Czym grozi niedobór kwasu foliowego? To składnik ważny nie tylko dla ciężarnych! Zbyt niski poziom witaminy B9 zwiększa ryzyko demencji

Zbilansowana dieta, która jest źródłem wszystkich niezbędnych witamin i składników mineralnych to naturalny sposób na zachowanie zdrowego organizmu. Niestety coraz częściej obserwuje się spożywanie produktów obfitujących w nasycone kwasy tłuszczowe, cukier oraz sól. Taki sposób żywienia wpływa na rozwój wielu chorób, w tym nadciśnienia tętniczego, cukrzycy typu 2, miażdżycy i chorób neurodegeneracyjnych.

Naukowcy z Nowego Jorku postanowili sprawdzić, czy niski poziom kwasu foliowego, czyli witaminy B9 wpływa na rozwój demencji i śmiertelność osób starszych.

– Dowody sugerują, że niedobór kwasu foliowego w surowicy krwi zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia deficytów zdolności poznawczych i funkcjonowania neurologicznego – oznajmił dr Anat Rotstein, główny autor analizy.

Jak czytamy na łamach czasopisma „Evidence-Based Mental Health”, niski poziom kwasu foliowego w surowicy krwi może zwiększać ryzyko demencji aż o 68 proc. Dodatkowo zaobserwowano, że osoby starsze z niedoborem witaminy B9 są trzykrotnie bardziej narażone na śmierć z jakiejkolwiek przyczyny niż osoby z właściwym poziomem.

Badanie polegało na analizie dokumentacji medycznej ponad 27 tys. osób w wiek 60-75 lat. Warunkiem kwalifikacji do eksperymentu był brak występowania objawów demencji przez okres co najmniej 10 lat przed rozpoczęciem analizy. Wolontariuszom zbadano krew i w latach 2013-2017 regularnie monitorowano u nich stężenie kwasu foliowego w organizmie. Dodatkowo podczas trwania eksperymentu obserwowano, czy u uczestników rozwijają się wczesne symptomy demencji.

Spośród wszystkich uczestników u 13 proc. (3418 osób) występował niedobór kwasu foliowego poniżej 4,4 ng/ml. I to właśnie tak niski poziom witaminy B9 wiązał się ze zwiększeniem ryzyka rozwoju demencji oraz wzrostem śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny.

Naukowcy oszacowali, że wśród osób z niedoborem kwasu foliowego wskaźnik demencji wynosił 3,5 proc., a wskaźnik zgonu – 8 proc., przy czym u uczestników z prawidłowym stężeniem witaminy B9 wskaźnik demencji był w granicy 3 proc., a wskaźnik zgonu z jakiejkolwiek przyczyny był o połowę niższy i wynosił 4 proc.

– To badanie jest ważne, ponieważ krytycznie charakteryzuje związek między szeroko stosowanym i łatwym do pomiaru biomarkerem kwasu foliowego w surowicy, a ryzykiem demencji i śmiertelnością z jakiejkolwiek przyczyny – dodali naukowcy.

Po uwzględnieniu czynników, takich jak występowanie cukrzycy, depresji, niedoboru witaminy B12, zażywania suplementów kwasu foliowego naukowcy doszli do wniosku, że witamina B9 odgrywa ważną rolę funkcjonowaniu układu nerwowego, a jej niedobór może znacząco upośledzać funkcje poznawcze.

– Niedobór kwasu foliowego wpływa na poziom homocysteiny, czyli aminokwasu powstającego w procesie trawienia białek, a tym samym zwiększać ryzyko rozwoju demencji. Homocysteina może również utrudniać naprawę DNA neuronów, czyniąc je podatnymi na uszkodzenia, co z kolei może przyspieszać starzenie się i niszczenie komórek mózgowych – podsumowali autorzy badania.

Naukowcy zaznaczają, że badanie było obserwacyjne i konieczne jest przeprowadzanie dalszej analizy na większej populacji osób, w różnych grupach wiekowych. Jednak uzyskane wyniki mogą być podstawą do przeprowadzania rutynowych kontroli poziomu kwasu foliowego u osób powyżej 60. roku życia i szybkiego reagowania w przypadku jego zbyt niskiego stężenia we krwi.

Kwas foliowy jest niezwykle ważny w diecie kobiet starających się o dziecko oraz ciężarnych. Jego odpowiednie stężenie we krwi wpływa na prawidłowe kształtowanie się układu nerwowego dziecka w pierwszych tygodniach ciąży.

Niedobór witaminy B9 może wywołać wiele poważnych skutków u rozwijającego się dziecka, w tym:

• zahamowanie wzrostu,
• rozszczep kręgosłupa,
• rozszczep wargi górnej,
• bezmózgowie,
• przepuklinę oponowo-rdzeniową,
• wodogłowie.

Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników opublikowało dane, dotyczące rekomendowanych dobowych dawek kwasu foliowego, które wynoszą:

• kobiety planujące ciążę – 400 µg/dobę,
• kobiety w ciąży do 12. tygodnia ciąży – 400-800 µg/dobę,
• Kobiety w ciąży po 12. tygodniu ciąży – 600-800 µg/dobę,
• kobiety karmiące piersią okres karmienia piersią – 600-800 µg/dobę,
• kobiety z dodatnim wywiadem w kierunku wad cewy nerwowej 4 tygodnie przed planowaną ciążą i do 12. tygodnia ciąży – 4000 µg/dobę,
• kobiety z dodatnim wywiadem w kierunku wad cewy nerwowej po 12. tygodniu ciąży i podczas karmienia piersią – 600-800 µg/dobę,
• kobiety z grupy podwyższonego ryzyka niedoboru folianów i wad cewy nerwowej, 3 miesiące przed planowaną koncepcją oraz w okresie ciąży i karmienia piersią – 800 µg/dobę.

Jakie są źródła kwasu foliowego w diecie? Do najlepszych produktów, które obfitują w ten składnik należą: ciecierzyca, szpinak, fasola biała, korzeń i natka pietruszki, brukselka, jarmuż i brokuły.