Stopa cukrzycowa – objawy i leczenie. Jak uniknąć tego powikłania cukrzycy? Maści, obuwie i domowe sposoby pielęgnacji stopy cukrzyka

Stopa cukrzycowa to schorzenie, z którym boryka się 6-10 proc. chorych na cukrzycę. Charakteryzujące się owrzodzeniami, a także zanikiem tkanek głębokich. Główną przyczyną ostrej infekcji owrzodzeń stóp u diabetyków jest gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus). Stopa cukrzycowa jest powikłaniem nieprawidłowo leczonej cukrzycy. Zbyt długie utrzymywanie się wysokiej glikemii we krwi powoduje uszkodzenie nerwów obwodowych, czyli neuropatię obwodową. Chroniczna hiperglikemia powoduje także rozwój zmian miażdżycowych oraz uszkodzenie naczyń krwionośnych w kończynach.

Sprawdź także: Zamiast pić zanurz w nim stopy. Babciny sposób na popękane pięty. Wygładzi, zmiękczy i odżywi skórę. Wypróbuj kojącą kąpiel do stóp

Chorym często towarzyszą zaburzenia neurologiczne w obrębie nóg. Uszkodzenie zakończeń nerwowych w stopach powoduje obniżenie czucia. Rany powstające na skutek niewielkiego urazu trudno się goją. Brak odpowiedniej higieny powoduje pogłębienie się rany oraz wystąpienie infekcji. Konieczna jest stała kontrola lekarska, aby nie dopuścić do deformacji stopy oraz zmian na tle martwiczym.

Owrzodzenia na kończynach dolnych stanowią poważny problem i mogą być przyczyną ich amputacji. U 1 proc. osób ze stopą cukrzycową konieczna jest ingerencja chirurgiczna. Odpowiednia profilaktyka pozwala szybko wykryć ewentualne zmiany i zmniejszyć ryzyko inwalidztwa.

Ryzyko powstania owrzodzenia u diabetyka w ciągu całego życia wynosi 12-25 proc., a prawdopodobieństwo amputacji jest 30-40 razy wyższe niż u osób bez cukrzycy.

Jak wyglądają paznokcie w stopie cukrzycowej?

Paznokcie w stopie cukrzycowej zmieniają swój wygląd. Częstym objawem jest żółknięcie płytki paznokcia, spowodowane wpływem rozkładanego w organizmie cukru na kolagen. Nie jest to niebezpieczne, jednakże należy skontaktować się z podologiem w celu wykluczenia grzybicy paznokcia.

U chorych niedożywionych lub z zaburzeniem krążenia może wystąpić tzw. linie Beau, czyli rowki poprzeczne i podłużne występujące głównie na paluchach i kciukach, powstające wskutek zahamowania procesu wzrostu paznokcia.

Płytka paznokcia wyglądająca jak matowe szkło to z kolei objaw paznokci Terry’ego, często występujący u diabetyków. Taki objaw naturalnie pojawia się w podeszłym wieku, jednak u osób młodych powinien skłonić do przeprowadzenia pogłębionych badań diagnostycznych.

Stopa cukrzycowa ma podłoże związane z zaburzeniami nerwowymi lub naczyniowymi. Ważne jest, aby dokładnie je rozróżnić. Leczenie chorego dobiera się na podstawie etiologii (przyczyny) powstania zmian na stopie.

Wyróżnia się 3 postaci zespołu stopy cukrzycowej:

