Spis treści
Czym są hemoroidy i jak powstają?
Hemoroidy, nazywane również guzkami krwawniczymi, są naczyniami zatokowymi usytuowanymi w kanale odbytu. Związana z nimi przypadłość – choroba hemoroidalna jest najczęściej występującą chorobą proktologiczną na świecie. Stanowi ona bezpośrednią konsekwencję przekrwienia guzków krwawniczych, a wśród czynników predestynujących do jej wystąpienia można wymienić: otyłość, przewlekłe zaparcia, niewłaściwe nawyki żywieniowe oraz siedzący tryb życia. Najbardziej charakterystyczne objawy hemoroidów to: krwawienie z odbytu, ból przy wypróżnianiu, krew w kale, parcie na stolec i uczucie niepełnego wypróżniania. Leczenie hemoroidów uzależnione jest od stopnia zaawansowania stanu chorobowego.
To cię zainteresuje: Czy maść na hemoroidy to dobry pomysł na pozbycie się zmarszczek? Dermatolożka wyjaśnia
Hemoroidy to guzki krwawnicze, które są strukturami naczyniowymi zlokalizowanymi w kanale odbytu. Ich podstawową funkcją jest kontrolowanie procesu defekacji (oddawania stolca). Wobec tego samo posiadanie guzków krwawniczych nie świadczy o występowaniu stanu chorobowego, gdyż są one prawidłowymi strukturami, występującymi u każdego człowieka. Według doktora Thomosona hemoroidy są specyficznymi połączeniami naczyniowymi o strukturze ciał jamistych. Umiejscowione są one w odbycie, a dokładniej w obrębie obszaru pozbawionego receptorów bólowych (dlatego też ból nie jest jednym z charakterystycznych objawów choroby hemoroidalnej).
Zobacz też:
Hemoroidy, w nomenklaturze medycznej nazywane guzkami krwawniczymi, ma każdy z nas. Są to struktury naczyniowe, które zlokalizowane są w kanale odbytu. Ich główną funkcją jest uszczelnianie odbytu i ułatwianie procesu wypróżniania. Zdrowe hemoroidy nie są wyczuwalne i nie skutkują żadnymi dolegliwościami bólowymi. Niemniej, jednak gdy z jakichś powodów hemoroidy „chorują” to potrafią znacznie obniżyć nasz komfort życia.
U każdej osoby guzki krawnicze zlokalizowane są w kanale odbytu: dwa znajdują się po prawej stronie i jeden – po lewej. Złożone są one z naczyń zatokowych, tkanki łącznej i mięśni gładkich. U zdrowej osoby podczas wypróżniania ciśnienie jamie brzusznej rośnie, co skutkuje pęcznieniem hemoroidów i zamknięciem odbytu. W przypadku stanu chorobowego najczęściej dochodzi do zbyt wysokiego ciśnienia żylnego.
Skąd się biorą żylaki odbytu?
Bezpośrednią przyczyną żylaków odbytu jest nadmierne przekrwienie guzków krwawniczych. Za tego typu stan może odpowiadać:
- Wzmożone napięcie zwieraczy odbytu
- Wypadanie błony śluzowej odbytu
- Przewlekłe zaparcia
- Ciąża i poród
- Częste stosowanie środków przeczyszczających
- Przewlekłe biegunki
- Siedzący tryb życia (z tego powodu o hemoroidach często mówi się jako o „chorobie kierowców”)
- Nieodpowiednia dieta
- Otyłość
- Zespół jelita drażliwego
Zobacz też:
Jak objawia się choroba hemoroidalna?
Choroba hemoroidalna jest wstydliwym problemem. Niestety bardzo rzadko rozpoznawana jest na wczesnym etapie rozwoju, gdyż większość osób, zupełnie niesłusznie, obawia się wizyty u lekarza. Objawy żylaków odbytu różnią się w zależności od tego, czy stanem chorobowym dotknięte są hemoroidy zewnętrzne, czy wewnętrzne.
