Co robić przy biegunce? Przyczyny, rodzaje, objawy i metody leczenia biegunek. Co jeść przy rozwolnieniu i jakie domowe sposoby wypróbować?

Biegunka nazywana też rozwolnieniem to objaw, który polega na zwiększeniu częstotliwości wypróżnień powyżej trzech na dobę bądź też wzroście objętości stolca powyżej 200 g/24 godziny. Ma on konsystencję płynną lub półpłynną. W niektórych przypadkach pojawiają się w stolcu domieszki krwi, ropy albo śluzu.

Pojawienie się biegunki związane jest przede wszystkim z zatruciami (w tym drobnoustrojami chorobotwórczymi), nieprawidłową dietą oraz stresem.

Czytaj także: Popularny lek na zaparcia wycofany z obrotu. Może zagrażać zdrowiu

Wyróżnia się trzy podstawowe mechanizmy powstawania biegunki:

• Biegunka osmotyczna wywołana niemożnością wchłonięcia z jelita nadmiernej ilości substancji zatrzymujących wodę, co zwiększa objętość stolca.
• Biegunka wydzielnicza związana z aktywnym wydzielaniem do jelita dużych ilości soli, wody i innych substancji.
• Biegunka zapalna jako rezultat uszkodzenia budowy i czynności nabłonka jelitowego na skutek procesu chorobowego.

Biegunka ostra może trwać do 14. dni, natomiast biegunka przewlekła utrzymuje się dłużej niż 4. tygodnie.

Przyczyn pojawienia się biegunki może być wiele. Najczęstsze powody to:

• zarażenie rotawirusami,
• zapalenie spowodowane bakterią Salmonella,
• stres,
• alergia,
• zatrucie środkami chemicznymi,
• zatrucie lekami,
• zatrucie rtęcią.
• choroba Leśniowskiego–Crohna,
• zapalenie trzustki,
• zaburzenia hormonalne,
• zapalenie jelit,
• nadmierne spożycie fruktozy (cukru dodawanego do większości napojów i słodyczy),
• nietolerancja laktozy,
• częste stosowanie sztucznych słodzików oraz tych naturalnych z grupy polioli (np. sorbitolu, ksylitolu).

Biegunki, za które odpowiadają bakterie pojawiają się wtedy, gdy drobnoustroje zaatakują przewód pokarmowy. Przypadłość ta dotyczy najczęściej niemowląt i dzieci młodszych. Ostre biegunki infekcyjne to stan, gdy liczba wodnistych stolców pojawia się do 10. dni. Biegunce przewlekłej może towarzyszyć odwodnienie. Chory jest osłabiony i skarży się na bóle w podbrzuszu. Ostre biegunki infekcyjne dzieli się na:

• biegunki bakteryjne,
• biegunki wirusowe,
• biegunki pasożytnicze,
• zatrucia pokarmowe na tle bakteryjnym.

Czytaj także: Niebezpieczne bakterie w popularnej wędlinie. GIS pilnie wycofuje wadliwy produkt. Zjedzenie go grozi zatruciem pokarmowym

Wygląd stolca pomocny jest w rozpoznaniu ewentualnych chorób układu pokarmowego. Dlatego podczas występowania biegunki należy zwracać uwagę na to, czy kał ma domieszki śluzu, krwi, ropy albo czy nie zawiera fragmentów pasożytów, co może świadczyć o zmianach patologicznych.

1. Czarny i smolisty stolec może wskazywać na krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego.
2. Wodnisty stolec świadczy o tym, że prawdopodobnie pojawiły się zaburzenia wchłaniania jelitowego.
3. Stolec z domieszką śluzu i krwi może świadczyć o pojawieniu się hemoroidów, nowotworu albo o zapaleniu jelita grubego. Taki wygląd stolca często jest też powiązany z występowaniem alergii lub z nieswoistym zapaleniem jelit.
4. Stolec duży o konsystencji ciastowej wskazuje na problemy z niewydolnością trzustki.
5. Domieszka ropy w stolcu oznacza schorzenia zapalne i bakteryjne jelita grubego.

Badania przeprowadzane w diagnostyce biegunki dzielą się na 3. grupy.

Badanie podmiotowe to badanie, podczas którego lekarz rozmawia z pacjentem o dotychczasowym przebiegu biegunki, a także uzyskuje wiadomości na temat historii choroby pacjenta. Podczas badania podmiotowego lekarz dowiaduje się, jaki jest wygląd kału. Badanie przedmiotowe polega na ocenie węzłów chłonnych, śledziony i wątroby pacjenta. Lekarz sprawdza również, czy nie pojawiły się szczeliny lub otarty naskórek przy odbycie. Specjalista zwróci także uwagę na stan skóry chorego, ponieważ różnego rodzaju wybroczyny mogą pośrednio wskazywać na powody występowania biegunki.

Badania laboratoryjne: obserwacja stolca pod mikroskopem mająca na celu wykryć pasożyty, cysty, jaja lub elektrolity; morfologia krwi mogąca wykazać celiakię; posiew stolca różnicujący czynniki bakteryjne i wirusowe w przebiegu biegunki.

Badanie specjalistyczne, jakim jest kolonoskopia albo gastroskopia przewodu pokarmowego. Wówczas lekarz pobiera zmienione obszary do badania histopatologicznego. Jeśli podejrzewa się wadliwą anatomię odbytu, to można wykonać RTG, USG albo rezonans magnetyczny.

