Krwawienie z odbytu – przyczyny. O jakiej chorobie może świadczyć krew z odbytu?

Krwawienie z odbytu odnosi się zarówno do obecności skrzepów, jak i świeżej krwi w stolcu. W większości przypadków krwawienie dotyczy dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Pojawia się wtedy krew świeża, otaczająca grudki kału lub widoczna w muszli klozetowej obok stolca. Zdarzają się jednak sytuacje, w których krew przybiera postać skrzepów lub miesza się z masami kałowymi. W takim przypadku do krwawienia mogło dojść w świetle jelita grubego.

Określenie rodzaju widocznej krwi jest niezwykle istotne, ponieważ pozwala na wstępne oszacowanie źródła problemu. Może się okazać, że objaw wskazuje na stosunkowo niegroźną dolegliwość. Krew z odbytu może jednak być symptomem schorzenia zagrażającego życiu.

Krwawienie z odbytu – hemoroidy

Krwawienie z odbytu najczęściej wskazuje na występowanie choroby hemoroidalnej. Hemoroidy, inaczej guzki krwawnicze, mają za zadanie uszczelnienie kanału odbytu. Wraz ze zwieraczami umożliwiają panowanie nad oddawaniem stolca i gazów. Pod wpływem stymulacji wywołanej impulsem nerwowym guzki opróżniają się z krwi, umożliwiając tym samym oddanie stolca. 

W sytuacji, gdy guzki nadmiernie wypełniają się krwią, która nie może odpłynąć w całości, dochodzi do rozwoju stanu zapalnego (wywołanego właśnie zaleganiem krwi), który obejmuje hemoroidy i tkanki odbytu. W konsekwencji rozwijają się żylaki odbytu. 

W pierwszej kolejności choroba hemoroidalna objawia się uczuciem świądu w okolicy odbytu. Wraz z powiększaniem się guzków pojawia się uczucie sugerujące niepełne wypróżnienie, co zmusza do silniejszego parcia podczas defekacji. W konsekwencji dochodzi do zwiększenia nacisku tłoczni brzusznej i utrudnienia odpływu krwi z okolicy odbytu, a to prowadzi do powiększenia hemoroidów. Można wtedy zaobserwować niezbyt nasilone krwawienie podczas wypróżniania (krew zwykle widoczna jest na papierze toaletowym).

W dalszym etapie rozwoju dolegliwości u chorego dochodzi do wypadania guza – po wypróżnieniu jest on wyczuwalny w okolicy odbytu. Początkowo następuje jego samoistne cofanie się, jednak z czasem wymaga to wywołania nacisku. W zaawansowanym stadium guz przez cały czas znajduje się na zewnątrz.

Sposób leczenia choroby hemoroidalnej zależy od stopnia jej rozwoju. Leczenie farmakologiczne przewidujące stosowanie maści, czopków lub tabletek o działaniu przeciwzapalnym ma zastosowanie w każdym stadium. Pozwala to zmniejszyć uporczywe uczucie świądu i obrzęk.

Wyraźną ulgę mogą przynieść też nasiadówki z wykorzystaniem naparu rumianku, kwiatu nagietka lub kory dębu. Lekarz może zalecić też przyjmowanie środków rozluźniających stolec.

W bardziej zaawansowanym stadium guzki wymagają usunięcia. Najczęściej stosowane sposoby leczenia hemoroidów to:

• metoda Barrona – polega na odcięciu dopływu krwi do guzka poprzez zaciśnięcie na jego powierzchni specjalnej opaski,
• skleroterapia – ma zastosowanie w leczeniu niezbyt dużych guzków, a polega na wstrzyknięciu preparatu, który doprowadza do wystąpienia zakrzepu w miejscu iniekcji,
• laseroterapia – guzek jest naświetlany promieniem lasera, co doprowadza do jego obkurczenia i do zamknięcia naczyń krwionośnych,
• krioterapia – guzek zostaje wymrożony,
• chirurgiczne usunięcie – stosuje się w sytuacji, gdy hemoroidy są mocno rozwinięte lub zakrzepłe.