- Hemoroidy zewnętrzne
Zazwyczaj nie towarzyszy im silny dyskomfort i dolegliwości bólowe. Ich cechą charakterystyczną jest nabrzmienie i zaczerwienienie, które może utrzymywać się nawet kilka miesięcy. Niekiedy jednak hemoroidy zewnętrzne o sporych rozmiarach mogą podrażniać skórę wokół odbytu, utrudniać higienę osobistą, a także powodować uporczywy świąd.
- Hemoroidy wewnętrzne
W początkowej fazie rozwoju nie towarzyszą im żadne dolegliwości bólowe. Ich charakterystycznym objawem jest bezbolesne krwawienie z odbytu o jasnoczerwonym zabarwieniu. Przy czym sam kolor stolca pozostaje niezmienny. Oprócz tego hemoroidy wewnętrzne cechują się wydzielaniem śluzu, świądem i problemami z trzymaniem stolca.
Charakterystyczne objawy choroby hemoroidalnej to:
- Krwawienie z odbytu (krew ma zabarwienie żywoczerwone)
- Ostry ból podczas wypróżniania
- Nieustanne poczucie parcia na stolec
- Pieczenie i swędzenie odbytu.
- Obecność śluzu w stolcu
- Poczucie dyskomfortu w okolicy odbytu
- Występowanie tzw. luźnych stolców (przy zaawansowanej chorobie hemoroidalnej)
Żylaki odbytu rozwijają się etapowo, co oddaje klasyfikacja stworzona w latach 80. W ramach niej wyróżnia się cztery stopnie zaawansowania hemoroidów. Określenie stopnia stanu chorobowego ułatwia późniejszy proces leczenia.
- Stopień I: hemoroidy niewypadające, występuje jedynie nieznaczne poszerzenie naczyń krwionośnych. Możliwe są niewielkie krwawienia.
- Stopień II: hemoroidy wypadają jedynie przy parciu na odbyt (m.in. przy wypróżnianiu), a następnie samoistnie wracają do swojej prymarnej pozycji. Krwawienia z odbytu występują stosunkowo często.
- Stopień III: hemoroidy wypadają na zewnątrz i nie cofają się samoistnie, ale można je wprowadzić wewnątrz odbytu za pomocą palca. Krwawienia towarzyszą niemal każdej defekacji.
- Stopień IV: hemoroidy znajdują się stale poza odbytnicą, nie cofają się samoistnie, ani też nie można wprowadzić do odbytu. Krwawienia występują często i są one bardzo obfite.
Przy podejrzeniu hemoroidów należy wybrać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Skłonić nas do tego powinna przede wszystkim jasnoczerwona krew na papierze toaletowym. W większości przypadków odpowiadają za nią właśnie „chore” hemoroidy! Lekarz stawia diagnozę na podstawie wywiadu lekarskiego oraz badania proktologicznego. Niekiedy może także skierować pacjenta do proktologa. Lekarz zazwyczaj pyta o sposób wypróżniania, sposób odżywiania i tryb życia.
Jak się pozbyć przekrwionych guzków krwawniczych?
Leczenie hemoroidów uzależnione jest przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby. Oprócz tego należy wziąć pod uwagę również: styl życia, wiek i ewentualne choroby towarzyszące. W procesie tym wykorzystuje się zarówno leczenie zachowawcze, jak i zabiegowe.
Podstawowe wskazania do leczenia zachowawczego:
- Hemoroidy I i II stopnia jako leczenie podstawowe
- Hemoroidy III i IV stopnia jako leczenie wspomagające
- Ciąża i połóg
- Zakażenie wirusem HIV.
- Białaczka
- Chemioterapia
- Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Leczenie zachowawcze hemoroidów obejmuje eliminację podstawowych czynników, mogących przyczyniać się to występowania stanu chorobowego. Jego podstawowym elementem jest zmiana dotychczasowego trybu życia – dotyczy to diety i trybu życia. W przypadku hemoroidów zalecana jest dieta przeciwzaparciowa, która powinna obejmować:
- Wypijanie co najmniej 2 litrów niegazowanej wody mineralnej dziennie.
- Spożywanie pokarmów zawierających błonnik pokarmowy (dodatkowo można wspomóc się preparatami błonnikowymi np. babka płesznik).
