Trening mózgu, czyli jak sprawić, by nasz umysł był ostry jak brzytwa?

Ludzki mózg to bez wątpienia jeden z najbardziej zapracowanych organów w naszym ciele. Choć waży tylko półtora kilograma, to w ciągu doby wytwarza ponad 70 tys. myśli, które przesyła z prędkością niemal dwukrotnie przekraczającą średnie tempo... pendolino! Czy da się go jeszcze bardziej usprawnić? Poznajcie najlepsze metody na poprawę pamięci i ochronę przed chorobami neurodegeneracyjnymi.

Naukowcy z Kanady ogłosili niedawno, że wiedzą już, jak przywracać utraconą wraz z wiekiem sprawność umysłu za pomocą jednej pigułki. Ich zdaniem jedną z przyczyn starzenia się tego organu jest usterka w procesie przesyłania informacji pomiędzy komórkami mózgowymi. Proces ten można odwrócić za pomocą odpowiednich substancji chemicznych. Niestety dopiero w ciągu 2 najbliższych lat, kiedy rozpoczną się testy kliniczne z udziałem ludzi, będzie można potwierdzić, czy preparat opracowany przez kanadyjskich badaczy jest rzeczywiście skuteczny. Póki co, należy uzbroić się w cierpliwość i postawić na tradycyjne sposoby na poprawę pamięci. Co ciekawe, może to wyjść na zdrowie nie tylko nam, ale także… kolejnym pokoleniom! Dlaczego?

Okazuje się, że trening umysłowy rodziców ma wpływ na to, jak zdolne do nauki będzie ich potomstwo. Specjaliści z Niemieckiego Centrum Chorób Neurodegeneracyjnych udowodnili, że podejmowanie działań, które mają stymulujący wpływ na mózg, ma pozytywny wpływ nawet na nasze dzieci. Odpowiada za to tzw. dziedziczenie epigenetyczne, za pomocą którego można ustalić, w jaki sposób środowisko, w którym przebywamy, wpływa na nasze geny.

Najnowsze wyniki badań naukowych wskazują, że wiele czynników związanych z naszym stylem życia (np. stres, traumy, określone nawyki) oddziałuje także na następne pokolenia. Jeśli rodzic będzie dbać o to, by jego mózg był w dobrej kondycji, ma większe szanse na to, że także jego przyszli potomkowie nie będą mieć problemów z kondycją umysłową. Na co warto w takim razie zwrócić uwagę?

Nie od dziś wiadomo, że najlepsze rezultaty mamy szansę osiągnąć w tym, czemu poświęcimy najwięcej uwagi. Jeśli tylko nie zabraknie nam wytrwałości, by skupić się na uważnym wykonywaniu zaplanowanego działania, możemy liczyć na to, że prędzej czy później zdołamy dojść do wyznaczonego celu.

Taki sposób myślenia ogranicza się do tzw. KAIZEN, czyli metody małych kroków, która wywodzi się z filozofii japońskiej i w ostatnich latach osiąga rekordy popularności nie tylko w biznesie, ale także w codziennym życiu. Technika ta w skrócie sprowadza się do tego, by mierzyć siły na zamiary. Zamiast porywać się z motyką na słońce, lepiej skupić się na tym, by krok po kroku zmierzać do tego, na czym nam najbardziej zależy.

Po pewnym czasie wpadniemy w rutynę i ograniczymy ryzyko popełnienia błędów do minimum — dotyczy to zarówno pracy umysłowej, egzaminów, jak i działań biznesowych czy podejmowania wyzwań sportowych. Opłaca się więc wyrobić w sobie taki nawyk.

Nasz mózg lubi rutynowe działania. Najgorszy wpływ ma na niego z kolei stres, nadmiar używek, papierosowy dym, alkohol, a także smog i fast food. Jeśli z powodu niezdrowej diety nabawimy się otyłości, to możemy przez to znacząco ograniczyć nasze zdolności poznawcze.

Naukowcom z Uniwersytetu Princeton udało się udowodnić, że u osób otyłych dochodzi do uszkodzeń w obrębie hipokampu, przez co coraz trudniej im zapamiętywać informacje. Podobny efekt mogą wywoływać także zanieczyszczenia powietrza, które sprzyjają zaburzeniom pamięci i prowadzą do rozwoju chorób neurodegeneracyjnych (tj. alzheimer czy parkinson).

Brak odpowiedniej ilości snu sprawia, że Twój mózg zaczyna się dosłownie… „zjadać" i działa tak, jakbyśmy byli pijani! To nie żart – potwierdzają to wyniki badań naukowych.

Dr Michelle Bellesi z Uniwersytetu w Bristolu udowodnił, że kiedy jesteśmy niewyspani, to odpowiedzialne za przenoszenie sygnałów pomiędzy komórkami nerwowymi antracyty zaczynają usuwać synapsy (czyli połączenia, za których pośrednictwem neurony mogą się porozumiewać). Trudniej się nam wtedy myśli i zaczynamy mieć problem z zapamiętywaniem informacji.

