Spis treści
Jakie ćwiczenia na cukrzycę?
Ćwiczenia fizyczne należą do pierwszej linii leczenia pacjentów z cukrzycą typu 2. Chociaż umiarkowana lub intensywna aktywność przez odpowiednio 150 albo 75 min dziennie są zalecane obok niskoglikemicznej diety i zmiany nawyków, bywają też niezależną opcją mogącą zapobiec rozwojowi cukrzycy typu 2, opóźnić go albo nawet cofnąć.
Ruch poprawia glikemię, czyli obniża poziom cukru we krwi, zarówno bezpośrednio, jak i w długim terminie. Niezmiernie ważny jest więc nawyk regularnych ćwiczeń, które składają się z ćwiczeń aerobowych, oporowych albo ich kombinacji. Co ważne, w badaniach lepsze efekty kontroli glikemii zapewniały ćwiczenie po południu w porównaniu z porankiem, a także po posiłku niż przed jedzeniem.
W wielu pracach naukowych z ostatnich lat wykazano szczególny efekt obniżający glikemię, jaki wykazuje trening interwałowy o wysokiej intensywności (HIIT) – tzw. interwały.
HIIT polega on na przeplataniu w zasadzie dowolnej formy aktywności o szybkim i wolniejszym tempie, np. zajęć siedzących krótkimi epizodami żywiołowego ruchu, trwającymi np. po 3 minuty. Intensywność w tych okresach powinna wynosić co najmniej 80 proc. maksymalnego tętna, które jest zależne od wieku (orientacyjnie wynosi 220 minus wiek). Rodzaj takiego treningu można dopasować do możliwości praktycznie każdej osoby, chyba, że ma przeciwwskazania do żywiołowych ćwiczeń.
Aby ocenić efekt interwałów u diabetyków, naukowcy z Arabii Saudyjskiej zmierzyli wpływ 12-tygodniowego programu treningowego na parametry związane z kontrolą glikemii w surowicy krwi i mięśniach, a wyniki opisali na łamach „Medicina”.
Interwały obniżają cukier i zmniejszają insulinooporność
Trening HIIT jest obecnie uznawany za jedną z najlepszych niefarmakologicznych metod prewencji i leczenia cukrzycy typu 2, co odbywa się m.in. poprzez nasilenie powstawania mitochondriów w komórkach mięśni, a także poprawę ich funkcjonowania. Są to organelle produkujące energię, czyli swoiste elektrownie w komórkach. To właśnie od nich zależy wykorzystanie energii w postaci glukozy we krwi.
W badaniu oceniającym efekty 3-miesięcznego programu fitnessowego wzięło udział trzydziestu pacjentów z cukrzycą typu 2. Były to osoby w średnim wieku (45-60 lat) płci męskiej, którzy chorowali od co najmniej 5 lat. Grupę porównawczą stanowiło 20 zdrowych mężczyzn z tego samego przedziału wiekowego.
Wyniki interwencji okazały się korzystne zarówno w przypadku pacjentów z cukrzycą, jak biorących w badaniu osób zdrowych. Stwierdzono spadek insulinooporności i poprawę glikemii, a także inne ważne zmiany, zwłaszcza zmniejszenie parametrów takich, jak:
- poziom glukozy na czczo we krwi,
- stężenie insuliny na czczo,
- poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c),
- wskaźnik HOMA-IR,
- poziom peptydu C, wskazujący na rzeczywistą produkcję insuliny,
- stężenia białka p53, które hamuje wzrost komórek nowotworowych,
- stężenia oksydazy cytochromu c (COX), zaangażowanej w procesy energetyczne w mitochondriach.
Znaczący spadek poziomu białka p53 i COX odzwierciedla poprawę funkcji mitochondriów. Natomiast spadek stężenia 8-OHdG, a zwiększenie TAC i mitochondrialnego DNA (mtDNA) świadczy o zmniejszeniu uszkodzeń DNA wskutek nasilonych procesów oksydacyjnych.
U wszystkich uczestników doszło także do poprawy pułapu tlenowego (VO2 max), który jest wskaźnikiem wydolności fizycznej, oraz zmniejszenia zawartości tkanki tłuszczowej w ciele.
Pomimo ewidentnych korzyści z aktywności u diabetyków nie ma konkretnych rekomendacji dotyczących aktywności dla pacjentów, zwłaszcza w odniesieniu do stosowanej diety i leków. Omówione badanie wskazuje na korzyści z HIIT, jednak dobór tego treningu lub każdego innego należy w przypadku osoby chorej skonsultować z lekarzem, ponieważ ma on wpływ na optymalne dawki leków.
Źródło: High-Intensity Interval Training Improves Glycemic Control, Cellular Apoptosis, and Oxidative Stress of Type 2 Diabetic Patients Medicina