- Przyjmowanie leków przeciwzaparciowych (np. 1-2 łyżki parafiny stołowej dziennie).
- Unikanie spożywania pikantnych przypraw i alkoholu.
Jak leczyć hemoroidy w domu?
Leczenie farmakologiczne przekrwionych guzków krwawniczych obejmuje stosowanie doustnych leków o działaniu przeciwobrzękowym, przeciwzapalnym i przeciwzakrzepowym. Tego typu preparaty w swoim składzie zawierają zazwyczaj: flawonoidy, saponiny, rutynę i wyciągi z kasztanowca. Co ważne, flawonoidy – jeden ze składników leków na hemoroidy – są dobrze tolerowane oraz nie wchodzą w interakcję z innymi lekami, a także są bezpieczne dla kobiet w ciąży.
W leczeniu farmakologicznym hemoroidów stosuje się również preparaty miejscowe, które mogą mieć formę maści na hemoroidy, a także żeli oraz czopków. Przy czym warto zauważyć, że nie likwidują one przyczyn występujących objawów, a jedynie je łagodzą. W składzie tego typu środków można odnaleźć: wazelinę, tlenek cynku, a także epinefrynę, która zwęża naczynia krwionośne. Przy stosowaniu tego typu środków należy pamiętać przede wszystkim o systematyczności.
Czytaj też:
Operacja na hemoroidy – kiedy jest konieczna?
Leczenie zabiegowe żylaków odbytu stosuje się w przypadku zaawansowanego stadium choroby – najczęściej III i IV stopnia. Wśród najpopularniejszych, a zarazem najmniej inwazyjnych, zabiegów można wymienić:
- Podwiązanie gumką, które polega na założeniu elastycznej gumki na wewnętrzny żylak, w celu odcięcia dopływu krwi. Wówczas w ciągu ok. 5-7 dni obumarły żylak odpada. Skuteczność tej metody szacowana jest na ok. 87 proc.
- Skleroterapia, która polega na wstrzyknięciu fenolu wewnątrz żylaka. Skutkuje to zamknięciem naczyń krwionośnych i skurczeniem hemoroidów.
- Metody kauteryzacyjne, które polegają na zniwelowaniu żylaków odbytu za pomocą promieniowania podczerwonego, chirurgii laserowej lub kriochirurgii.
W przypadku, gdy wyżej wymienione sposoby leczenia hemoroidów nie przyniosą zadowalających rezultatów to wówczas, stosuje się zabiegi chirurgiczne w tym m.in. operację wycięcia żylaków odbytu, przezodbytniczą technikę zamykania naczyń hemoroidalnych oraz hemoroidektomię z wykorzystaniem stapleta (szew mechaniczny).
Hemoroidy u kobiet ciąży
Przyszłe mamy bardzo często zmagają się z żylakami odbytu, które pojawiają się u nich najczęściej na skutek zmian fizjologicznych. Naturalnym rezultatem ciąży jest wzrost objętości macicy, co z kolei skutkuje wzrostem ciśnienia w żyłach. Nie bez znaczenia przy tym jest to, że ciąży bardzo często towarzyszą przewlekłe zaparcia, które są jednym z czynników ryzyka rozwoju choroby hemoroidalnej. Możliwą przyczyną zwiększonego ryzyka występowania hemoroidów w ciąży może być również zwiększone stężenie progesteronu. Z tego względu kobiety w ciąży, powinny stosować się do podstawowych zasad profilaktycznych, w tym przede wszystkim picia dużych ilości wody (ok. 3 l dziennie), spożywania produktów wysokobłonnikowych oraz codziennej aktywności fizycznej (spacery, plany ćwiczeniowe przygotowane z myślą o kobietach w ciąży).
Domowe sposoby na odporność. Czy rzeczywiście działają?
Źródła:
- Jurczyszyn A., Leczenie choroby hemoroidalnej [dostęp 08.02.2022]
- Bańczyk P., Hemoroidy. Wylecz zanim będzie za późno [dostęp 08.02.2022]