Sprawdź także: Mięso wycofane z obrotu. GIS ostrzega: zawiera groźne bakterie coli

Biegunka może stanowić zagrożenie dla życia, powodując odwodnienie pacjentów. Może pojawić się niedobór elektrolitów, aminokwasów, witamin, żelaza i wielu innych substancji, jakie są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dlatego bardzo ważne jest podawanie dużej ilości płynów. Muszą być one wzbogacone w potas, chlor i sód. Podaje się również węgiel leczniczy jako skuteczny lek na biegunkę. Hamuje to przedostanie się wody do jelit i w efekcie pojawia się rozwolnienie. Podczas biegunki lekarze zalecają również przyjmowanie leków ściągających, adsorpcyjnych i preparatów spazmolitycznych. Do lekarza należy wybrać się, jeśli w trakcie biegunki pojawią się:

• wysoka gorączka,
• zasłabnięcia,
• krew albo śluz w stolccu,
• nietrzymanie moczu lub jego śladowe ilości.

Jeśli biegunka trwa dłużej niż 10. dni i jest obfita to jest to bezwzględne wskazanie do konsultacji lekarskiej. Biegunka w ciąży i biegunka u dziecka – w tym szczególnie u niemowląt – domagają się stałego nawadniania organizmu. Na równi ważne jest to, aby dieta przy biegunce była lekkostrawna. W przypadku wodnistej biegunki podaje się probiotyki.

Sprawdź też: Pasta węglowa do zębów może szkodzić – mówi stomatolog

Dieta podczas biegunki powinna być bogata w skrobię. Pić należy wodę. Nawet jeśli chory nie odczuwa głodu to po przyjęciu płynów, powinien spożyć lekki posiłek. Podczas biegunki najczęściej poleca się:

• biały ryż,
• gotowane ziemniaki,
• drobny makaron,
• banany.
• pieczone i gotowane jabłka,
• marchew,
• sucharki,
• jogurty naturalne.

Należy się natomiast wystrzegać produktów nasilających dolegliwości, takich jak m.in.:

• mięso,
• warzywa, zwłaszcza kapustne, cbulowe i strączkowe,
• potrawy ciężkostrawne,
• słodkie napoje.

Z biegunką można poradzić sobie, wykorzystując domowe, naturalne sposoby. Należy je jednak stosować wyłącznie wobec biegunek łagodnych i krótkotrwałych.

Skutecznym domowym sposobem jest „kisiel” z siemienia lnianego. Żeby go przygotować, należy ugotować łyżkę ziaren w połowie szklanki wody aż do momentu, gdy powstanie gęsty kleik. Tak przygotowaną mieszankę należy wypić. Siemię lniane pobudza perystaltykę jelit w przypadku zaparć i łagodzi w przypadku biegunki. W leczeniu biegunki pomocne mogą też okazać się gorzka czekolada i kakao oraz odwary z owoców borówki czernicy (czarnej jagody) albo tarniny. Muszą one być jednak przyjmowane bez cukru, który stanowi pożywkę dla bakterii. Oprócz wody warto też pić zioła lecznicze, w tym przede wszystkim rumianek.

Ostra biegunka może pojawić się szybko i stosunkowo szybko minąć. O biegunce ostrej mówi się wtedy, gdy trwa ona maksymalnie 14. dni. Ostra biegunka bardzo często jest też związana z biegunką podróżnych. Jest to stan występujący wśród osób, które często podróżują albo wyjeżdżają do krajów rozwijających się. Także drastyczna zmiana diety i rodzaju pożywienia może wywołać rozwolnienie.

Ostra biegunka zazwyczaj związana jest z:

• Nadużywaniem alkoholu.
• Jedzeniem pokarmów zaburzających układ trawienny.
• Zakażeniami bakteryjnymi.
• Grypą żołądkową.
• Przewlekła biegunka trwa dłużej niż 14. dni. Zmagają się z nią najczęściej osoby mające problem z przewodem pokarmowym, nietolerancją pokarmową, alergią lub długotrwałym stosowaniem niektórych leków. Przewlekłe biegunki związane są również z infekcjami, które przez dłuższy czas dręczą organizm. Przyczyny przewlekłej biegunki to:
• Cukrzyca.
• Celiakia.
• Choroby jelit.
• Zakażenie niektórymi bakteriami lub pasożytami.
• Nadużywanie środków przeczyszczających.
• Długotrwałe stosowanie niektórych leków.
• Nadczynność tarczycy.
• Radioterapia i chemioterapia.
• Niektóre nowotwory.
• Problem ze wchłanianiem niektórych składników odżywczych.
• Przewlekły stres.
• Zapalenie trzustki.
• Zapalenie jelit.
• Mukowiscydoza.
• Zespół krętego jelita.
• Zaburzenia odporności.
• Zatrucie toksynami.

W żadnej sytuacji biegunki nie można lekceważyć, ponieważ może ona doprowadzić do odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych.
Bardzo ważne jest, aby podczas biegunki systematycznie nawadniać organizm, uzupełniać elektrolity i stosować odpowiednią dietę. Podczas biegunki muszą na siebie szczególnie uważać kobiety w ciąży. Podobnie, rodzice niemowląt i małych dzieci powinni reagować od razu, gdy stolec jest nieprawidłowy lub występuje w większej ilości. W zależności od tego, jaka jest przyczyna biegunki – takie należy podjąć leczenie. Jeśli będzie taka konieczność, należy wdrożyć farmakoterapię. Przez wiele osób biegunka jest bagatelizowana, natomiast może ona być w niektórych przypadkach rzeczywiście zagrożeniem dla życia. Dlatego, jeśli objawy są szczególnie niepokojące, a dyskomfort coraz większy to należy wybrać się do lekarza. Badania diagnostyczne najczęściej wskazują na przyczynę biegunki i można rozpocząć leczenie, co zapobiega pojawianiu się schorzenia w przyszłości.

ZOBACZ: Owoce i warzywa, które mogą zaszkodzić Twojemu zdrowiu: