Utrata siły i masy mięśniowej u osób starszych może oznaczać sarkopenię. Jakie są jej przyczyny i objawy? Czy sarkopenii można uniknąć?

Agata Siemiaszko
Należy dokładnie kontrolować masę ciała osób starszych, ponieważ zbyt szybki ubytek mięśniowej może powodować zaburzenia równowagi oraz zwiększać ryzyko upadku.
Należy dokładnie kontrolować masę ciała osób starszych, ponieważ zbyt szybki ubytek mięśniowej może powodować zaburzenia równowagi oraz zwiększać ryzyko upadku. Halfpoint/Getty Images
Sarkopenia to fizjologiczny proces starzenia się, który polega na utracie masy i siły mięśniowej. Szacuje się, że problem sarkopenii może obecnie dotyczyć nawet 50 milionów ludzi na świecie – informuje Światowa Organizacja Zdrowia. Istnieje wiele przyczyn rozwoju tego schorzenia, jednak najczęściej jest to wynik niedożywienia, braku aktywności fizycznej oraz chorób przewlekłych. Sarkopenia to nie tylko utrata masy mięśniowej i obniżenie siły, ale również osłabienie całego organizmu. Sprawdź, jakie są objawy sarkopenii oraz na czym polega jej leczenie.

Spis treści

Czym jest sarkopenia?

Pojęcie sarkopenii pochodzi z języka greckiego, co w dosłownym znaczeniu oznacza „niedobór ciała”. Dotyczy ona głównie osób w wieku starszym i związana jest z mimowolną oraz postępującą utratą masy mięśniowej, co bezpośrednio wpływa na upośledzenie czynności ruchowych oraz ogólne osłabienie organizmu.

Z wielu publikacji naukowych wynika, że utrata masy mięśniowej może rozpocząć się już ok. 30. roku życia, jednak jest to bardzo powolny proces, który nasila się dopiero w szóstej dekadzie życia. Spadek masy i siły mięśni wraz z wiekiem jest nieunikniony, nawet u osób prowadzących prozdrowotny styl życia.

Czytaj też: Zmęczenie i bóle mięśni? To nie starość tylko niedobór ważnego składnika

Z danych Europejskiej Grupy Roboczej ds. Sarkopenii u Osób Starszych (EWGSOP) można wnioskować, że na sarkopenię cierpi ok. 10 proc. populacji osób między 60. a 70. rokiem życia, a nawet co druga osoba powyżej 80. roku życia może odczuwać znaczny spadek siły mięśniowej.

Niestety schorzenie to znacząco obniża jakość życia i utrudnia wykonywanie codziennych czynności, takich jak utrzymywanie równowagi podczas poruszania się, wchodzenie po schodach, a także podnoszenie i trzymanie różnych przedmiotów. Z czasem osoba z sarkopenią może również wymagać stałej pomocy opiekuna.

Przyczyny rozwoju sarkopenii

Geriatrzy, czyli specjaliści zajmujący się schorzeniami wieku starszego zaznaczają, że istnieje wiele czynników, które mogą wpływać na zwiększoną utratę masy mięśniowej. Wymienia się dwa rodzaje sarkopenii, do których należą:

  • pierwotna – spowodowana fizjologicznym procesem starzenia się,
  • wtórna – jej przyczyną jest zmniejszona aktywność fizyczna, niedożywienie oraz niektóre choroby przewlekłe.

Pierwotna sarkopenia związana jest głównie ze zwiększonym rozpadem białek mięśniowych oraz spowolnieniem tworzenia się nowych włókien mięśniowych. Natomiast w przypadku wtórnej kluczową rolę ogrywają niedożywienie oraz niewystarczające pokrycie zapotrzebowania na niezbędne składniki, w tym witaminy, związki mineralne oraz białko pokarmowe. Dodatkowo w przebiegu niektórych chorób może dochodzić do zaburzenia równowagi organizmu, a tym samym zwiększenia rozpadu tkanki mięśniowej.

Do innych czynników rozwoju sarkopenii można zaliczyć również:

  • predyspozycje genetyczne,
  • płeć żeńską szczególnie po okresie menopauzy,
  • zaburzenia hormonalne, głównie niedobór testosteronu u mężczyzn,
  • siedzący tryb życia,
  • urazy kostne i mięśniowe, które wymagają długiego unieruchomienia,
  • zaburzenia układu nerwowego,
  • insulinooporność,
  • nadczynność tarczycy,
  • niedobór hormonu wzrostu,
  • hiperkortyzolemię, czyli nadmiar kortyzolu we krwi,
  • reumatoidalne zapalenie stawów,
  • niewydolność serca, wątroby, płuc oraz nerek,
  • postępującą chorobę nowotworową,
  • nadmierne stosowanie antybiotyków,
  • nadużywanie alkoholu i nałogowe palenie tytoniu.

