spadek zachorowalności na sepsę na przestrzeni ostatnich dekad, posocznica nadal jest przyczyną 20 proc. wszystkich zgonów na świecie, co daje 11 milionów przypadków śmiertelnych. Choroby nowotworowe będące plagą XXI wieku, według danych WHO [3], były przyczyną 9,6 miliona zgonów w 2018 roku, co daje drugą co do częstości przyczynę zgonów na świecie.

Sepsa wymaga szybkiego wdrożenia leczenia wielopłaszczyznowego. Im wcześniej zostanie zdiagnozowana, tym większe szanse są na jej wyleczenie. Leczenie endotoksemii zakłada:

• przetaczanie płynów do uzyskania odpowiednich wartości ciśnienia tętniczego (leczenie przeciwwstrząsowe),
• podawanie swoistych antybiotyków,
• usuwanie przyczyny zakażenia (m.in. ropień, zainfekowane rany),
• podawanie leków obkurczających naczynia krwionośne i białka C,
• kortykosteroidoterapię (m.in. podawanie kortyzolu),
• podawanie preparatów krwiopochodnych.

W ostatnich latach badany jest wpływ wspomagającej terapii leczenia pacjentów z posocznicą za pomocą witaminy C, tiaminy i kortyzolu.

Sepsa wymaga wielokierunkowego leczenia. W 2017 roku w czasopiśmie Critical Care [4] ukazały się obiecujące wyniki, sugerujące skuteczność wspomagającego leczenia posocznicy i wstrząsu septycznego za pomocą trójskładnikowego preparatu. Farmaceutyk zawierał stosowany już wcześniej kortyzol, oraz dodatkowo tiaminę (witamina B1) i witaminę C. Badacze stwierdzili mniejszą śmiertelność w grupie pacjentów leczonych metodami rekomendowanymi i dodatkowo preparatem trójskładnikowym, w porównaniu do pacjentów leczonych wyłączenie obowiązkowymi.

Dwa lata później badanie zostało odtworzone, a wyniki ukazały się w czasopiśmie Nutrients w 2019 roku [4]. Niestety autorzy nie zaobserwowali równie spektakularnych efektów. Ograniczeniem tej publikacji było przerwanie leczenia z powodu śmierci pacjentów, lub trudności w dostarczeniu im leku.

Najświeższy przegląd oceniający użyteczność witaminy C we wspomaganiu leczenia sepsy sugeruje jej dużą przydatność. U pacjentów z posocznicą obserwuje się niski poziom kwasu askorbinowego we krwi, zatem uzupełnienie go może wpłynąć pozytywnie na skuteczność rekomendowanego leczenia. Autorzy wskazują na większe zastosowanie podania żylnego niż doustnego. Witamina C ma m.in. działanie antyutleniające, reguluje ekspresję genów, wzmacnia układ odpornościowy oraz jest kofaktorem wielu reakcji, co można wykorzystać w terapii leczniczej.

Należy wyraźnie podkreślić, że wspomniane związki w badaniach naukowych nie stanowią wyłącznego, a dodatkowy element leczenia obowiązkowego, które odbywa się głównie za pomocą podawania płynów i antybiotykoterapii. Autorzy podkreślają, że potrzeba dalszych badań, aby móc wysnuć jasne wnioski, które posłużą do opracowania wytycznych dla lekarzy opiekujących się osobami z sepsą. Obecne wyniki dają jednak duże nadzieje!

Źródła

1. Jurkiewicz B. Sepsa jako powikłanie drobnego zranienia. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2010.
2. Kempker K., Martin G. S.: A global accounting of sespis. The Lancet, 2020.
3. WHO Cancer – key facts.. Dost ęp online, 23.01.2020.
4. Marik P.E., Khongoora V. I inni:Hydrocortisone, Vitamin C, and Thiamine for the Treatment of Severe Sepsis and Septic Shock... Critical Care, 2016.
5. Kashiouris A.M. i współpracownicy: The Emerging Role of Vitamin C as a Treatment of Sepsis.. Nutrients, 2020.