Kiedy najlepiej zrobić test ciążowy? Po ilu dniach wynik jest wiarygodny? Dowiedz się, który test ciążowy wybrać i jak go wykonać!

Test ciążowy pozwala wykryć hormony, których stężenie wzrasta, gdy u kobiety dojdzie do zapłodnienia. Jego działanie opiera się na wykryciu w moczu (lub we krwi) hormonu – gonadotropiny kosmówkowej (inaczej hormonu beta hCG). Hormon ten pojawia się w organizmie kobiety kilka dni po tym, jak doszło do zapłodnienia, jest także wytwarzany w dużych ilościach na dalszych etapach ciąży (przez łożysko). Każdy test ciążowy zawiera monoklonalne przeciwciała antv-hCG, które reagują z hormonem gonadotropiną kosmówkową. Reakcję można zaobserwować w okienku wyniku testu, który może być pozytywny lub negatywny.

Najważniejsze rodzaje testów ciążowych, jakie można wykonać, by potwierdzić lub wykluczyć u kobiety ciążę to:

• test ciążowy domowy – można go zakupić w aptece i samodzielnie wykonać w warunkach domowych;
• test ciążowy laboratoryjny – wykonuje się w warunkach specjalistycznych, kobieta podejrzewająca ciążę może wykonać w laboratorium test ciążowy z krwi lub z moczu.

Jeśli chodzi o domowe testy ciążowe, do wyboru jest kilka różnych typów testów. W aptece można zakupić, a następnie samodzielnie wykonać w domu:

• test ciążowy paskowy,
• test ciążowy płytkowy,
• test ciążowy strumieniowy.

Test ciążowy paskowy
Test ciążowy paskowy występuje w postaci pasków testowych. Jak zrobić test ciążowy paskowy? Wystarczy zanurzyć zakupione w aptece paski w próbce z moczem (w specjalnym plastikowym pojemniczku), aż do wystąpienia czerwonego zabarwienia. Następnie należy położyć test paskowy na suchym materiale i odczekać kilka minut. Test może dać trzy różne rodzaje wyniku – pozytywny, negatywny oraz błędny (np. jeśli zbyt długo zwlekaliśmy z odczytem wyniku).

Test ciążowy płytkowy
Test ciążowy płytkowy to najczęściej wybierany przez kobiety test ciążowy. Jest podłużny i posiada dwa okienka odczytowe. Pierwsze z nich (zazwyczaj mniejszych rozmiarów) to okienko kontrolne, drugie (zazwyczaj większych rozmiarów) to okienko testowe. Dla ciężarnej kobiety kluczowe jest to, co otrzyma ona w drugim okienku. Jak zrobić test ciążowy płytkowy? Wystarczy specjalną plastikową pipetką nanieść próbkę pozyskaną z moczu na test ciążowy we wskazanym miejscu. Minimalna liczba kropel wynosi zazwyczaj 4, po wykonaniu testu należy odczekać około 1-5 minut.

Test ciążowy strumieniowy
Test ciążowy strumieniowy to test niewielkich rozmiarów, wyposażony w plastikową nakładkę. Podobnie, jak test ciążowy płytkowy, posiada on dwa okienka odczytu. Aby pobrać próbkę, należy zdjąć nakładkę i zanurzyć pasek do absorpcji w próbce moczu. Następnie należy nałożyć nakładkę z powrotem i odczekać kilka minut.

Inne rodzaje testów ciążowych
Na rynku dostępne są również nowoczesne, cyfrowe testy ciążowe. To zaawansowane modele testów ciążowych strumieniowych i paskowych, wyposażone w cyfrowy wyświetlacz, na którym pojawia się wynik testu ciążowego. Ich sposób użycia jest taki sam, jak w przypadku standardowych testów.

