Tak zrobisz nasercowy tonik. Zbierz głóg i przygotuj leczniczą nalewkę z tych dzikich owoców. Pomaga też na nerwicę i alergię

Nalewka z głogu jest polecana przede wszystkim w przypadku problemów ze strony układu sercowo-naczyniowego.

Choć w aptekach dostępne są preparaty przyrządzane z kwiatów tej rośliny (tzw. intrakty), to już nalewkę z owoców trzeba przygotować samemu, co jest przy tym znacznie łatwiejsze. W przepisie można użyć owoców świeżych, jak i suszonych, choć trzeba wtedy użyć połowy wskazanej ilości.

Przepis na nalewkę z owoców głogu z miodem
Składniki:

• 1 kg przemrożonych owoców głogu,
• 0,5 l spirytusu 95 proc. alk. obj.,
• 2 szkl. przefiltrowanej wody,
• 200 g miodu.

Przygotowanie:

1. Rozpuść miód w wodzie.
2. Przepłucz owoce na sicie, umieść w dużym słoju i lekko ugnieć.
3. Zalej głóg spirytusem, dodaj roztwór miodu, połącz składniki i szczelnie zamknij słój, po czym odstaw w ciemne i chłodne miejsce na 4 miesiące.
4. Po upływie wyznaczonego czasu zlej nalewkę znad owoców i przefiltruj przez gazę czy bibułę, a owoce odciśnij.
5. Przelej nalewkę do ciemnych butelek i odstaw w chłodne miejsce na co najmniej 6 miesięcy.

Dawkowanie głogówki to zwykle 25-30 ml wieczorem, choć ilość tę warto podzielić na dwie porcje.

Głóg to roślina lecznicza ceniona od starożytnych czasów, gdy wspomagano nim sen, łagodzono ukąszenia węży, biegunki, a także jątrzące się rany. Według medycyny klasztornej pomaga na wrzody i krwotoki. Zdobył popularność również jako środek przeciw czerwonce czy kamicy nerkowej.

Współczesne badania potwierdzają wiele cennych właściwości związków aktywnych głogu. Wiadomo, że zwiększają dotlenienie serca, choć obniżają ciśnienie krwi, działa antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie, a więc ochronnie, zwłaszcza na układ krążenia. Udowodniono, że działa podobnie, co nasercowe glikozydy naparstnicy.

Owoce głogu zawierają procyjanidyny, pochodne epikatechiny, aminokwasy czy aminy aromatyczne, takie jak tyramina czy fenyloetyloamina (PEA). Te ostatnie wpływają na funkcjonowanie naczyń krwionośnych. Występują w nich także flawonoidy, takie jak rutyna czy apigenina, choć w mniejszej ilości niż w kwiatach. A ponadto witaminy A i C, cukry, pektyny i alkohole wielowodorotlenowe takie jak sorbitol (do tej grupy należy też m.in. ksylitol).

Właściwości głogu (i jego przetworów) obejmują szereg korzystnych funkcji:

• rozszerza naczynia wieńcowe, które zaopatrują w krew mięsień sercowy,
• wzmacnia siłę skurczu serca,
• reguluje tętno, zwłaszcza w częstoskurczu napadowym,
• hamuje reakcję uczuleniową,
• działa uspokajająco,
• zwiększa produkcję moczu,
• poprawia wydolność tlenową, co wykorzystują m.in. alpiniści i sportowcy wyczynowi.

Stąd wskazania do stosowania leczniczych przetworów z głogu to nie tylko niedomagania układu krążenia, ale także:

• nadpobudliwość,
• stany lękowe i depresyjne,
• nerwice,
• napadowe kołatanie serca,
• osłabienie serca związane z wiekiem oraz po infekcji wirusowej, np. grypie lub COVID-19,
• problemy z zasypianiem i zaburzenia snu (zwłaszcza z kozłkiem lekarskim),
• zaburzenia krążenia,
• wysoki poziom cholesterolu we krwi,
• miażdżyca,
• wysokie ciśnienie tętnicze,
• arytmia u osób o zdrowym sercu,
• objawy umiarkowanie nasilonej dusznicy bolesnej,
• stwardnienie tętnic,
• alergia ze swędzącą wysypką,
• bóle reumatyczne,
• dna moczanowa,
• schorzenia tarczycy,
• menopauza i andropauza.