Z kolei według badaczy z Oksfordu, niedobór snu powoduje, że mózg reaguje na bodźce z takim opóźnieniem, jak w stanie upojenia alkoholowego. Jeśli nie chcemy mieć problemów z myśleniem, lepiej dobrze się wyspać. Ryzyko popełnienia przez nas błędów będzie wtedy znacząco niższe niż po zarwanej nocy.

Nie tylko przed ważnymi egzaminami warto zrezygnować ze śmieciowego jedzenia. Fast food lepiej zastąpić produktami bogatymi w cenne kwasy omega-3 (siemię lniane ma ich więcej niż niektóre gatunki ryb), a do porannej owsianki lub świeżo zaparzonej kawy dodać szczyptę cynamonu. W czym to pomoże?

Wyniki najnowszych badań naukowców z USA potwierdzają, że ta aromatyczna przyprawa działa zbawiennie na nasze neurony. Nie dość, że ma pozytywny wpływ na pamięć, to na dodatek może chronić nas przed zmianami neurodegeneracyjnymi mózgu, ograniczając ryzyko takich chorób jak alzheimer czy parkinson.

Nie bez powodu Matka Natura sprawiła, że orzechy włoskie do złudzenia przypominają ludzki mózg. Dlaczego? Okazuje się, że mają niebagatelny wpływ na ten organ. Badacze z Harvardu udowodnili, że dzięki tej zdrowej przekąsce można pobudzać aktywność neuronów w tym obszarze mózgu, który jest odpowiedzialny za podejmowanie decyzji.

Ta pozornie banalna porada może okazać się bardzo pomocna, jeśli bardzo szybko musimy przyswoić jak najwięcej istotnych szczegółów. Nawet najbardziej skomplikowane frazy będą się wydawać o wiele łatwiejsze, jeśli tylko zaczniemy je spokojnie wypowiadać na głos lub… wystukiwać je w określonym rytmie.

Choć nasz mózg lubi działać systematycznie, to jednak pozorny chaos – także ten na papierze – wbrew pozorom może działać inspirująco, o ile nieco go okiełznamy. Nie bójmy się bazgrolić na marginesie, podkreślajmy jaskrawymi kolorami najważniejsze frazy i jak najczęściej twórzmy rozbudowane mapy myśli. Jeśli nie wchodzą Ci do głowy ważne fakty, spróbuj rozłożyć je na mniejsze elementy i skojarzyć je ze sobą tworząc ciekawą historię.

Do pobudzenia mózgu do aktywności wystarczy zaledwie 20-minutowy spacer. Krótka przechadzka pozwoli nam się bardziej dotlenić, usprawni pracę naszego umysłu, a na dodatek wyraźnie poprawi nasz nastrój.

Żmudne powtarzanie tego samego ma sens. Najlepiej zapamiętujemy bowiem te informacje, które nasz mózg ma okazję przyswoić po raz… piąty! Dopiero po piątej powtórce w naszej głowie mogą się utrwalić te szczegóły, o których nie powinno się zapomnieć – szczególnie podczas sesji egzaminacyjnej czy w trakcie pisania ważnego testu.

Dźwięki o wysokiej częstotliwości (typowe dla skrzypiec, gitary czy harfy) mają pozytywny wpływ na funkcjonowanie fal mózgowych. Z kolei niskie częstotliwości, charakterystyczne dla ruchu drogowego czy zgiełku lotnisk, wyczerpują mózg i mogą nas tylko zdekoncentrować. Jeśli chcemy się skupić, lepiej unikać hałasu.

Jakie czynności mogą najlepiej chronić nasz mózg przed utratą pamięci? Wyniki badań naukowych przeprowadzonych przez badaczy z King's College of London oraz University of Exeter wskazują, że najlepsze efekty możemy odnieść w tym zakresie dzięki… rozwiązywaniu krzyżówek!

Najwięcej korzyści mogą odnieść w tym przypadku osoby powyżej 50. roku życia. Dzięki regularnemu oddawaniu się takiemu hobby mogą „odmłodzić” mózg aż o dekadę. Nawet jeśli jesteśmy dużo młodsi, to wszelkie gry logiczne (od sudoku po szachy) mogą nam tylko wyjść na zdrowie i ułatwić proces zapamiętywania informacji.

Co ciekawe, wiek kobiecego mózgu wcale nie jest taki sam jak u rówieśników przeciwnej płci. Wyniki badań neurobiologów ze Stanów Zjednoczonych rzucają zupełnie nowe światło na postrzeganie procesu starzenia pomiędzy płciami. Okazuje się, że w przypadku pań organ ten jest aż o 3 lata młodszy w porównaniu do mózgu mężczyzn w tym samym wieku. Czy to dlatego panie żyją statystycznie dłużej niż panowie?

Jak działa mózg w sytuacjach kryzysowych? Dr Krzysztof Liedel, ekspert ds. bezpieczeństwa tłumaczy, w jaki sposób funkcjonuje ten ogran.