• stopa cukrzycowa niedokrwienna – rozwija się u 15 proc. chorych, szczególnie u osób z cukrzycą typu 2. Z powodu przedłużającej się hiperglikemii następują zmiany miażdżycowe w obrębie kończyn dolnych, a tym samym powoduje to zaburzenie transportu krwi, szczególnie w palcach. Niedostateczny transport krwi powoduje powstanie niedokrwienia, w konsekwencji czego zaczynają obumierać tkanki. Chorzy mają prawidłowe odczuwanie bodźców w miejscach nieobjętych niedokrwieniem;
• stopa cukrzycowa neuropatyczna – rozwija się u 35 proc. chorych, szczególnie tych z cukrzycą typu 1. Na skutek neuropatii cukrzycowej dochodzi do uszkodzenia nerwów obwodowych w stopie. Chory ma obniżone odczuwanie bodźców zewnętrznych takich jak dotyk lub zmiany temperatur. W skutek drobnych urazów powstają skaleczenia, a następnie trudna do opanowania infekcja. Zaburzenia nerwowe powodują deformację stopy, a tym samym zwiększone ryzyko otarć i odcisków;
• stopa cukrzycowa mieszana – ten rodzaj posiada połowa pacjentów. Niedokrwienie występuje w równym stopniu z neuropatią. Rany u tych pacjentów goją się zdecydowanie trudniej.

Leczenie stopy cukrzycowej jat długotrwałe i wymaga zaangażowania ze strony wielu specjalistów. Najważniejszym elementem leczenia jest ustabilizowanie prawidłowego poziomu glikemii. Konieczne jest zatem wprowadzenie odpowiedniego leczenia farmakologicznego oraz diety cukrzycowej.

Stopa cukrzycowa wymaga specjalnej pielęgnacji oraz leczenia. Prawidłowa higiena stóp u diabetyków pomaga zmniejszyć infekcję oraz przyspiesza gojenie się ran. Podczas leczenia należy odciążać chorą kończynę, aby zapewnić jej możliwie jak najlepsze warunki do gojenia. W przypadku osób z zaawansowanymi owrzodzeniami istnieje konieczność poruszania się o kulach lub na wózku inwalidzkim.

Obniżenie odczuwania bodźców w stopie może powodować trudności w zauważeniu ewentualnych uszkodzeń i odcisków. W celu ich uniknięcia należy codziennie oglądać stopy, zwracając szczególną uwagę na przestrzenie między palcami.

Domowym sposobem na pielęgnację stopy cukrzycowej jest przede wszystkim codzienna higiena. Ważne jest, aby stopy były myte w wodzie poniżej 37 stopni. Do mycia należy używać delikatnych produktów, najlepiej takich przeznaczonych do skóry z owrzodzeniami. Po zakończonej kąpieli należy dokładnie i delikatnie osuszyć stopę, zwracając uwagę na okolice między palcami. Paznokcie należy obcinać prosto i unikać nadmiernego skracania, aby uniknąć wrastania paznokci.

W aptece dostępne są specjalne maści dedykowane osobom ze stopą cukrzycową zawierające kwas hialuronowy, witaminę E, mikronizowane srebro oraz masło shea. Składniki te tworzą barierę ochronną między raną a środowiskiem zewnętrznym, dzięki czemu przyspieszają proces leczenia.

Istotną rolę w leczeniu odgrywa dobór odpowiedniego obuwia. Buty dla diabetyka ze stopą cukrzycową powinny być płaskie, szersze i o podwyższonej elastyczności, tak, aby nie powodować otarć oraz odcisków. Trzeba starannie dobrać krój oraz rozmiar obuwia tak, żeby nic nie powodowało ucisku stopy i paznokcia. Wiele firm poleca swoje produkty jako odpowiednie również przy tym problemie zdrowotnym, jednak lepiej jest wybrać dedykowany rodzaj obuwia od sprawdzonego producenta, który specjalizuje się w tej dziedzinie.

Ważne jest również, aby buty nie miały podwyższonego obcasa i nadmiernie nie obciążały stopy. Specjalistyczne obuwie na stopę cukrzycową posiada wyściółkę z jonami srebra, która działa antybakteryjnie. Koszt specjalistycznych butów zaczyna się od 150 zł.

Źródła:

• Wczesne wykrywanie stopy cukrzycowej Via Medica
• Zespół stopy cukrzycowej – patogeneza i praktyczne sposoby postępowania Wybrane Problemy Kliniczne
• Zespół stopy cukrzycowej Via Medica
• Infekcje w przebiegu stopy cukrzycowej Via Medica