Wrotycz maruna - niepozorne zioło nie tylko na migreny. „Średniowieczną aspirynę” możesz znaleźć na łące albo uprawiać w swoim ogródku

Wrotycz maruna chrysanthemum (Tanacetum parthenium), znany także jako złocień maruna to wieloletnia roślina z rodziny astrowatych. Pochodzi z Półwyspu Bałkańskiego, rośnie dziko także w Europie, w tym w Polsce. Spotkać ją można na nieużytkach, nasypach kolejowych, przydrożach i poboczach.

Białe koszyczki z żółty środkiem wyglądem przypominają popularny rumianek, ale maruna ma płaski środek kwiatu i dorasta nawet do 60 cm. Ponadto pachnie bardzo silnie, gorzkawo i charakterystycznie. Można uprawiać ją w przydomowych ogrodach – lubi glebę suchą i przepuszczalną, a stanowisko słoneczne. Kwitnie obficie w drugim roku od czerwca do września.

Jest lubianą rośliną ozdobną, która bardzo dobrze się suszy i intensywnie pachnie. Uważany jest za roślinę, która podobnie jak lawenda odstrasza mole.

Jedna z nazw maruny to Feverfew – pochodzi od łacińskiego słowa febrifugia, oznaczającego „reduktor gorączki” i odnosi się do jednego z głównych tradycyjnych zastosowań rośliny, nazywanej także „aspiryną średniowiecza”.

Starożytni Grecy nazywali zioło „Parthenium”, rzekomo dlatego, że było używane leczniczo, aby uratować życie kogoś, kto spadł z Partenonu podczas jego budowy w V wieku p.n.e.

W medycynie ludowej wrotycz maruna używany był przede wszystkim w celu łagodzenia migrenowych bólów głowy oraz dolegliwości miesiączkowych, a także:

• melancholii,
• reumatoidalnego zapalenia stawów,
• problemów trawiennych,
• bólów zębów.

Stosowano go także jako zioło odstraszające owady i zwalczające pasożyty. W XVII w. był bazą pierwszych „zmywaczy” do twarzy, które miały działać przeciwzmarszczkowo i likwidować przebarwienia skóry.

Współcześnie obserwuje się coraz większe zainteresowanie naukowców właściwościami maruny. Badania potwierdziły zarówno przeciwzapalne, jak i przeciwbólowe właściwości rośliny, jak i to, że zawarte w niej związki, przede wszystkim partenolid, powodują zmniejszenie kurczliwości mięśni gładkich i naczyń krwionośnych, co pomaga w zapobieganiu bólom głowy.

Jak podaje Lesley Bremness, jedno z badań wykazało, że 70 na 100 osób cierpiących na uporczywe bóle głowy zauważyło u siebie poprawę po „schrupaniu” każdego dnia kilku listków maruny, podczas gdy najlepsze dostępne środki tylko w 50 proc. są skuteczne.

Suszone koszyczki kwiatków mogą być dodawane do ziołowych mieszanek lub stosowane do przyrządzania naparów, które wykazują działanie dezynfekujące i lekko przeczyszczające. Może być stosowany po ekstrakcji zęba, a także aby pobudzić apetyt.

„Średniowieczną aspirynę” można znaleźć w sklepach zielarskich w postaci kapsułek lub tabletek, a także ekstraktów i suszy.

Zalecana dzienna dawka suszonego preparatu z liści zawierającego co najmniej 0,2 proc. partenolidu, przyjmowana w celu zapobiegania migrenie, to dla osób dorosłych to 100-300 mg do 4 razy dziennie. W stanach zapalnych (takich jak zapalenie stawów) zalecane dawkowanie to 60-120 kropli, 2 razy dziennie ekstraktu płynnego (1: 1 w/v) lub 60-120 kropli dwa razy dziennie nalewki (1: 5 w/v).

Świeże lub suszone liście nie powinny być spożywane w ilości większej niż 2-3 dziennie. Krótkotrwałe stosowanie maruny przez okres do czterech miesięcy uznano za bezpieczne dla dorosłych.

Maruna nie powinna być stosowana u:

• dzieci w wieku poniżej 2 lat, a dawka dla dzieci starszych powinna być ustalona przez lekarza lub farmaceutę
• osób z alergią na wrotycz maruna i inne rośliny z rodziny astrowatych,
• pacjentów przyjmujący leki rozrzedzające krew, ponieważ złocień może bowiem zakłócać krzepnięcie krwi, zwiększając ryzyko krwawienia,
• kobiety w ciąży lub karmiących piersią.

Należy pamiętać, że każde zioło może wywoływać reakcje alergiczne i wchodzić w interakcje z przyjmowanymi lekami, dlatego przed rozpoczęciem kuracji należy zawsze skonsultować się z lekarzem prowadzącym.

Zobacz także:

Źródła:

• Feverfew (Tanacetum parthenium L.): A systematic review Pharmacognosy Review
• Feverfew for Migraine Prevention: Does it Work? Migraine Again
• Wielka Księga Ziół, Lesley Bremness, Encyklopedia „Wiedzy i Życia”