Michał Koterski, Bella Ramsey, Elon Musk i inni. Znane osoby w spektrum autyzmu. Kto jeszcze został zdiagnozowany?

Autyzm nie jest przeszkodą w osiąganiu sukcesów, a dla wielu znanych osób stał się częścią ich wyjątkowej drogi. Coraz więcej gwiazd, sportowców czy polityków otwarcie mówi o swojej diagnozie, pokazując, że spektrum autyzmu może iść w parze z talentem i determinacją. Kto ze znanych postaci ma potwierdzone spektrum autyzmu? Oto osoby, które podzieliły się swoją historią.

Elon Musk, przedsiębiorca, założyciel firm takich jak Tesla i SpaceX, w 2021 roku podczas programu „Saturday Night Live” ujawnił, że ma zespół Aspergera. Musk przyznał też, że uważa, iż Asperger mógł pomóc mu w karierze.

– Myślę, że może jest w tym jakaś wartość także z technologicznego punktu widzenia, ponieważ spędzanie całych nocy na programowaniu komputerów samemu sprawiało mi satysfakcję – powiedział.

Michał Koterski ujawnił, że jest osobą w spektrum w programie „Back to School. Prawdziwy egzamin”. Koterski zwrócił uwagę na stereotypy związane z autyzmem, zaznaczając, że osoby w spektrum posiadają różne zdolności. Przyznał, że choć odnajduje się w aktorstwie, to matematyka nie jest jego mocną stroną. Podkreślił również, że bycie w spektrum nie musi wiązać się z trudnościami w funkcjonowaniu społecznym.

Anthony Hopkins, aktor znany m.in. z roli Hannibala Lectera w „Milczeniu owiec”, publicznie podzielił się swoją diagnozą autyzmu w 2017 roku. Diagnozę autyzmu otrzymał w 2014 roku, po 70. Hopkins uważa, że bycie w spektrum miało pozytywny wpływ na jego karierę.

– Zdecydowanie patrzę na ludzi inaczej. Lubię dekonstruować, rozkładać postać na czynniki pierwsze – przyznał Hopkins.

U Daryl Hannah, amerykańskiej aktorki znanej z ról w filmach takich jak „Kill Bill” czy „Plusk”, diagnozę zaburzeń ze spektrum autyzmu postawiono w dzieciństwie. Początkowo utrudniało to jej funkcjonowanie w społeczeństwie, a także w Hollywood.

– Nigdy nie brałam udziału w talk-show, nigdy nie chodziłam na premiery – powiedziała Hannah. – Pójście na rozdanie Oscarów było dla mnie bardzo bolesne. Prawie zemdlałabym, idąc po czerwonym dywanie. Czułam się tak niezręcznie i niekomfortowo, że w końcu trafiłam na czarną listę – przyznała w rozmowie z Boston.com.

Sławomir Mentzen, polityk Konfederacji, przyznał, że jest osobą w spektrum.

– Od zawsze czułem, że coś jest ze mną nie tak. Kiedyś to się nazywało zespołem Aspergera, a teraz nazywa się to spektrum autyzmu – powiedział na kanale YouTube Bogdana Rymanowskiego.

Szerzej opowiedział o tym Marcinowi Fijołkowi w programie „Graffiti”.

– Z tym naprawdę da się żyć. Da się nad tym pracować, odnosić sukcesy, więc to nie jest jakaś przeszkoda uniemożliwiająca życie, a w wielu sytuacjach to pomaga i daje możliwości, których inni nie mają — podkreślił.

Dan Aykroyd to kanadyjski aktor komediowy znany z filmów „Pogromcy duchów” czy „Blues Brothers”. Zespół Aspergera zdiagnozowano u niego w latach 80., po tym, jak do wizyty u lekarza przekonała go jego żona. Aykroyd przyznał, że jego obsesja na punkcie duchów i służb porządkowych była jednym z objawów zaburzenia.

Bella Ramsey, znana m.in. z seriali „Gra o Tron” i „The Last of Us”, jest w spektrum autyzmu. Odkrycie tego miało miejsce podczas pracy nad pierwszym sezonem postapokaliptycznego serialu. Zasugerował to jeden z członków ekipy, którego córka rozwija się w spektrum autyzmu.

– Zawsze obserwowałam i uczyłam się od ludzi. Konieczność nauki, jak nawiązywać kontakty towarzyskie i wchodzić w interakcje z innymi, pomogła mi w aktorstwie.

