Po tym weekendzie wielu z nas poczuje się gorzej. Winna będzie zmiana czasu!

Zmiany czasu mają przyczyniać się do lepszego wykorzystania światła słonecznego i oszczędności energii elektrycznej, dlatego przestawiamy wskazówki zegara dwa razy do roku – wiosną oraz jesienią. Obecnie przestawiamy się na czas zimowy, cofając wskazówki zegara.

Zmiana czasu z letniego na zimowy w 2025 r. nastąpi w nocy z soboty 25 października na niedzielę 26 października 2025 r. Wskazówki zegara przesuniemy wtedy o godzinę do tyłu – z 3:00 na 2:00.

Ponieważ prace nad zniesieniem zmiany czasu w UE na razie utknęły, w najbliższym czasie nadal będziemy odczuwać skutki zaburzeń naszego rytmu biologicznego. Należą do nich nie tylko problemy ze snem, ale również inne dolegliwości.

Zmiana czasu na zimowy oznacza, że nasze normalne pory funkcjonowania zostaną przesunięte o godzinę później. Oznacza to, że możemy mieć poczucie skrócenia dnia, odczuwać głód i potrzebę jedzenia posiłków o „starych” godzinach, wieczorem możemy być bardziej zmęczeni, a rano – budzić się wcześniej, tracąc tak deficytowy sen.

Skutki zmiany czasu obejmują nie tylko odczuwane doraźnie złe samopoczucie. Funkcjonowanie w „nieodpowiednich” godzinach ma wpływ na wszystkie aspekty pracy organizmu, w tym wydzielanie enzymów trawiennych, usuwanie z wątroby toksyn, zwalczanie komórek nowotworowych, odbudowę kości czy regenerację poszczególnych tkanek.

Zobacz także: Jak przetrwać zmianę czasu na zimowy i czuć się dobrze? Zacznij już teraz

Każdy organizm ma swój biologiczny rytm, który reguluje jego działanie. Na biorytm, nazywany też cyklem okołodobowym, składają się cykle aktywności poszczególnych narządów i układów, które wpływają na ich kondycję i ewentualny rozwój zaburzeń. Tym aspektem naszego funkcjonowania zajmuje się chronobiologia, dzięki której wiemy też, jak przeciwdziałać niekorzystnym zmianom.

Niedopasowanie rytmu aktywności i czuwania do naturalnego cyklu okołodobowego organizmu zaburza podstawowe procesy i ma dobitny wpływ na jakość snu. Często nie można zapewnić go sobie w optymalnych godzinach, a przy tym jest on zbyt krótki, płytki i przerywany.

Choć niedobór snu to problem, który okresowo dotyka prawie każdego, manipulowanie rytmem biologicznym dodatkowo pogarsza tę sytuację. Skutki są natomiast groźne – niedostateczna regeneracja w nocy nie tylko zwiększa podatność na urazy i wypadki, ale też podnosi ryzyko rozwoju najpoważniejszych chorób, m.in. krążenia, metabolicznych i nowotworowych.

Zmiana czasu względem normalnych pór funkcjonowania powoduje wystąpienie szeregu nieprzyjemnych dolegliwości nazywanych objawami jet-lagu. Termin ten to nieprzetłumaczalne na polski określenie złego samopoczucia wynikającego z zaburzenia rytmu dobowego, które zostało spowodowane zmianą strefy czasowej. Zjawisko nazywane też syndromem zmiany strefy czasowej lub desynchronozą zgodnie z nazwą dotyka osób, które w szybkim tempie zmieniają strefę czasową, np. poprzez podróż samolotem, a co za tym idzie – rytm swojej aktywności i snu.

Takie objawy pojawiają się też w podobnych sytuacjach, m.in. zmiany godzin pracy (zwłaszcza w przypadku rozpoczęcia pracy zmianowej) czy przestawienia się na nocny tryb życia, a przez wielu ludzi są też odczuwane również przy popychaniu i cofaniu wskazówek zegara. Wiele zależy od indywidualnej wrażliwości, jak i aktualnego stanu organizmu.

Objawy typu „jet lag” wnikają z zaburzeń cyklu snu i czuwania i obejmują najczęściej takie dolegliwości, jak:

• bóle głowy,
• uczucie ciężkości w czaszce,
• zawroty głowy
• nadmierna senność,
• problemy ze snem,
• rozdrażnienie,
• problemy z koncentracją,
• zmęczenie,
• dezorientacja,
• zły nastrój,
• osłabienie apetytu,
• zaburzenia gastryczne, m.in. biegunki i zaparcia.

Zobacz: Czy to bezsenność? Takie są jej objawy i przyczyny.

Przesunięcie pór snu i czuwania względem wcześniejszych „ustawień” zegara biologicznego utrudnia normalne funkcjonowanie, a ich ponowna synchronizacja zajmuje od kilku dni do kilku tygodni.

Przystosowanie się do zmian można jednak przyspieszyć za pomocą odpowiednich działań:

• odpowiedni odpoczynek w okresie poprzedzającym zmiany,
• przestawienie godzin snu, by dopasować je do nowych warunków,
• unikanie używek takich jak kofeina i alkohol, które zaburzają rytmy dobowe (w przypadku podróży – zwłaszcza przed i w trakcie lotu),
• zapewnienie sobie dużej ilości światła słonecznego abo jasnego światła białego,
• odpowiednie nawodnienie organizmu,
• robienie sobie 20-minutowych drzemek,
• kontrola nad problemami zdrowotnymi, takimi jak cukrzyca, choroby układu krążenia czy płuc,
• regularna aktywność fizyczna,
• zbilansowana dieta – osoby stosujące zdrową dietę odczuwają mniej objawów typu jet-lag.

W badaniu opisanym na łamach „The Journal of Physiology” wykazano, że najważniejsza jest pora aktywności, ponieważ wpływa na wydzielanie hormonu snu – melatoniny.

Ćwiczenia fizyczne o 7 rano lub godzinach 13:00-16:00 pomagają przestawić rytm biologiczny na wcześniejsze godziny funkcjonowania, a trening pomiędzy 19:00 a 22:00 powoduje jego opóźnienie. Dlatego przy zmianie czasu na zimowy zaleca się ćwiczyć wieczorem.

Natomiast ruch w godzinach 1:00-4:00 lub o 22:00 nie wpływał na poziom melatoniny u sprawnych fizycznie uczestników badania, którzy przez godzinę wykonywali umiarkowanie intensywny trening na bieżni.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Stronę Zdrowia codziennie. Obserwuj StronaZdrowia.pl!