Bruce Willis cierpi na poważną chorobę. Otępienie czołowo-skroniowe jest nieuleczalne. Czym jest demencja i jak rozpoznać jej objawy?

Niespełna rok temu, bo na wiosnę 2022 r. rodzina Bruce'a Willisa poinformowała, że aktor choruje na afazję i w związku z ciężkim stanem zdrowia kończy karierę. Afazja to niezdolność do mówienia, która wynika z uszkodzenia struktur mózgu odpowiedzialnych za mowę. Nie jest ona chorobą, ale objawem poważniejszych zaburzeń.

Obecnie córka Bruce'a Willisa i Demi Moore, Rumer Willis zamieściła oświadczenie rodziny aktora w swoich mediach społecznościowych, w którym ujawniła, że otrzymał on diagnozę. Pod oświadczeniem podpisało się jego pięć córek oraz obie żony - była i obecna (Emma, Demi, Rumer, Scout, Tallulah, Mabel i Evelyn). Oświadczenie zostało zamieszczone na stronie amerykańskiego Stowarzyszenia Degeneracji Czołowo-skroniowej, a Rummer zacytowała jego fragment:

Odkąd wiosną 2022 roku ogłosiliśmy diagnozę afazji u Bruce'a, jego stan się pogorszył, a teraz mamy bardziej szczegółową diagnozę: otępienie czołowo-skroniowe (znane jako FTD). Niestety problemy z komunikacją to tylko jeden z objawów choroby, z którą zmaga się Bruce. Chociaż jest to bolesne, czujemy ulgę z powodu otrzymania w końcu jasnej diagnozy – napisała na Instagramie Rummer Willis.

Demencja starcza (starcze otępienie) jest zespołem objawów wywołanych przez chorobę mózgu, co zostało zdefiniowane przez WHO w 1992 roku. Są to zaburzenia intelektualne związane z uszkodzeniami neuronów, skutkujące nasilającą się z czasem niezdolnością do samodzielnego funkcjonowania.

Zmiany neurodegeneracyjne w mózgu rozwijają się już po 40. roku życia, a ryzyko rozwoju związanych z nimi chorób wzrasta po pięćdziesiątce. Chociaż występują u co setnej osoby w wieku 60-65 lat, już po 85. r.ż. problem dotyczy nawet 35 proc. osób. Obecnie jednak różne formy otępienia dotykają coraz młodsze osoby. Według szacunków różne postaci otępienia dotykają ok. pół miliona Polaków, z czego połowa cierpi na chorobę Alzheimera.

Różne formy demencji występują w grupie chorób takich jak:

• choroba Alzheimera,
• otępienie czołowo-skroniowe,
• otępienie z ciałami Lewy’ego,
• otępienie naczyniopochodne,
• niektóre postaci choroby Parkinsona.

Otępienie może mieć też podłoże genetyczne i być dziedziczne. To również możliwy skutek przebytego urazu, guza mózgu lub infekcji. Objawy otępienia i rozwój chorób neurologicznych może być też ciężki COVID-19.

W grupie podwyższonego ryzyka rozwoju demencji są ponadto osoby nadużywające alkoholu, a także narażone na długotrwały stres, w tym również stres oksydacyjny.

Otępienie czołowo-skroniowe powoduje powstawanie zmian zanikowych w obrębie płatów czołowych mózgu oraz przednich części płatów skroniowych. Choroba może rozwijać się latami, nie dając żadnych objawów. Chory, w przeciwieństwie do cierpiących na inne rodzaje demencji, ma dobrą pamięć, co może utrudniać diagnozę choroby. Z czasem zaczyna mieć problemy z mówieniem, mówi niewyraźnie, trudno go zrozumieć, a w dalszym przebiegu choroby przestaje mówić. Choroba stale postępuje i jest nieuleczalna. Leczenie polega na spowolnieniu jej rozwoju i przedłuża życie chorego.

