Myj ręce i chroń się przed infekcjami! Higiena dłoni to skuteczna broń w walce zarazkami. Czy robisz to skutecznie? Sprawdź

Mycie rąk jest ważne, ponieważ chroni przed chorobami zakaźnymi, które wynikają z tzw. brudnych rąk. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleciła także mycie dłoni jako skuteczną metodę ochrony przed zakażeniem koronawirusem wywołującym COVID-19, ale dotyczy ona także innych wirusów.

Do chorób „brudnych rąk” zaliczane są:

• biegunka rotawirusowa,
• bakteryjne zatrucia pokarmowe, w tym salmonellozy,
• wirusowe zapalenie wątroby typu A, tzw. „żółtaczka pokarmowa”
• grypa,
• choroby jamy ustnej (afty i bakteryjne zapalenie jamy ustnej),
• choroby pasożytnicze.

W ciągu dnia dotykamy rękoma przedmiotów i powierzchni, na których znajdują się bakterie, wirusy czy chorobotwórcze grzyby. W ten sposób drobnoustroje przenoszą się na dłonie i za ich pośrednictwem dostają się w okolice twarzy, w tym ust, nosa i oczu. Twarzy dotykamy nawet kilkanaście razy w ciągu godziny, tymczasem błony śluzowe to najłatwiejsze drogi zakażenia. Choć nie wszystkie patogeny są szkodliwe, lepiej zapobiegać, niż leczyć potencjalne infekcje.

Aby uniknąć ewentualnych chorób, można ograniczyć kontakt z zanieczyszczonymi powierzchniami, co jest jednak mało realne. Są to m.in. klamki drzwiowe, produkty spożywcze w sklepie, poręcze w środkach komunikacji miejskiej, kierownica samochodu, telefon, blaty stołów w lokalach gastronomicznych, przyciski do windy, klawisze bankomatu, myszka do komputera. Zarazki przekazujemy sobie również w bezpośrednich kontaktach z innymi osobami, np. poprzez wymianę pieniędzy podczas zakupów czy przywitanie się przez uścisk dłoni.

Aby higiena dłoni faktycznie zmniejszyła ryzyko zachorowania, istotna jest częstotliwość, dobór środka myjącego, czas mycia, oraz precyzja ruchów.

Prawidłowe mycie rąk powinno trwać minimum pół minuty i składać się z konkretnych etapów. Dotyczy to także środka do dezynfekcji. Najbardziej polecane jest mydło w płynie. Korzystając z mydła w kostce, należy najpierw opłukać je pod bieżącą wodą z zalegających na powierzchni drobnoustrojów.

Oto instrukcja mycia i dezynfekcji rąk krok po kroku. Większość etapów powinna składać się 5 ruchów tam i z powrotem.

1. zmocz dłonie i nanieś porcję mydła.
2. pocieraj o siebie wnętrza dłoni
3. pocieraj wnętrzem jednej dłoni o grzbiet drugiej – i na odwrót,
4. spleć ręce i pocieraj przestrzenie międzypalcowe,
5. zegnij palce, zahacz o siebie dłonie i pocieraj,
6. złap dłonią kciuk i pocieraj ruchem obrotowym, po czym zmnień dłonie
7. złóż razem opuszki palców i pocieraj o wnętrze drugiej dłoni,
8. namydł oba nadgarstki,
9. opłucz dłonie pod bieżącą wodą,
10. osusz dłonie czystym ręcznikiem.

Jeśli w trakcie mycia rąk zabraknie mydła lub alkohol wyparował, należy dobrać porcję i kontynuować dezynfekcję dłoni. Korzystając z dwuetapowego mycia rąk za pomocą wody z mydłem, a następnie żelu antybakteryjnego lub płynu dezynfekującego, drugi etap należy rozpocząć od suchych dłoni, aby nie rozcieńczać biobójczego środka.

Należy pamiętać, że preparaty do dezynfekcji rąk często mają silnie drażniące działanie. Jeżeli po pierwszym zastosowani wystąpiło zaczerwienie i pieczenie skóry. Warto wtedy zmienić środek, by nie powodował pogłębiania się problemu. Powstałe rany na skórze to otwarte wrota dla mikroorganizmu. Jeśli produkt wysusza, powoduje łuszczenie i pękanie naskórka, lepiej pozostać przy
naturalnym mydłem.

