Stres towarzyszy nam praktycznie od zawsze, jednak w dzisiejszych czasach coraz trudniej sobie z nim radzimy. Jest to jedna z przyczyn pogorszenia kondycji psychicznej Polaków, a także zwiększenia poziomu zachorowań na depresję. A przez pandemię koronawirusa sytuacja wygląda jeszcze gorzej.
Resort zdrowia informuje, że na depresję cierpi już ok. 1,5 miliona osób w naszym kraju.
Wiadomo już, że prognozy mówiące o negatywnym wpływie pandemii na zdrowie psychiczne stały się faktem, a kolejne miesiące pod presją obostrzeń i zmian w stylu życia mogą pogorszyć tę sytuację.
W obliczu epidemii do dotychczasowych czynników stresogennych, doszły nowe, takie jak lęk o zdrowie i życie, obawy dotyczące pracy i finansów, trudności wynikające ze zmian w funkcjonowaniu rodziny.
Naukowcy podkreślają, że dziś kluczowe jest zwrócenie uwagi na kondycję psychiczną i poszukiwanie sposobów na poprawę samopoczucia.
A jest to tym bardziej trudne, gdyż obecnie musieliśmy zrezygnować z niektórych sprawdzonych sposobów na odreagowanie stresu, jak np. wydarzenia kulturalne, różne formy aktywności sportowej czy bezpośredni kontakt z bliskimi osobami.
Lockdown nie sprzyja naszej kondycji psychicznej
Badania Uniwersytetu Warszawskiego pokazały, że w maju i grudniu 2020 r., czyli w momencie obowiązywania największych ograniczeń związanych z pandemią, Polacy odczuli znaczące nasilenie objawów m.in. lęku. W grudniu 2020 r. w grupie ryzyka klinicznego nasilenia objawów depresji było aż 29 proc. kobiet i 24 proc. mężczyzn. Dodatkowo 31 proc. kobiet oraz 26 proc. mężczyzn znajdowało się w grupie ryzyka klinicznego nasilenia objawów zespołu lęku uogólnionego, czyli stanu uporczywego martwienia się i niepokoju.
Rekordowe zwolnienia lekarskie z powodu depresji
Z kolei dane ZUS ujawniły, że w ubiegły roku lekarze wystawili ponad pół miliona zwolnień lekarskich z powodu ciężkiej reakcji na stres i zaburzeń adaptacyjnych. To rekordowa liczba w porównaniu do ubiegłych lat.
Natomiast epizody depresyjne spowodowały ponad 5 milionów dni absencji chorobowej wśród Polaków.
Jak rozpoznać depresję?
Objawy świadczące o pogorszeniu się naszej kondycji psychicznej, na które należy zwrócić uwagę, to przede wszystkim: zaburzenia snu, częste uczucie zmęczenia, dominujące uczucie smutku, nasilenie obaw związanych z codziennym życiem i przyszłością.
Na chorobę tę wskazywać mogą także zmiany apetytu i wagi ciała, osłabiona koncentracja, trudności w podejmowaniu decyzji, odczuwanie napięcia, obojętność, a także brak radości z czynności, które do tej pory były przyjemnością.
Gdzie szukać pomocy?
Resort zdrowia przypomniał dziś, że wraz z początkiem kwietnia 2020 r. swoją działalność rozpoczęły ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej – I poziom referencyjny nowego systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.
Są to placówki zatrudniające specjalistów - psychologów, psychoterapeutów i terapeutów środowiskowych. Mogą zgłaszać się do nich rodzice dzieci oraz młodzież (osoby poniżej 18 r.ż. muszą posiadać zgodę opiekuna prawnego na korzystanie ze świadczeń) w przypadku występowania niepokojących objawów związanych z problemami psychicznymi.
Obecnie, ze względu na sytuację epidemiczną, pomoc udzielana jest za pomocą narzędzi teleinformatycznych. W przyszłości praca ośrodków będzie oparta na pracy środowiskowej – przede wszystkim współpracy z rodziną pacjenta oraz jego środowiskiem szkolnym. Z tego powodu zalecany jest wybór ośrodka jak najbliżej miejsca zamieszkania.
Osoby młode, ale również dorosłe i te w podeszłym wieku pomocy szukać mogą na stronie Zintegrowanego Portalu Pacjenta (https://zip.nfz.gov.pl/GSL/) udostępnionego przez Narodowy Fundusz Zdrowia. W zakładce „Gdzie się leczyć” znajdują się aktualne informacje o adresach, telefonach, lokalizacji i godzinach otwarcia ośrodków ochrony zdrowia/zakładów opieki zdrowotnej, w tym specjalistycznych Poradni Zdrowia Psychicznego oraz Centrów Zdrowia Psychicznego, gdzie można skonsultować się z lekarzem psychiatrą i otrzymać kompleksową pomoc w wypadku podejrzenia depresji.
Ponadto pomoc uzyskać możemy w takich instytucjach, jak: Stowarzyszenie Aktywnie Przeciwko Depresji, Forum Przeciw Depresji, Centrum Wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka, Rzecznik Praw Pacjenta, czy działające w większych miastach powiatowych Ośrodki Interwencji Kryzysowej (tzw. OIK).
Pomóc może aktywność fizyczna
Badania naukowe wskazują, że aktywność fizyczna może w znaczącym stopniu wpływać na poprawę kondycji psychicznej, stanowiąc doskonałe narzędzie zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu zaburzeń lękowych i depresyjnych.
Jak wynika z badania MultiSport Index, wśród Polaków, którzy w czasie pandemii ograniczyli aktywność fizyczną, aż 74 proc. zaobserwowało pogorszenie samopoczucia.
Z kolei 41 proc. aktywnych fizycznie Polaków wskazało, że sport pomaga im w łagodzenie stresu wywołanego pandemią a 79 proc. badanych potwierdziło, że ćwiczenia poprawiają ich samopoczucie i efektywność w pracy.
Psycholog Anna Kossowska wskazuje, że kiedy nasze ciało zaczyna się ruszać rozpoczynamy reakcję łańcuchową, pobudzającą mózg do większej aktywności, wydzielania określonych hormonów oraz wytwarzania komórek nerwowych. - Nasz organizm produkuje dopaminę, hormon wpływający na motywację oraz serotoninę, poprawiającą nastrój. Po skończonym wysiłku uwalniają się endorfiny zmniejszające stres – tłumaczy.