Krwawienie z odbytu – szczelina odbytu

Krwawienie z odbytu jest jednym z objawów szczeliny odbytu. W przebiegu schorzenia dochodzi do powstania długiego, wąskiego i płytkiego pęknięcia błony śluzowej w końcowym odcinku kanału odbytu. Schorzenie występuje pod postacią świeżą lub przewlekłą. W pierwszym przypadku do wystąpienia pęknięcia dochodzi nagle. Nieleczona lub często nawracająca szczelina przechodzi w postać przewlekłą. W takiej sytuacji dochodzi do pojawienia się twz. guzka wartowniczego (charakterystyczne zgrubienie fałdu skóry) i brodawek wartowniczych (zlokalizowanych wokół odbytu).

Do powstania szczeliny odbytu mogą przyczynić się częste zaparcia lub nawracające biegunki, jak również częste stosunki analne. Przyczyną może być także utrudnione oddawanie stolca, stan zapalny gruczołów odbytowych, duża liczba porodów, jak również przedłużający się poród. Szczelina odbytu pojawić się ponadto w przebiegu choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.

Jednym z objawów szczeliny odbytu jest krwawienie z odbytu podczas wypróżniania, zwykle niezbyt nasilone, choć w niektórych przypadkach związane z utratą znacznej ilości krwi. Wśród innych symptomów należy wymienić ból odczuwany w okolicy odbytu, najczęściej pojawiający się przy defekacji i utrzymujący się przez kilkanaście minut po oddaniu stolca, pieczenie i świąd odbytu oraz uczucie parcia na stolec. 

Leczenie i profilaktyka szczeliny odbytu przewidują wprowadzenie diety wysokobłonnikowej, przyjmowanie leków przeciwzapalnych i rozluźniających stolec, stosowanie nasiadówek w ciepłej wodzie i podanie środków, które doprowadzają do ograniczenia napięcia zwieraczy. W rzadkich przypadkach stosowane jest leczenie operacyjne, w ramach którego lekarz wykonuje częściowe boczne przecięcie zwieracza wewnętrznego. Lekarz może też zadecydować o wycięciu szczeliny. 

Krwawienie z odbytu – polipy jelita grubego

Krwawienie z odbytu może wskazywać na obecność polipów w jelicie grubym. Tego typu zmiany najczęściej mają charakter łagodny, nienowotworowy. Do ich powstania dochodzi na skutek uwypuklenia błony śluzowej do światła jelita.

Polipy można podzielić na uszypułowane i nieuszypułowane. W pierwszym przypadku zmiany mają postać płaskich narośli, osadzonych na nóżce. Polipy nieuszypułowane przybierają formę guzowatą. 

Łagodny charakter polipów nie oznacza, że nie wymagają one leczenia. W niektórych przypadkach mogą bowiem ulec uzłośliwieniu. Największe ryzyko przekształcenia się w raka (100-procentowe), stwarzają zmiany pojawiające się w przebiegu rodzinnej polipowatości jelita grubego. W przypadku rodzin obciążonych tą przypadłością, badania profilaktyczne powinny wykonywać nawet dzieci od 10. roku życia.

Często zdarza się, że polipom w jelicie grubym nie towarzyszą żadne wyraźne objawy. W niektórych przypadkach mogą być one przyczyną krwawienia z odbytu i występowania bólu w dole brzucha. Jeżeli zmiany nie są zbyt silnie rozwinięte, można usunąć je już podczas kolonoskopii.

W przypadku większych polipów konieczne jest wdrożenie leczenia chirurgicznego. Po wykonanym zabiegu pobrane tkanki poddawane są badaniu histopatologicznemu. Pozwala to wykluczyć obecność w polipach komórek nowotworowych. Po zakończeniu leczenia konieczne jest odbywanie regularnych badań kontrolnych (minimum co 3 lata). Wskazane jest też przestrzeganie diety bogatej w błonnik i ograniczenie spożywania czerwonego mięsa.

