Zimowy wirus zaatakował latem. Masowe zachorowania u urlopowiczów. „Zimowa choroba żołądka” może być śmiertelnie groźna

Sanepid poinformował, że przyczyną wystąpienia dolegliwości u 30 osób kąpiących się w ostatnim czasie nad jeziorem Zagłębocze (woj. lubelskie) były noworowirusy, które wywołują tzw. jelitówkę. Nie ustalono, co było źródłem zakażenia, ale najprawdopodobniej była to jedna z osób wypoczywających nad jeziorem. Norowirusy bardzo szybko i łatwo przenoszą się z człowieka na człowieka, ale także poprzez kontakt z przedmiotami, z którymi stykał się chory takimi jak meble, klamki od drzwi, toaleta. Zakażenie następuje głównie drogą pokarmową, ale może do niego dojść także drogą kropelkową, a więc zarazić się można również oddychając powietrzem, w którym znajdują się cząsteczki wirusa.

– Trudno w tym przypadku jednoznacznie wskazać, gdzie i jak doszło do zakażenia. Przenoszeniu norowirusów sprzyjają wysokie temperatury oraz tłok – powiedziała PAP inspektor Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Parczewie Ewa Kuśmierz.

W połowie lipca sanepid otrzymał zgłoszenia od ok. 30 osób wypoczywających nad jeziorem Zagłębocze o objawach takich, jak wymioty, biegunka i gorączka. Wykluczono, że źródłem zatrucia była woda z jeziora czy wodociągów oraz bakterie salmonella. Nie stwierdzono również nieprawidłowości w próbkach od personelu przygotowującego posiłki oraz w wymazach czystościowych w pomieszczeniach kuchennych ze znajdującego się w pobliżu ośrodka wypoczynkowego.

Norowirusy należą do rodziny kalicywirusów (Caliciviridae) i są one spokrewnione z sapowirusami, wywołującymi ostre biegunki głównie u dzieci. Norowirusy są przyczyną ostrego wirusowego zapalenia żołądka i jelit. Zakażenia nimi wywołane przeważnie występują zimą stąd też wzięło się określenie „zimowa choroba żołądka” albo „zimowe wymioty” (winter vomiting disease). Chorobę często nazywa się potocznie grypą żołądkową, chociaż z medycznego punktu widzenia jest to błędna nazwa, ponieważ nie wywołuje jej wirus grypy, a właśnie norowirusy, ale też rotawirusy lub adenowirusy.

Zobacz też: Nowy wariant COVID-19 ma inne objawy. Jeden z nich jest charakterystyczny. Jak rozpoznać mutację XEC?

Na wirusowe zapalenie żołądka i jelit, określane również jako „jelitówka”, można zachorować o każdej porze roku, ale zima wyjątkowo sprzyja namnażaniu się wirusa, który lubi niskie temperatury. Z tego powodu do wzrostu zakażeń norowirusami dochodzi głównie między listopadem a kwietniem. Jest on jednak odporny także na wysokie temperatury, ponieważ należy do wirusów bezotoczkowych. To zapewnia mu również odporność na środki do dezynfekcji.

Obecnie nastąpił ogólny wzrost liczby zachorowań. Według statystyk Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH-PIB do końca roku 2023 było ich 7475, podczas gdy rok wcześniej odnotowano 5929 zakażeń jelitowych wywołanych przez norowirusy. Natomiast najnowsze dane wskazują, że do połowy lipca potwierdzono już 5377 przypadków.

Norowirusy przenoszą się bardzo szybko i atakują całe grupy osób. Jeśli jedna osoba w rodzinie zachoruje na zapalenie żołądka i jelit to za chwilę chora jest również reszta domowników. Analogicznie masowe zakażenia mogą wystąpić w ośrodkach wczasowych, hotelach, restauracjach, na kąpieliskach czy basenach. Dzieci najczęściej przynoszą chorobę z przedszkola, szkoły czy żłobka. Wirusem można się zarazić przez bezpośredni kontakt z osobą chorą, drogą kropelkową, a także przez zakażone pokarmy, przedmioty i skażoną wodę.

Sprawdź także: Katar, kaszel czy gorączka mogą być objawami wielu chorób. Zrób test combo i sprawdź, na co chorujesz

Objawy zakażenia norowirusem pojawiają się zwykle po 24-48 godzinach od zetknięcia z wirusem. Występują one nagle i są bardzo intensywne. Ustępują przeważnie w ciągu 1-3 dni. Mogą jednak trwać dłużej i doprowadzić do niebezpiecznego dla zdrowia i życia odwodnienia.

Najczęstsze objawy „zimowej choroby żołądka” to:

• nudności,
• intensywne wymioty,
• ból brzucha,
• wodnista biegunka (zwykle 4-8 wypróżnień w ciągu doby),
• gorączka,
• ból głowy,
• bóle mięśniowe,
• złe samopoczucie.

Objawy „jelitówki” wywołanej przez norowirusy są bardzo podobne do objawów zatrucia pokarmowego. Różnią się jednak tym, że pierwszą chorobę wywołują wirusy, a drugą bakterie. W przebiegu „zimowej choroby żołądka” objawy pojawiają się nagle, są bardzo intensywne i występuje gorączka oraz bóle mięśni jak podczas grypy. Stąd też zapewne nazwa „grypa żołądkowa”.

Norowirusy są wysoce zakaźne, dlatego szybko przenoszą się na inne osoby. Jednak objawy u kolejnych osób mogą pojawić się później, ponieważ inkubacja wirusa w organizmie trwa nawet 2 dni. Zatruciem natomiast nie da się zarazić. W leczeniu wirusowego zapalenia żołądka i jelit najważniejsze jest dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu. Można także stosować leki przeciwbiegunkowe i przeciwgorączkowe, a także probiotyki.

Norowirusy są niezwykle odporne na temperaturę i środki dezynfekujące, nie jest więc łatwo się ich pozbyć. Chory wydala wirusa jeszcze nawet tydzień po ustąpieniu objawów i w tym czasie może nadal zarażać. Na powierzchniach wirus może utrzymywać się nawet 7 dni. Ginie natomiast w temperaturze powyżej 60 st. C i to dopiero po 30 minutach takiej ekspozycji. Niszczy go także woda utleniona (nadtlenek wodoru) oraz chlor (podchloryn sodu).