Naukowcy sugerują, że do rozwoju sarkopenii może przyczynić się również stres oksydacyjny wywołany przez wolne rodniki tlenowe. Dlatego tak ważne jest stosowanie zbilansowanej diety, która będzie obfitowała w antyoksydanty, czyli witaminy A, C, E oraz beta-karoten, luteinę, likopen, a także koenzym Q10.

Sarkopenia – objawy i powikłania

Sarkopenia to nie tylko utrata masy i siły mięśniowej, ale również ogólne osłabienie organizmu. Wśród innych objawów tego schorzenia można wymienić także:

  • przewlekłe zmęczenie,
  • zmniejszoną tolerancję na wysiłek fizyczny,
  • zaburzenia równowagi,
  • zaburzenia koordynacji ruchowej,
  • ciągłe uczucie zimna i dreszczy,
  • apatię oraz zaburzenia lękowe.

Niestety nieleczona sarkopenia oraz pogłębiający się ubytek masy mięśniowej może prowadzić do poważnych powikłań, w tym osteoporozy, a w konsekwencji do złamań kostnych.

Sarkopenia wiąże się ze zwiększoną częstością hospitalizacji, a niejednokrotnie wymaga również zapewnienia pacjentowi opieki długoterminowej w domach opieki, hospicjach lub zakładach opiekuńczo-leczniczych.

Diagnostyka i leczenie sarkopenii

Aby sprawdzić, czy dana osoba choruje na sarkopenię wykonuje się szereg badań, oceniających ilość tkanki mięśniowej oraz pomiar sprawności fizycznej. Jakie metody stosuje się do oceny masy i siły mięśniowej? Są to głównie:

  • analiza składu ciała – pozwala ocenić ilość masy mięśniowej oraz jej rozmieszczenie, a także ilość tkanki kostnej,
  • tomografia komputerowa,
  • pomiary antropometryczne, czyli zmierzenie obwodu ramion i łydek,
  • badanie kreatyniny oraz potasu we krwi,
  • pomiar siły chwytu oraz mocy mięśni,
  • badanie sprawności fizycznej – szybkość chodu, równowaga oraz wytrzymałość.

Leczenie sarkopenii polega głównie na poprawieniu stanu odżywienia pacjenta oraz stałej kontroli chorób współistniejących. Dodatkowo zaleca się wprowadzenie fizykoterapii i ćwiczeń oporowych oraz siłowych (dostosowanych indywidualnie do chorego), których celem jest wzmocnienie mięśni oraz poprawa równowagi i zdolności poruszania się.

Ważna jest również odpowiednia dieta, która w pełni pokryje zapotrzebowanie na białko, witaminy i składniki mineralne. Sugeruje się, że zapewnienie 20-30 g białka pokarmowego w każdym z trzech posiłków może w znaczny sposób zwiększyć produkcję nowych włókien mięśniowych i zapobiegać rozpadowi tkanki mięśniowej.

W najnowszych publikacjach zaobserwowano także, że wprowadzenie do diety 4 g oleju z kryla dziennie znacznie zwiększa siłę uchwytu i grubość mięśni szkieletowych u zdrowych mężczyzn i kobiet po 65. roku życia. To sugeruje, że stosowanie tego suplementu może stanowić element profilaktyki zdrowotnej i zmniejszyć ryzyko rozwoju sarkopenii.

Źródło: Sarkopenia wieku podeszłego Gerontologia Polska

Bądź zawsze w formie

Materiały promocyjne partnera
od 12 lat
Wideo

Szczepić się czy nie szczepić [SONDA]

Komentarze

Komentowanie artykułów jest możliwe wyłącznie dla zalogowanych Użytkowników. Cenimy wolność słowa i nieskrępowane dyskusje, ale serdecznie prosimy o przestrzeganie kultury osobistej, dobrych obyczajów i reguł prawa. Wszelkie wpisy, które nie są zgodne ze standardami, proszę zgłaszać do moderacji. Zaloguj się lub załóż konto

Nie hejtuj, pisz kulturalne i zgodne z prawem komentarze! Jeśli widzisz niestosowny wpis - kliknij „zgłoś nadużycie”.

Podaj powód zgłoszenia

Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.
Wróć na stronazdrowia.pl Strona Zdrowia