RTG klatki piersiowej – co pokazuje i kiedy należy wykonać badanie? Jak wygląda prześwietlenie płuc i jak się do niego przygotować?

RTG klatki piersiowej, czyli prześwietlenie płuc, serca i kręgosłupa piersiowego

RTG klatki piersiowej jest badaniem obrazowym, pokazującym stan poszczególnych odcinków układu oddechowego. Badanie to, nazywane też prześwietleniem, przeprowadzane jest z wykorzystaniem aparatu rentgenowskiego, który emituje promienie X i rejestruje obraz. Jest ono w różnym stopniu pochłaniane przez tkanki ludzkie, w największym stopniu przez kości. Obrazowanie tkanek miękkich wymaga natomiast podania środka kontrastującego. W czasie wykonywania prześwietlenia aparat rejestruje na kliszy obraz utworzony przez promienie, które przeszły przez organizm.

RTG klatki piersiowej to jedno z najczęściej wykonywanych badań rentgenowskich. Dzięki niemu lekarz zyskuje wgląd w drogi oddechowe fragment kręgosłupa, płuca oraz serce. Badanie umożliwia m.in.:

• monitorowanie stanu płynów w jamach opłucnych,
• ocenę wielkości, budowy, położenia i wydolności serca pacjenta,
• zdiagnozowanie zapalenia płuc lub rozedmy płuc, gruźlicy i guzów tego narządu.

Choć rentgen klatki piersiowej ma duże znaczenie diagnostyczne, istnieje bardzo wiele przeciwwskazań do wykonywania tego badania.

Kiedy należy wykonać badanie RTG klatki piersiowej? Czy jest ono bezpieczne?

RTG klatki piersiowej to badanie, które wykonuje się zarówno profilaktycznie, jak i w procesie diagnostycznym. Wśród najczęstszych wskazań do jego przeprowadzenia znajdują się:

• skierowanie na badania okresowe z zakładu pracy,
• podejrzenie zapalenia płuc, rozedmy, gruźlicy czy guzów płuc,
• zmiany śródmiąższowe w płucach,
• podejrzenie niewydolności serca,
• diagnoza przerzutów nowotworowych z innych narządów,
• niewyjaśnione duszności,
• ból w klatce piersiowej,
• przebyty uraz klatki piersiowej,
• krwawienie z przełyku,
• długo utrzymujący się kaszel,
• krwioplucie podczas kaszlu.

Prześwietlenie klatki piersiowej jest uznawane za bezpieczne, o ile nie wykonuje się go zbyt często. Nadmierna ekspozycja na promieniowanie rentgenowskie nie jest wskazana, chyba, że nie można jej uniknąć. Niemniej należy rozważnie podchodzić do tej metody diagnostycznej.

Bezpieczna liczba prześwietleń klatki piersiowej u osoby dorosłej to dwa badania rocznie. Duże dawki promieniowania X, które mają działanie jonizujące, zwiększają ryzyko uszkodzenia DNA, a co za tym idzie – powstawania mutacji i rozwoju nowotworów.

Przygotowanie do rentgena klatki piersiowej, przebieg prześwietlenia i przeciwwskazania do przeprowadzenia badania

RTG klatki piersiowej wymaga od pacjenta jedynie założenia odpowiedniego ubioru – wygodnych, luźnych ubrań bez metalowych elementów, np. sprzączek czy fiszbin. Wszelka biżuteria, która potencjalnie zakłóca przechodzenie promieniowania przez ciało, przed badaniem musi być zdjęta.

W wielu pracowniach RTG stosuje się dobrą praktykę zakładanie specjalnego ołowianego fartucha na szyję oraz miednicę, by ochronić tarczycę i narządy rozrodcze. Dzięki temu napromieniowaniu ulega jedynie ta okolica, która ma być prześwietlana.

Podczas wykonywania badania RTG płuc pacjent przyjmuje pozycję przodem do płyty wskazanej przed technika radiologa albo bokiem z ramionami uniesionymi w górę. Wszystkie instrukcje są podawane na bieżąco przez osobę wykonującą badanie. Na czas prześwietlania należy wykonać wdech i wstrzymać powietrze na na kilka sekund. Badanie trwa krótko, nie jest bolesne ani inwazyjne. W trakcie RTG klatka piersiowa przylega lekko do chłodnej płyty.

Przeciwwskazaniem do wykonania jakiekolwiek badania RTG jest ciąża, ponieważ promienie RTG wpływają niekorzystnie na płód i mogą przyczyniać się do jego uszkodzenia. Rentgena nie wykonuje się również u dzieci oraz osób, które zbyt często były narażane na działanie promieniowania X, np. wykonywano u nich częste prześwietlenia w ciągu ostatnich miesięcy (warto wiedzieć, że badaniem RTG jest też tomografia komputerowa). Zwiększona ekspozycja na promieniowanie dotyczy również osób spędzających dużo czasu w samolotach.

Wyniki prześwietlenia klatki piersiowej

RTG klatki piersiowej jest badaniem, którego wyniki technik radiolog odczytuje za pośrednictwem komputera bezpośrednio po wykonaniu prześwietlenia. Obraz RTG klatki piersiowej jest także zapisywany w postaci cyfrowej. Opisu badania dokonuje lekarz radiolog – czasem trzeba poczekać na niego dobę lub dwie.

O wyniku badań i dalszym postępowaniu decyduje lekarz prowadzący – pacjent nie jest w stanie samodzielnie zinterpretować zdjęcia RTG płuc, o ile nie ma odpowiedniego wykształcenia medycznego.