Muzyka to zdrowie! Sprawdź, dlaczego muzyka relaksacyjna działa, jakie utwory ułatwiają trening, a które melodie chronią serce?

Dziś, gdy dostęp do muzyki jest nieograniczony, przybywa dowodów na jej korzystne oddziaływanie na organizm. Wynika ono nie tylko z konstrukcji utworów, m.in. tempa, rytmu, melodii czy warstwy lirycznej. Konkretne piosenki kojarzą nam się z czasami, w których były słuchane. Przywołują żywe uczucia i wspomnienia najczęściej dobrych chwil, bo innych utworów z reguły unikamy.

Sprawdź: Dlaczego muzyka wpada nam w ucho? Kiedy niemożliwość pozbycia się chwytliwej melodii to powód do niepokoju? Neurologia wyjaśnia to zjawisko

Ze względu na swoją specyfikę, a zwłaszcza rytm, muzyka wpływa na funkcjonowanie serca, m.in. częstotliwość jego skurczów czy elastyczność arterii. Spokojne utwory zmniejszają napięcie nerwowe, natomiast wielokrotnie powtarzane w nich muzyczne frazy wpływają na lepszą kontrolę pulsu i ciśnienia tętniczego. A co konkretnie daje nam muzyka?

Słuchanie muzyki może obniżać poziom stresu, ponieważ prowadzi do spadku stężenia we krwi hormonu kortyzolu. Najskuteczniej działa muzyka powolna, gdyż takie właśnie tempo i liczne pauzy wpływają na spowolnienie tętna, zmniejszenie częstotliwości oddechu i spadek ciśnienia krwi. Dzięki temu pomaga chronić serce – jak czytamy w „Scientific Reports”, stonowana muzyka nasila działanie leków przeciw nadciśnieniu. Działanie odstresowujące muzyki zaobserwowano też u osób uczestniczących w koncertach na żywo.

Już na początku życia muzyka wykazuje korzystne działanie na mózg. Wczesny kontakt z muzyką pomaga rozwijać szeroki zakres zdolności związanych z percepcją i ułatwiać naukę mówienia u 9-miesięcznych dzieci, o czym poinformowali naukowcy amerykańscy. W jednym z badań wykazano także, że niemowlęta są spokojniejsze, gdy słuchają muzyki niż wtedy, gdy się do nich mówi.

Muzyka ułatwia też naukę języków. Zapamiętanie fraz w obcym języku może być znacznie łatwiejsze, jeśli zaczniemy je śpiewać – to wnioski z badań omówionych w piśmie „Memory & Cognition”.

Muzyka może wspomagać przywoływanie faktów z pamięci, zwłaszcza u osób z zaburzeniami neurodegeneracyjnymi, takimi jak np. choroba Alzheimera.

We wczesnej fazie demencji dobrze działa zarówno słuchanie muzyki, jak i śpiewanie, pozwalając na utrzymanie lepszego nastroju i sprawniejszej pamięci epizodycznej (długotrwałej pamięci zdarzeń). W badaniu opisanym na łamach „Gerontology” osoby oddające się śpiewaniu miały też lepsze wyniki w testach pamięci roboczej, związanej z zapamiętywaniem krótkotrwałym. Nawet u pacjentów z zaawansowaną chorobą słuchanie znajomej i lubianej muzyki pozwalało nawiązać lepszy kontakt w otoczeniem i pobudzić aktywność mózgu.

Jak z kolei ustalili badacze koreańscy, tylko miesiąc neurologicznej terapii muzyką poprawia zdolności językowe u pacjentów po wylewie, dotkniętych problemami z komunikacją.

Muzyka uśmierza ból, co ustalono na podstawie analizy wyników aż 72 badań z udziałem 7 tysięcy pacjentów poddanych operacjom. Ci, którzy po ich zakończeniu słuchali muzyki, deklarowali odczuwanie mniejszego bólu i niepokoju, a także mniejszej potrzeby zażywania leków przeciwbólowych niż uczestnicy spędzający czas bez muzyki. Jej działanie było skuteczniejsze, gdy sami mogli decydować o repertuarze.