Michał Matczak, czyli Mata, to znany polski raper młodego pokolenia. O tym, że jest w spektrum, autyzmu dowiedział się w dość zaskakujący sposób.

– Poszedłem sprawdzić, czy mam ADHD. Dowiedziałem się, że psychiatra nie jest w stanie stwierdzić ADHD u mnie. Ale za to powiedział mi ten pan, że jest mi w stanie z miejsca coś innego stwierdzić. Powiedział mi, że jestem w spektrum autyzmu – wyznał Mata w programie „Autentyczni”.

Cleo Ćwiek,znana polska modelka, podcasterka i założycielka fundacji Można Zwariować, otwarcie mówi o swoim życiu z chorobą afektywną dwubiegunową oraz zaburzeniami ze spektrum autyzmu.

Courtney Love, wokalistka i gitarzystka zespołu rockowego Hole, wdowa po liderze zespołu Nirvana, Kurcie Cobainie, usłyszała diagnozę autyzmu jako małe dziecko.

– Kiedy mówię o byciu introwertykiem, zdiagnozowano u mnie autyzm. W młodym wieku nie mówiłam. Potem po prostu rozkwitłam. Moja pierwsza wizyta u psychiatry miała miejsce, gdy miałam jakieś trzy lata – opowiedziała w 1994 roku magazynowi „Rolling Stone”.

Wentworth Miller, aktor znany z serialu „Prison Break”, diagnozę o spektrum autyzmu otrzymał podczas pandemii koronawirusa. Zabrał wtedy głos w mediach społecznościowych, komentując m.in. trudność w otrzymaniu diagnozy jako osoba dorosła.

– To był długi, wadliwy proces wymagający aktualizacji. IMO. Jestem mężczyzną w średnim wieku. Nie pięciolatkiem – zaznaczył aktor.

U szwedzkiej aktywistki Grety Thunberg zespół Aspergera zdiagnozowano w wieku 11 lat. Thunberg otwarcie mówi o swojej diagnozie, nazywając ją swoją „supermocą”. Jej determinacja i zdolność skupienia na jednym temacie przyczyniły się do jej globalnego wpływu w walce o ochronę środowiska.

Spektrum autyzmu to neurozróżnicowanie, które wpływa na sposób, w jaki dana osoba postrzega świat, komunikuje się i wchodzi w interakcje z innymi. Objawy mogą się znacznie różnić w zależności od osoby, jednak diagnoza opiera się na kilku kluczowych obszarach.

Według klasyfikacji diagnostycznych, takich jak DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) oraz ICD-11 (Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób), spektrum autyzmu charakteryzuje się głównie:

1. Trudnościami w komunikacji i interakcjach społecznych – mogą obejmować problemy z odczytywaniem emocji, trudności w nawiązywaniu i podtrzymywaniu relacji oraz nietypowe sposoby komunikowania się.

2. Powtarzalnymi wzorcami zachowań, zainteresowań i aktywności – np. silne przywiązanie do rutyn, specyficzne zainteresowania, powtarzające się ruchy (np. machanie rękami, bujanie się) lub nadmierna wrażliwość na bodźce sensoryczne.

3. Nietypowym przetwarzaniem sensorycznym – osoby w spektrum mogą być nadwrażliwe lub niewrażliwe na bodźce dźwiękowe, dotykowe, smakowe, zapachowe czy wzrokowe. Może to prowadzić do trudności w codziennym funkcjonowaniu, np. unikania głośnych miejsc, niechęci do określonych tkanin czy specyficznych nawyków żywieniowych.

4. Różnym poziomem zdolności poznawczych – spektrum autyzmu obejmuje osoby z różnymi poziomami inteligencji – od osób z niepełnosprawnością intelektualną po osoby o ponadprzeciętnych zdolnościach w wybranych dziedzinach (tzw. sawantyzm).

Diagnoza autyzmu opiera się na szczegółowej ocenie objawów przez specjalistów (np. psychiatrów, psychologów klinicznych) oraz zastosowaniu specjalistycznych narzędzi diagnostycznych, takich jak ADOS-2 (Autism Diagnostic Observation Schedule) czy ADI-R (Autism Diagnostic Interview – Revised). Wczesna diagnoza i odpowiednie wsparcie mogą znacząco poprawić jakość życia osób w spektrum.

Źródła:

• Autism spectrum disorder (ASD) Autism Speaks

• Why Autism Diagnoses Are Often Delayed Child Mind Institute