Ile kosztuje test na ciążę? Proste domowe testy ciążowe to wydatek rzędu około 5-15 złotych (w zależności od rodzaju i tego, co zostało zawarte w zestawie). Prosty test ciążowy paskowy kosztuje około 5 złotych, test płytkowy około 7-10 złotych, a strumieniowy – od 5 do nawet 20 złotych (droższy zestaw zawiera pipetkę oraz specjalny pojemnik na próbkę). Nowoczesne cyfrowe testy ciążowe wraz ze wskaźnikiem tygodnia ciąży to wydatek rzędu 35-50 złotych. Test ciążowy z krwi, wykonany w laboratorium, kosztuje około 30 złotych, chyba że pacjentka posiada skierowanie od lekarza ginekologa. Wtedy jest wykonywany bezpłatnie. Testy ciążowe dla kobiet są ogólnodostępne, bez recepty. Można je nabyć w aptekach stacjonarnych, aptekach internetowych, drogeriach, a także niektórych supermarketach.

Nowoczesne domowe testy ciążowe są bardzo proste w obsłudze i dają wiarygodny wynik. Można je wykonać praktycznie w każdych warunkach. Sposób użycia różni się jednak w zależności od rodzaju danego testu. Wszystkie testy wykorzystują jako próbkę mocz kobiety, niektóre z nich zanurza się w próbce moczu, inne z kolei należy nakroplić w odpowiednim miejscu. We wczesnych etapach ciąży, aby uniknąć sytuacji, w której test daje błędny wynik, należy pobrać próbkę rano, z pierwszego moczu. Test ciążowy z krwi polega zaś na pobraniu próbki krwi kobiety i jej analizie w warunkach laboratoryjnych. Każdy test na ciążę posiada odpowiednią instrukcją użycia, do której należy się zastosować, aby uzyskać wiarygodny i prawidłowy wynik.

Wynik testu ciążowego można odczytać po upływie od 1 do 5 minut, w zależności od jego rodzaju. Czas ten z reguły nie przekracza 5 minut (w przypadku testów płytkowych i strumieniowych) oraz 10 minut (w przypadku testu paskowego). Po upływie określonego w instrukcji czasu, ze względu na to, że w obrębie testu zachodzą różne reakcje chemiczne, wynik może być błędny. Wynik testu ciążowego, który można uzyskać, może być albo pozytywny, albo negatywny. Interpretacja zależy od tego, ile kresek pokazało się w okienku wyniku lub co wyświetliło się na wyświetlaczu testu. W niektórych sytuacjach test może wskazać jeszcze trzecią opcję, czyli wynik błędny. Wtedy należy wykonać test ponownie.

Test ciążowy – wynik negatywny
Wynik testu ciążowego jest negatywny, jeśli w okienku pojawiła się tylko jedna kreska, w miejscu kontrolnym (obszar C) i brak jakiejkolwiek kreski w obszarze T. Taki wynik testu ciążowego oznacza, że kobieta nie jest w ciąży. W przypadku testów cyfrowych na wyświetlaczu może się pokazać znak (-) lub komunikat słowny „nie”, „no” lub „not pregnant” (z języka angielskiego: brak ciąży).

Pozytywny test ciążowy
Wynik testu ciążowego jest pozytywny, gdy w okienku wyniku pojawiły się dwie kreski – kreska kontrolna (zazwyczaj oznaczona literą C) oraz kreska oznaczająca ciążę (zazwyczaj oznaczona literą T). W przypadku testów cyfrowych na wyświetlaczu może się ukazać znak (+) lub komunikat słowny „tak”, „yes” lub „pregnant” (z języka angielskiego: ciąża). W sytuacji, gdy kreska jest niewyraźna (ale jest), najlepiej powtórzyć test, by upewnić się co do jego wyniku.

Błędny wynik testu ciążowego
Jeśli po wykonaniu testu kobieta otrzymała błędny wynik testu ciążowego, należy wykonać test ponownie. O błędnym wyniku może świadczyć np. jedna kreska w obszarze (T), a brak kresek w obszarze kontrolnym (C). Błędny wynik testu ciążowego może wskazywać także komunikat słowny na wyświetlaczu: „error” (z języka angielskiego: błąd) lub brak jakiegokolwiek komunikatu o wyniku testu.

