Masz problemy z prawidłowym ciśnieniem krwi? To warto wiedzieć! Nowe wytyczne dotyczące pacjentów z nadciśnieniem

Konsultanci krajowi w dziedzinie medycyny rodzinnej, hipertensjologii i kardiologii opublikowali dokument dotyczący opieki nad pacjentem z nadciśnieniem tętniczym w podstawowej opiece zdrowotnej, z uwzględnieniem opieki koordynowanej. W Polsce nadciśnienie tętnicze wynosi 32,5% u osób do 80 roku życia, a w całej populacji 35%. Każdy pacjent, również niemający problemów z nadciśnieniem, powinien je kontrolować przynajmniej raz w roku.

Jak podają wytyczne, nadciśnienie powinno być rozpoznawane i leczone przez lekarza rodzinnego bądź lekarza POZ, a część przypadków może wymagać konsultacji specjalistycznej. A jak rozpoznać nadciśnienie? Na podstawie dwóch pomiarów podczas wizyty, a następnie potwierdzeniu ich „w pomiarach pozagabinetowych”, czyli – o ile jest taka możliwość – w domu. Takie działanie ma na celu uniknięcie efektu białego fartucha, objawiającego się wyższym ciśnieniem w gabinecie lekarskim, co jest skutkiem stresu.

Po rozpoznaniu nadciśnienia, lekarz wdraża leczenie. Pierwsza kontrola powinna mieć miejsce około 6 do 8 tygodni od rozpoczęcia terapii. Jeżeli ciśnienie nie wróci do oczekiwanych wartości, lekarz powinien zmienić sposób leczenia, a pacjent powrócić na wizytę kontrolną po kolejnych 6 – 8 tygodniach.

Po uzyskaniu kontroli ciśnienia tętniczego, wizyty kontrolne powinny odbywać się co 3 – 12 miesięcy, w zależności od ryzyka sercowo-naczyniowego, wielochorobowości i stopnia stosowania się do zaleceń – podaje dokument.

Czytaj też: Nowe normy ciśnienia krwi bardziej restrykcyjne niż dotąd. Lekarze ostrzegają, że wzrośnie liczba osób ze zdiagnozowanym nadciśnieniem

Pacjentowi objętemu opieką koordynowaną przysługuje raz w oku kompleksowa porada, obejmująca Indywidualny Plan Opieki Medycznej. Zgodnie z nim chory uczęszcza na wizyty kontrolne, porady obejmujące edukację i dotyczące diety, a także – jeśli są wymagane – konsultacje specjalistyczne.

Pacjenci z podejrzeniem nadciśnienia wtórnego, nadciśnieniem tętniczym opornym na leczenie, a także z powikłaniami narządowymi nadciśnienia tętniczego powinni zostać skierowani na konsultację kardiologiczną w ramach opieki koordynowanej w POZ, a w przypadku konieczności pogłębienia diagnostyki – do Ambulatoryjnej Opieki Specjalistycznej – widnieje w wytycznych.

W wybranych województwach i placówkach POZ pacjenci mogą być kierowani na konsultację kardiologiczną w ramach Krajowej Sieci Kardiologicznej. Sieć ta obejmuje siedem województw:

• mazowieckie,
• pomorskie,
• wielkopolskie,
• łódzkie,
• dolnośląskie,
• śląskie,
• małopolskie.

Decyzję o zgłoszeniu do leczenia w ramach pilotażu podejmuje lekarz w przychodni POZ, oddziale kardiologicznym lub chorób wewnętrznych albo poradni kardiologicznej, które mają podpisane porozumienie o współpracy.

Możliwość wystąpienia nadciśnienia tętniczego wzrasta wraz z wiekiem. Z tym problemem mierzy się prawie 3/4 osób powyżej 80 roku życia. – Na nadciśnienie tętnicze choruje w naszym kraju ok. 10,8 mln osób – z czego 3,1 mln nie wie, że ma nadciśnienie, natomiast tylko 2,6 mln jest skutecznie leczonych – informuje raport i podaje możliwe skutki nadciśnienia, takie jak:

• udar mózgu,
• zawał serca,
• niewydolność serca,
• migotanie przedsionków,
• choroba nerek,
• tętnic,
• demencji,
• a nawet nagły zgon.

