Bakuchiol to roślinny retinol. Odmładza skórę i zwalcza trądzik, ale bez negatywnych efektów. Jakie właściwości ma ten składnik kosmetyczny?

Bakuchiol to związek chemiczny należący do grupy terpenofenoli, a konkretnie – meroterpen. Ma podobną strukturę i działanie do retinolu, stąd nazywany jest botanicznym lub roślinnym retinoidem. Pozbawiony jest jednak jego działań niekorzystnych, m.in. nie uwrażliwia skóry na ultrafiolet. Dzięki temu jest przez nią znacznie lepiej tolerowany. Stąd coraz częściej znajduje zastosowanie w nowoczesnych kosmetykach anti-age, czyli przeciwstarzeniowych – zwłaszcza wegańskich. Wykazuje też jednak inne cenne właściwości.

Czytaj: Retinol zakazany? Tych kosmetyków wkrótce już nie kupisz. Unia Europejska zabrania sprzedaży konkretnych produktów z uwagi na bezpieczeństwo

Bakuchiol został wyizolowany z nasion Psoralea corylifolia, które pozyskuje się z jej owoców zebranych w grona. Roślina należy do bobowatych, rośnie w Azji, a zwłaszcza w Indiach. Stosowana jest w medycynie ajurwedyjskiej (w Hindi znana jako babchi lub babći) czy chińskiej (m.in. jako bu-gu-zhi).

Bakuchiol występuje też w nasionach Otholobium pubescens, tradycyjnego środka leczniczego w Peru, również z rodziny motylkowatych. Nasiona obu tych gatunków stosowano w leczeniu chorób skóry.

W naturalnej postaci bakuchiol można używać w postaci tłoczonego na zimno olejku z nasion P. corylifolia. Dostępny jest też ekstrakt, który można dodawać do własnoręcznie wykonanych kosmetyków. Związek oczyszczony, dodawany do gotowych produktów, pozyskuje się metodą ekstrakcji ciekłym dwutlenkiem węgla – podobnie, jak np. kannabidiol (CBD).

Roślinny retinol, jak nazywany jest bakuchiol, ma równie korzystne działanie na skórę. Substancja ta wspiera przede wszystkim walkę ze starzeniem się skóry i trądzikiem. Jako antyoksydant działa też przeciwzapalnie i pomaga zwalczać skutki fotostarzenia, czyli zmian degeneracyjnych wywołanych przez promieniowanie UV.

Retinoidy takie jak bakuchiol stymulują produkcję kolagenu i elastyny w skórze, a są to białka budujące jej struktury. W ten sposób bakuchiol pomaga uzupełniać ubytki, które przyczyniają się do powstawania linii i zmarszczek. Wyrównuje też powierzchnię i koloryt cery.

Bakuchiol hamuje ponadto produkcję enzymu o nazwie 5-alfa-reduktaza, regulując tym samym gospodarkę hormonalną. Dzięki temu redukuje wytwarzania łoju skórnego (sebum), który jest pożywką dla bakterii wywołujących trądzik. Pomaga więc ograniczać wykwity, hamując jednocześnie aktywność tych drobnoustrojów (m.in. Propionibacterium acnes). Właściwości antybakteryjne obejmują też paciorkowce (Streptococcus), m.in. gronkowca złocistego i skórnego.

Potwierdzono także właściwości przeciwnowotworowe bakuchiolu. Związek zapobiega ponadto utlenianiu związków tłuszczowych skóry, co pomaga utrzymać naturalną ochronę skóry przed szkodliwymi czynnikami. Spożywany natomiast (nasiona Psolarea są jadalne) zwiększa masę kostną, co zmniejsza ryzyko rozwoju osteoporozy.

Warto wiedzieć, że wyciąg z nasion ma szersze działanie niż sam bakuchiol. Oprócz wielu cennych związków występuje w nich także olejek eteryczny, który zawiera m.in. psolaren. Związek ten stosowany w leczeniu bielactwa i łuszczycy skóry (ang. psoriasis). Ma działanie fotouczulające, które pozwala zwiększyć wrażliwość skóry na ultrafiolet, co pomaga wyrównać koloryt skóry w przypadku plam i ograniczyć powstawanie łuszczycy plackowatej.

