Jak zrobić nalewkę z ostropestu? Jest polecana przy problemach z trawieniem tłuszczów. Zobacz jej właściwości i przepis w dwóch wersjach

Ostropest plamisty (Silybum marianum) jest źródłem surowca leczniczego, jakim są jego nasiona. Zawierają one sporo tłuszczu, w którym rozpuszczone są cenne substancje lecznicze: kompleks antyoksydantów z grupy flawonolignanów, zwany sylimaryną. Ostropest zawiera takie związki, jak: sylibina, izosylibina, dihydroksysylibina, sylidianina i sylikrystyna.

Choć występują one w całej roślinie, najwięcej znajdziemy ich w owocach zwanych też nasionami, a zwłaszcza w łupinie nasiennej. Występuje w niej także betaina (odpowiedzialna za przeciwzapalne działanie również w burakach), natomiast tłuszcz z nasion jest jej źródłem. Nasiona mają w sumie nawet 2-3 procent sylimaryny, co w przypadku substancji odmierzanej w miligramach jest dość znaczną ilością.

Problem jednak w tym, że sylimaryna słabo rozpuszcza się w wodzie. Z badań wynika też, że nie przechodzi również łatwo do olejów. Z uwagi na taki charakter, ani wyciągi wodne (np. napary), ani też maceraty olejowe nie będą dobrym źródłem cennych związków. Te pierwsze są też niezalecane ze względu na działanie wysokiej temperatury. Nasion nie powinno się podgrzewać, zaparzać, ani tym bardziej gotować, bo tracą właściwości.

Tymczasem do alkoholu etylowego przechodzi ponad 500 razy więcej sylimaryny niż do wody. Dlatego warto przygotować nalewkę z nasion ostropestu. Można zbierać je we wrześniu.

Warto wiedzieć, że w przypadku ostropestu stosuje się ekstrakcję alkoholową, również przemysłowo. Proces pozyskiwania z niego sylimaryny jest dwustopniowy: najpierw nasiona odtłuszcza się za pomocą heksanu, po czym stosuje się ekstrakcję alkoholem metylowym, który następnie jest usuwany. W domu nasion nie trzeba jednak odtłuszczać, a toksyczny metanol trzeba zastąpić roztworem alkoholu etylowego.

Jeśli rośliny rosną w czystym miejscu, nalewkę z ostropestu warto przygotować z samodzielnie zebranych nasion. Można także skorzstać z surowca zakupionego w sklepie zielarskim, najlepiej z certyfikatem ekologicznym albo innym, potwierdzającym jego wysoką jakość.

Przed zastosowaniem nasion świeżych należy dobrze je wysuszyć w miejscu o temperaturze poniżej 40 stopni Celsjusza i bez dostępu światła słonecznego, a następnie sproszkować. Najlepszy do tego celu będzie moździerz lub młynek ręczny, ponieważ ten elektryczny często podgrzewa zawartość przy mieleniu.

Do przygotowania nalewki najczęściej używa się wódki, a stosowana ilość powinna być dziesięciokrotnie większa niż ilość nasion.

Przepis na nalewkę z ostropestu plamistego na wódce:
Składniki:

• 50 g owoców ostropestu,
• 0,5 l wódki 40 proc. alk. obj.

Przygotowanie:

• Wsyp sproszkowany ostropest do dużego słoika i zalej wódką.
• Zawartość naczynia dokładnie wymieszaj, zamknij je szczelnie i odstaw na 2-3 tygodnie w ciepłe, ale ciemne miejsce; co jakiś czas potrząsaj zawartością.
• Po tym czasie zlej płyn, odciskając masę na gęstym sicie, a następnie całość przefiltruj, np. przez gazę.
• Przelej nalewkę do mniejszych butelek z ciemnego szkła. Dawkuj po 20-25 kropli trzy razy dziennie.

Nalewkę z ostropestu można też przygotować na spirytusie z miodem. Oto przepis:
Składniki:

• 100 g owoców ostropestu,
• 0,5 l spirytusu 70 proc. alk. obj.,
• 5 łyżek płynnego miodu pszczelego.

Przygotowanie:

1. Zalej rozdrobniony ostropest spirytusem.
2. Dokładnie połącz składniki, zamknij naczynie i postaw na 2-3 tygodnie w ciepłym i ciemnym miejscu, regularnie potrząsaj słojem.
3. Zlej płyn, odciśnij masę na gęstym sicie, przefiltruj nalewkę przez gazę, dodaj miód i mieszaj do rozpuszczenia.
4. Przelej nalewkę do mniejszych butelek z ciemnego szkła. Stosuj w dawce po 20 kropli dwa razy dziennie.

Ostropest jako źródło sylimaryny poleca się przede wszystkim w przypadku problemów z pracą wątroby i trawieniem tłuszczów. Stymuluje on bowiem produkcję żółci, która pomaga rozbijać je na mniejsze krople, dzięki czemu lepiej działają na nie enzymy trawienne. By zaobserwować korzystne działanie ostropestu plamistego, trzeba przyjmować go przez co najmniej miesiąc.

Względem wątroby sylimaryna z ostropestu wykazuje działanie:

• przeciwzapalne,
• chroniące komórki (hepatocyty),
• regenerujące,
• wspierających detoksykację, również przy poważnych zatruciach,
• zapobiegające zwłóknieniom na skutek uszkodzeń,
• zmniejszające stłuszczenie narządu.

Ostropest pomaga uzupełniać zapasy wewnętrznych antyoksydantów w organizmie (zwłaszcza glutationu), a także zapobiega utlenianiu się kwasów tłuszczowych – reakcje te prowadzą m.in. do zmian w cząsteczkach cholesterolu LDL i ich odkładania się w naczyniach krwionośnych w formie blaszki miażdżycowej, czy też do produkcji związków zapalnych w organizmie. ROślina wspiera więc profilaktykę chorób serca, a także schorzeń rozwijających się na tle zapalnym. Może ponadto ułatwiać odchudzanie.

Nalewka z ostropestu jest produktem zawierającym alkohol, dlatego nie powinna być spożywana przez kobiety ciężarne, karmiące piersią i osoby przed 18. rokiem życia. Powinny unikać jej także osoby stosujące leki, których nie można łączyć z alkoholem z uwagi na możliwe działania niepożądane.

Chociaż ostropest zapewnia związki regenerujące wątrobę, nalewka może nie być odpowiednia w przypadku nasilonych chorób tego narządu. Alkohol jest bowiem dla niego obciążeniem, bo w procesach jego odtruwania w wątrobie powstają toksyczne związku. W przypadku braku istotnych przeciwwskazań zalecane, niewielkie dawki nalewki nie powinny stanowić problemu.

Przy prawidłowym stosowaniu nalewki nie powinny też występować objawy typowe dla spożycia nadmiaru sylimaryny, takie jak nudności czy biegunka związana z nadprodukcją żółci. Dawką, która może wywołać taką reakcję, jest 1500 mg związku. Dzienna dawka z suplementów diety to jednak tylko 150-200 mg sylimaryny.

U wrażliwych osób możliwe są ponadto reakcje alergiczne, gdyż ostropest należy do rodziny często uczulających roślin astrowatych.

Zobacz, jakie jeszcze zioła na wątrobę wspomagają jej regenerację.