Co więcej, nadciśnienie tętnicze wiąże się z chorobami sercowo-naczyniowymi niezależnie od płci czy wieku.

Jakie ciśnienie krwi jest niebezpieczne? Kiedy trzeba jechać do szpitala z nadciśnieniem? Szybkiej interwencji lekarskiej wymaga stan, w którym ciśnienie skurczowe przekracza 180 mm Hg i/lub ciśnienie rozkurczowe przekracza 120 mm Hg).

Kiedy trzeba do szpitala z nadciśnieniem?
Jeśli wartość pomiaru to ok. 220/120-140 mmHg, należy przyjąć leki i udać się jak najszybciej do szpitala. Warto też wtedy skontaktować się z dyspozytorem pogotowia ratunkowego w celu uzyskania wskazówek, co robić.

Czytaj też:Leczenie cukrzycy typu 2 według nowych wytycznych. Ułatwienia dla pacjentów diabetologicznych w opiece koordynowanej i zalecenia PTMR

W domu najlepiej mierzyć ciśnienie ciśnieniomierzem automatycznym, z dobrze dobranym mankietem.
Częstotliwość pomiarów zależy od konsultacji z lekarzem, jednak ciśnienie wymaga kontroli po modyfikacji leczenia i przed każdą wizytą. Wówczas należy mierzyć je przez siedem dni – dwa razy rano i dwa wieczorem, na tym samym ramieniu, przed posiłkiem i zażyciem leków. Powinno zapisywać się wyniki obu pomiarów.

Z kolei w gabinecie lekarskim ciśnienie powinno się mierzyć dwukrotnie, a optymalnie trzykrotnie, na tym samym ramieniu, w odstępie około minutowym. Za wynik należy wziąć średnią z dwóch ostatnich pomiarów.

Jak interpretować wyniki pomiarów ciśnienia krwi? Autorzy raportu podają:

1. wartości graniczne dla rozpoznania nadciśnienia tętniczego: wyższe lub równe 135/85 mmHg;

2. wartości dla kontroli ciśnienia tętniczego:

   • mniejsze od 135/85 mmHg (kontrola mniej intensywna),
   • mniejsze od 130/80 mmHg (kontrola bardziej intensywna).

W szczególności narażone na nadciśnienie tętnicze są osoby, u których występują nadwaga lub otyłość, zespół metaboliczny, stan przedcukrzycowy bądź cukrzyca, bezdech senny, choroba sercowo-naczyniowa i zaburzenia lipidowe, a także pacjenci, których krewni mieli problem z nadciśnieniem przed 50 rokiem życia.

Całodobowa rejestracja ciśnienia tętniczego dostępna jest w ramach POZ, a także w poradniach specjalistycznych, w tym w ramach krajowej sieci kardiologicznej. Wskazaniami do takiej rejestracji mogą być rozbieżności pomiędzy wynikami w wysokości ciśnienia, przeprowadzanymi w gabinecie i w domu lub też brak możliwości pomiaru domowego. Innym ze wskazań jest podejrzenie opornego nadciśnienia tętniczego, a także konieczność oceny w nocy.

Wówczas interpretacja wyniku wygląda następująco:

1. wartości graniczne dla rozpoznania NT: dzień ≥135/85 mm Hg, noc ≥120/70 mm Hg

2. wartości dla kontroli ciśnienia tętniczego:

   • dzień <135/85 mm Hg (kontrola mniej intensywna), <130/80 mm Hg (kontrola bardziej intensywna);
   • noc <120/70 mm Hg

W 2022 roku zaostrzono normy ciśnienia tętniczego. Prawidłowe ciśnienie tętnicze:

• 120-129/70-79 mmHg – dla osób do 65. roku życia,
• 130-139/70-79 mmHg – dla osób powyżej 65. roku życia,
• 130-149/70-79 mmHg – dla osób powyżej 80. roku życia.

Źródło:Wytyczne konsultantów krajowych w dziedzinie medycyny rodzinnej, hipertensjologii i kardiologii dotyczące opieki nad pacjentem z nadciśnieniem tętniczym w podstawowej opiece zdrowotnej, z uwzględnieniem opieki koordynowanej z dnia 08.02.2023r.