Podobne efekty odnotowali wcześniej badacze duńscy, gdy obserwowali pacjentów z fibromialgią – przewlekłą chorobą reumatyczną tkanek miękkich. Naukowcy spekulują, że samodzielnie wybrana relaksująca muzyka pobudza wydzielanie przeciwbólowych opioidów.

Bardziej energetyczne piosenki i szybsze muzyczne tempa wpływają na wzrost tętna, ciśnienia krwi i częstości oddechu. Dzięki temu ułatwiają poranne wstawanie, podrywają do aktywności i pomagają dawać z siebie więcej podczas biegania czy ćwiczeń fizycznych.

Co ważne, słuchanie muzyki uprzyjemnia aktywność fizyczną. Według najnowszych odkryć, ogłoszonych na łamach „Psychology of Sport and Exercise”, stymuluje bowiem fale beta w mózgu, co ustalono na podstawie badań EEG. Odkryto, że słuchanie muzyki podczas chodzenia zwiększa o 28 proc. odczuwanie przyjemności z wykonywania tego zadania w porównaniu z brakiem bodźców słuchowych i o 13 proc. w stosunku do sytuacji, gdy zamiast muzyki wybierano mowy motywacyjne.

Odpowiedni rytm muzyki może ratować życie, ponieważ ułatwia trzymanie się właściwego tempa ucisku klatki piersiowej podczas masażu serca. Dobrze je znać, bo szanse na przeżycie maleją o 7-10 proc. co każdą minutę przed podjęciem reanimacji. Wg badań University of Illinois College of Medicine najskuteczniejszym sposobem na utrzymanie rytmu było nucenie hitu Bee Gees „Stayin' Alive”, który ma 103 uderzenia na minutę, podczas gdy rytm idealny to 100 uderzeń na minutę.

Zarówno tworzenie i granie muzyki, jak i jej słuchanie, sygnalizuje wyższe zdolności kognitywne i lepszą formę psychiczną. Dlatego akompaniament dźwięków może sprawiać, że stajemy się atrakcyjniejsi dla innych. Tak na pewno zyskują mężczyźni w oczach kobiet, co ustalili badacze austriaccy.

Pod wpływem muzyki kobiety wyżej oceniały atrakcyjność potencjalnego partnera na podstawie rysów jego twarzy. Co więcej, bardziej złożona i stymulująca emocjonalnie muzyka działała na panie w większym stopniu, nie mając przy tym żadnego wpływu na panów.

Dzięki naukowcom kanadyjskim wiemy ponadto, że słuchanie porywającej muzyki – a zwłaszcza takiej, która porusza nas osobiście – pobudza wydzielanie dopaminy. To neuroprzekaźnik nazywany hormonem przyjemności i motywacji, równie skutecznie uwalnianego pod wpływem jedzenia czy seksu.

Granie muzyki i śpiewanie daje jeszcze więcej korzyści, zwłaszcza kognitywnych, niż samo jej słuchanie. Niestety, nie każdy ma do tego talent. Nic nie szkodzi, bo ćwiczenia ze śpiewu mogą wykonywać wszyscy! Wzmacniają one określone mięśnie krtani, a dzięki temu pomagają lepiej oddychać i ograniczyć chrapanie.

Trening wokalny, opracowany z działem brytyjskiego Uniwersytetu Exeter, a przeznaczony do samodzielnego praktykowania przez 20 minut dziennie na przestrzeni 3 miesięcy, okazał się mieć zbawienny wpływ na sen uczestników badania. Nie tylko prowadził do ograniczenia dotkliwości i głośności chrapania, ale też poprawił jakość snu i życiaosób z bezdechem sennym, który zagraża przede wszystkim zdrowiu serca.

ZOBACZ: „Dzieci w brzuchu słyszą”, a muzyka doskonale wpływa na ich rozwój. Jak wyglądają zajęcia muzyczne w jednym ze szczecińskich szpitali?