Bakuchiol warto stosować jako składnik pielęgnacji przeciwstarzeniowej. Efekty, które zapewnia, docenią przede wszystkim panie po 30. roku życia, w średnim wieku i starsze. U większości użytkowniczek nie występują efekty uboczne, jak przy stosowani retinolu (witaminy A) na skórę – jej zaczerwienienie, suchość i podrażnienie.

Jakie efekty zapewnia bakuchiol?

• zwiększa jędrność i elastyczność skóry,
• wyrównuje drobne linie i spłyca zmarszczki mimiczne,
• zmniejsza przetłuszczanie się cery,
• lekko złuszcza skórę, przyspieszając jej regenerację,
• działa wygładzająco na cerę,
• zmniejsza produkcję melaniny i przebarwienia,
• redukuje stany zapalne.

Natomiast bakuchiol w stężeniach 0,5-1 proc. jest polecany przy leczeniu trądziku pospolitego. Wykazano, że formuła zawierająca to wyższe stężenie zapewniała 57-procentową redukcję zmian trądzikowych i zapalnych. W połączeniu z 2 proc. kwasu salicylowego miała skuteczność na poziomie niemal 70 proc., podczas gdy sam ten kwas miał zmniejszał je tylko o 48 proc.

Innym skutecznym połączeniem stosowanym w dedykowanych kosmetyków jest dodatek wyciągu z miłorzębu japońskiego (Ginkgo biloba) i mannitolu. Ten drugi to związek cukrowy o wyjątkowych właściwościach wiązania wody, a więc nawilżających.

Bakuchiol jest bezpieczny w stosowaniu, o czym świadczy m.in. zaklasyfikowanie go przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków do grupy 1. Ma jednak charakter kwasowy, dlatego nie należy stosować go jednocześnie z niektórymi składnikami kosmetycznymi.

Aby uniknąć podrażnień i przesuszenia skóry, z bakuchiolem nie należy łączyć składników takich, jak:

• witamina C – działa w kwaśnym środowisku, więc takie musi być w kosmetyku, co w połączeniu z bakuchiolem może doprowadzić do naruszenia bariery wodno-tłuszczowej skóry,
• kwasy kosmetyczne – działają złuszczająco, co zwiększa działanie drażniące retinoidów i może nasilać trądzik,
• związki żelaza i miedzi – mogą zawierać je np. wyciągi roślinne zawierające zielony chlorofil, produkty mineralne, np. glinki, wody termalne. Występują m.in. jako tlenek żelaza (iron oxide), który barwi kosmetyki (w tym kremy BB i z filtrem) albo przeciwstarzeniowy tlenek miedzi (copper oxide),
• niacynamid – choć witamina B3 nie spowoduje efektów ubocznych, osłabi się działanie obu składników, gdyż niacynamid wymaga odczynu obojętnego. Składniki można stosować jednego dnia, nakładając niacynamid rano, a bakuchiol – wieczorem.

Produkty zawierające bakuchiol warto jednak stosować łącznie z kosmetykami (bez wymienionych wyżej związków w składzie):

• o działaniu nawilżającym lub nawilżająco-odżywczym,
• z filtrem przeciwsłonecznym o wysokim współczynniku SPF50.

Bakuchiol można stosować nawet dwa razy dziennie, jednak w przypadku ekspozycji słonecznej lub nadmiernej reakcji skóry warto ograniczyć się do jednej aplikacji, a nawet stosować go co drugi dzień, dopóki cera się nie przyzwyczai. O tym, że reaguje nadwrażliwością, świadczyć może pojawianie się wyprysków z osoczem na twarzy oraz pogrubienie skóry na szyi z charakterystycznym efektem gęsiej skórki.