Aby osiągnąć efekt terapeutyczny, konieczne jest dłuższe stosowanie nalewki – kuracja powinna trwać co najmniej 6-8 tygodni. W badaniach nie obserwowano skuteczności nawet przez 5 pierwszych tygodni, a pełne działanie uzyskiwano nawet po 10 tygodniach przyjmowania. Oprócz obniżenia ciśnienia krwi efektem kuracji było też zmniejszenie poziomu lęku wśród uczestników.

Owoce głogu zrywa się zwykle od połowy września do połowy października. W przypadku kwiatów, które u obu gatunków są białe, nie da się podać daty zbioru. Trwa on najwyżej kilka dni w maju lub czerwcu. Trudno też suszy się ten surowiec, dlatego łatwiej jest kupić w postaci gotowej albo kwiaty, albo nalewkę.

Owoce głogu nie opadają z drzew i pozostają na nich do przymrozków. Można więc zbierać je całkiem późno – inaczej i tak trzeba je przemrozić, np. wkładając na 2 tygodnie do zamrażarki. Taki zabieg, często stosowany w przypadku dzikich owoców (w tym np. jarzębiny czy tarniny), powoduje to rozerwanie komórek roślinnych przez kryształki lodu i uwolnienie z nich enzymów. Powodują one rozkład niektórych związków zawartych w owocach, a efektem jest ich słodszy i mniej cierpki smak.

Z gałązek odrywa się dojrzałe, jędrne i dobrze wybarwione owoce bez szypułek, po czym trzeba je wysuszyć. W tym celu rozkłada się je w pojedynczej warstwie na papierze w zacienionym i przewiewnym miejscu. Owoce, które ściemniały, należy wyrzucić, a resztę przechowuje się w szczelnie zamkniętych pojemnikach.

Jesień to czas zbiorów również innych surowców na nalewki – zobacz: właściwości dzikich owoców.

Głóg jest reprezentowany w Polsce przez wiele gatunków, a surowiec leczniczy w postaci kwiatów i owoców zapewniają dwa z nich: głóg jednoszyjkowy (Crataegus monogyna) i głóg dwuszyjkowy (Crataegus laevigata lub C. oxyacantha). Owoce i liście tych krzewów lub niskich drzew mają nieco odmienny wygląd, ale skład i właściwości prozdrowotne pozyskiwanych z nich surowców pozostają podobne.

Na czym polegają różnice? Do tych najważniejszych należy podłużny kształt owoców, które mają brązowy odcień i pojedynczą pestkę w przypadku głogu jednoszyjkowego. Liście mają natomiast głębsze wcięcia niż w przypadku jego krewniaka.

Owoce głogu dwuszyjkowego wyróżnia natomiast kulisty kształt, jasnoczerwony kolor i mnogie pestki w liczbie 2, ew. 3 sztuk. Liście są pojedyncze i jajowate. Oba gatunki mają cierniste pędy.

Nalewka z głogu nie powinna być spożywane przez osoby, dla których niewskazane jest przyjmowanie alkoholu. To m.in. kobiety w ciąży i karmiące piersią, dzieci i młodzież do osiemnastego roku życia, a także osoby przyjmujące określone leki – takie, których działanie zmienia alkohol, jak również środki nasercowe (w tym glikozydy naparstnicy).

W stosunku do samego głogu nie istnieją przeciwwskazania poza bardzo niskim ciśnieniem krwi. Standardowo to także uczulenie na roślinę, jednak jest ona bezpieczna i nie są znane jej działania uboczne.

Preparatu z głogu można stosować przewlekle nawet do roku, jednak długotrwałe przyjmowanie wymaga konsultacji z lekarzem. Nie odnotowuje się przy tym toksyczności owoców. Można stosować je przy niewydolności serca (do II stopnia włącznie), jednak w takiej sytuacji polecane są przede wszystkim gotowe preparaty apteczne.