Zalecana częstotliwość mycia rąk to co najmniej raz na godzinę, a szczególnie trzeba zadbać o nie w określonych sytuacjach – zwłaszcza po przed kontaktem z jedzeniem oraz po dotykaniu niehigienicznych powierzchni i przedmiotów.

Sytuacje, kiedy warto ponowić mycie dłoni to m.in.:

• przed, w trakcie i po przygotowywaniu posiłku,
• przed spożyciem posiłku,
• po skorzystaniu z toalety,
• przed i po wizycie w lokalu gastronomicznym,
• po spacerze,
• po opiece nad osobą chorą,
• po pogłaskaniu psa lub kota,
• po podróży komunikacją publiczną,
• po wizycie w sklepie,
• po wyniesieniu śmieci,
• po zmianie pieluchy dziecku,
• po wydmuchaniu nosa lub kaszlnięciu,
• kilka razy w trakcie pracy przy komputerze.

Ręce najlepiej myć za pomocą wody i mydła (detergentu), a w przypadku braku dostępu do wody warto sięgnąć po środek antybakteryjny.

Jeśli czas mycia rąk wynosi mim. 30 sekund (można ćwiczyć z zegarkiem), pozwala na pozbycie się 99 procent mikroorganizmów z powierzchni dłoni. Zminimalizowanie liczby drobnoustrojów o 99 procent to całkiem sporo. Oznacza to, że spośród 100 000 zarazków na dłoni pozostało ich ok. 1000.

Dezynfekcja dłoni za pomocą specjalistycznych żelów i płynów, których skład oparty jest na przebadanych substancjach o działaniu biobójczym. Również w przypadku tej metody mycie rąk powinno trwać minimum 30 sekund. Profesjonalne płyny do dezynfekcji pozwalają usunąć nawet 99,99 procent drobnoustrojów. Oznacza to, że z 100 000 patogenów, pozostaje ich jedynie 10.

Płynem do dezynfekcji bądź żelem antybakteryjnym o dobrym składzie warto posłużyć się, gdy nie ma możliwości umycia rąk wodą. Taki środek można mieć je przy sobie np. w opakowaniu o małej pojemności.

Płyn do dezynfekcji to jednak nie to samo, co żel antybakteryjny z drogerii. Podstawową różnicą jest skuteczność obu preparatów. W przypadku żeli antybakteryjnych deklarowana skuteczność niszczenia drobnoustrojów sięga 90-99 procent, natomiast płyn do dezynfekcji pozwala pozbyć się nawet 99,99 procent zarazków. Z pozoru wartości niewiele się różnią: jednak żel antybakteryjny jest 100-krotnie mniej skuteczny niż płyn do dezynfekcji.

Dobry żel antybakteryjny powinien zawierać alkohol etylowy (alkohol denat, etanol) w ilości minimum. 60, a maksymalnie 70 procent. Takich wartości należy szukać na opakowaniu żelu antybakteryjnego. Drugim alkoholem jest izopropyl, czyli alkohol izopropylowy (propan-1-ol lub propan-2-ol). Ma on działanie bakteriobójcze i grzybobójcze. Jego zawartość w żelu nie musi być wysoka. Jego obecność zwiększa spektrum działania preparatu.

Płyny do dezynfekcji to wodne roztwory alkoholowe o działaniu biobójczym. Skuteczne preparaty o udowodnionym działaniu za pomocą badań klinicznymi, otrzymują pozwolenie wydawane przez Urząd Rejestracji Wyrobów Medycznych, Produktów Biobójczych i Produktów Leczniczych. Otrzymane upoważnienie zostaje nadane po przeprowadzeniu testów właściwości biobójczych w stosunku do konkretnych szczepów chorobotwórczych drobnoustrojów.

Źrodło: Znaczenie mycia rąk dla zdrowia człowieka Stacje sanitarno-epidemiologiczne