Objawy demencji starczej w początkowym stadium rozwoju choroby nie zawsze są łatwe do rozpoznanie, ponieważ można je interpretować również jako następstwa naturalnego procesu starzenia się organizmu. Im wcześniej jednak demencja zostanie rozpoznana, tym szybciej można wdrożyć leczenie, które spowalnia rozwój choroby i łagodzi towarzyszące jej objawy.

Czytaj również: Nie możesz spać? W przyszłości możesz mieć problemy z pamięcią, uczeniem się i koncentracją. Bezsenność pogarsza zdolności poznawcze

Objawy demencji starczej to m.in.:

• problemy z zapamiętywanie i nieprawidłowe przyswajanie informacji,
• zaburzenia funkcji wzrokowych,
• problemy z poprawnym rozwiązywaniem problemów,
• zaburzenia osobowości i zachowania,
• trudności w wysławianiu się,
• apatia i zmienność nastroju,
• epizody agresji,
• lęki i drażliwość.

Objawy demencji starczej zależą w znacznym stopniu od stadium rozwoju otępienia, a czas przeżycia pacjenta zależy od podjęcia leczenia. Od momentu rozwoju łagodnych zaburzeń do późnego stadium choroby mija zwykle 7-9 lat, natomiast odpowiednia farmakoterapia pozwala spowolnić rozwój choroby o 6-12 miesięcy.

Jak rozwija się demencja?

• W stadium o łagodnym nasileniu występują najczęściej tylko trudności w zapamiętywaniu i niewielkie zmiany w zachowaniu. Ten etap bez leczenia może trwać od 2 do 4 lat.
• W fazie umiarkowanej objawy narastają, a dodatkowo pojawiają się problemy z rozumieniem słów i mową. Trwa zwykle do 8 lat.
• W stadium choroby o znacznie nasilonych objawach chory nie pamięta już swoich bliskich, jest apatyczny, nie potrafi zrozumieć drugiego człowieka i samodzielnie wypowiedzieć sensownych słów. Jest też całkowicie uzależniony od opiekunów w podstawowych kwestiach dnia codziennego. W fazie terminalnej schorzenia pacjent jest skazany na leżenie w łóżku. To ostatni, bardzo zaawansowane stadium choroby trwa zwykle od 1 do 3 lat.

Zobacz także: Zażywanie więcej niż 3 leków ma związek z rozwojem demencji w ciągu kolejnych 5 lat.

Objawy demencji u seniorów powinny stanowić wystarczający powód, aby podjąć nie tylko odpowiednie leczenie, ale też zapewnić im właściwą opiekę. Warto jednak mieć świadomość tego, że demencja jest chorobą nieuleczalną, a zmiany w mózgu są nieodwracalne. Leczenie polega zatem na łagodzeniu objawów, aby zmniejszyć dyskomfort pacjenta i pozwolić mu możliwie jak najlepiej funkcjonować.

Czytaj także: Masz wysokie ciśnienie? Możesz mieć demencję w przyszłości. Prawidłowe ciśnienie krwi chroni przed rozwojem chorób degeneracyjnych mózgu

U pacjentów z demencją stosuje się leki, których celem jest zwiększenie poziomu acetylocholiny. Jest to neuroprzekaźnik, który wspomaga procesy pamięciowe. Różne postaci otępienia wymagają też zażywania innych leków.

Równie ważne podczas terapii jest ćwiczenie mózgu. Należy zachęcać chorego na demencję do rozwiązywania rebusów, krzyżówek i zagadek. Bardzo dobrze na pracę mózgu wpływa również gra w szachy i warcaby.

W przypadku demencji nie można zapominać o tym, że dla osoby chorej niezwykle ważna jest obecność bliskich, ponieważ to właśnie ich rozpoznaje najdłużej i darzy zaufaniem. W pewnym momencie pacjent będzie potrzebował też stałej opieki. W takich sytuacjach rodzina często decyduje się na pomoc wykwalifikowanej osoby.