Krwawienie z odbytu – rak jelita grubego

Krwawienie z odbytu jest jednym z symptomów raka jelita grubego. Choroba najczęściej rozwija się u mężczyzn po 40. roku życia, przy czym najwięcej przypadków dotyczy tych po 70. roku życia.

Na zachorowanie szczególnie narażone są osoby, w których rodzinie występowały przypadki raka jelita grubego, jak i chorujące na wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub na chorobę Leśniowskiego-Crohna. W grupie ryzyka znajdują się także osoby otyłe, z nieleczonymi polipami jelita grubego oraz palacze. 

Symptomy raka jelita grubego są w dużej mierze uzależnione od miejsca wystąpienia zmian nowotworowych i od stopnia rozwoju choroby. Najczęściej występujące wczesne objawy to: 

• powtarzające się krwawienie z odbytu,
• obecność krwi w stolcu,
• biegunki,
• zaparcia,
• zmiana objętości stolca,
• ból brzucha,
• anemia.

W późniejszej fazie rozwoju nowotworu pojawiają się kolejne objawy:

• redukcja masy ciała,
• utrata apetytu,
• osłabienie.

Sposób leczenia raka jelita grubego wynika ze stopnia jego zaawansowania. Bez względu na stadium choroby podstawową metodą leczenia jest operacja. W przypadku ujawnienia niewielkiej zmiany możliwe jest usunięcie samego guza (lub polipa) bez konieczności wycinania fragmentu jelita. Tego rodzaju zabieg wykonywany jest laparoskopowo lub endoskopowo. Większe guzy wymagają usunięcia zmienionego chorobowo fragmentu jelita grubego. W niektórych przypadkach konieczne okazuje się wycięcie esicy i górnej części odbytnicy lub odbytu.

Zdarza się, że w trakcie operacji konieczne jest wykonanie stomii, czyli otworu w ścianie brzucha, do którego odprowadzany jest końcowy odcinek jelita. Nad otworem umieszczany jest zbiornik (worek stomijny), do którego przedostaje się kał. Kolostomia, bo taką nazwę nosi ten rodzaj stomii, może być rozwiązaniem tymczasowym lub stałym. 

W zaawansowanych przypadkach, gdy nowotwór nacieka okoliczne organy, konieczne może okazać się przeprowadzenie operacji wielonarządowych. 

Lekarz może zadecydować też o wdrożeniu chemioterapii, zarówno przed leczeniem operacyjnym, jak i po nim. Natomiast radioterapia ma zastosowanie wtedy, gdy zmiany umiejscowione są w odbytnicy. 

W niektórych przypadkach w ramach leczenia uzupełniającego wdrażana jest terapia ukierunkowana molekularnie. Metoda przewiduje podawanie choremu leków, które wywierają działanie na komórki nowotworowe bez nadmiernego uszkadzania zdrowych komórek.

Krwawienie z odbytu – pozostałe przyczyny

Krwawienie z odbytu może być też symptomem rzadziej występujących dolegliwości. W tym miejscu należy wskazać na schorzenia takie jak m.in.:

• Angiodysplazja jelit – nazwa ta odnosi się do wady rozwojowej jelit o charakterze naczyniowym. Poza krwawieniem, chory może odczuwać ból z lewej strony brzucha, często pojawia się też uczucie niepełnego wypróżnienia.
• Uchyłki jelita grubego – najczęściej pojawiają się u osób po 40. roku życia, a za główną przyczynę ich występowania należy uznać dietę ubogą w błonnik. W przebiegu choroby krew pojawia się w stolcu.
• Wrzód samotny odbytnicy – łagodna zmiana o nieznanej etiologii, objawiająca się krwawieniem (świeżą krwią) i obecnością śluzu w stolcu.

W rzadkich przypadkach krwawienia z odbytu wskazują także na wrzodziejące zapalenie jelita grubego, chorobę Leśniowskiego-Crohna, endometriozę lub zespół Dieulafoy'a okrężnicy, mogą być też objawem chorób o podłożu pasożytniczym.

Zobacz nowoczesną metodą usunięcia guza jelita.