Wiarygodność testów ciążowych wynosi około 95-99% (jeśli zostały one poprawnie wykonane). Jednak nawet jeśli otrzymano pozytywny test ciążowy, należy udać się do lekarza, by ostatecznie potwierdzić ciążę. W niektórych (bardzo rzadkich) przypadkach, test może dać fałszywie dodatni wynik. Wyjaśniamy przyczyny takiego wyniku testu ciążowego poniżej. Aby uzyskać możliwie najbardziej wiarygodny wynik, należy przestrzegać kilku zasad:

• nie należy używać testów ciążowych, które są przeterminowane;
• nigdy nie wolno używać testu ciążowego ponownie (to test jednorazowego użytku);
• na wczesnym etapie ciąży próbkę moczu najlepiej pobrać rano, wtedy kiedy jest on najbardziej stężony;
• przed użyciem testu należy dokładnie zapoznać się z załączoną do opakowania instrukcją;
• test najlepiej wykonywać na spokojnie i w obecności bliskiej osoby, tak, by mieć pewność, że został on wykonany zgodnie z zalecaniami;
• wynik należy odczytać w czasie wskazanym przez producenta testu, nie wcześniej i nie później niż jest to zalecane.

Wiele kobiet zastanawia się, po jakim czasie zrobić test ciążowy, by dał on najbardziej wiarygodny wynik. Wspomniany wcześniej hormon – gonadotropina kosmówkowa, pojawia się organizmie kobiety od 7-10 dnia po zapłodnieniu, jest on wydzielany przez zapłodnioną komórkę jajową. Nie wszystkie testy mają jednak taką samą czułość i są w stanie go wykryć od razu, zwłaszcza we wczesnym stadium ciąży.

Czułość testu ciążowego wpływa na to, jak niskie stężenie hormonu beta hCG jest on w stanie wykryć. Test ciążowy z krwi jest bardziej czuły i potrafi wykryć ciążę w przeciągu 7-10 dni od zapłodnienia, natomiast tanie i łatwo dostępne testy, które można kupić w zwyczajnej aptece, są mniej czułe i dają wiarygodny wynik po około 8-14 dniach od zapłodnienia. Lepiej więc nie spieszyć się z wykonaniem testu, by uniknąć stresującej sytuacji związanej z zafałszowanym wynikiem. By potwierdzić ciążę, wykonuje się badanie – poziom stężenia beta hCG we krwi lub w moczu kobiety. Jeśli wynik jest pozytywny, należy udać się z nim do lekarza ginekologa, by poznać dalsze kroki postępowania i odpowiednio zadbać o ciążę.

Kiedy najwcześniej można zrobić test na ciążę? Najlepiej wykonać test około 10 dni po stosunku, co do którego podejrzewamy, że doszło wtedy do zapłodnienia, w terminie planowanej miesiączki. W tym czasie, jeśli komórka jajowa została zapłodniona, dojdzie do zagnieżdżenia się zarodka w macicy i, z powodu produkcji hormonu gonadotropiny kosmówkowej, wynik będzie miarodajny. Najwcześniejszym momentem, kiedy warto zrobić test ciążowy, jest pierwszy dzień spodziewanej miesiączki, jednak w praktyce najlepiej wykonać test w II połowie cyklu. Na pewno nie należy wykonywać testu od razu po odbytym stosunku płciowym, ponieważ da on negatywny wynik bez względu na stan, w jakim znajduje się kobieta.

Test ciążowy można wykonać w każdej sytuacji, gdy kobieta podejrzewa, że jest w ciąży. Wykonuje się go najczęściej wtedy, gdy doszło do bezzasadnego zatrzymania miesiączkowania w okresie rozrodczym kobiety. W niektórych sytuacjach (np. badania wykorzystujące technologię promieniowania jonizującego) taki test na ciążę jest zalecany, by uniknąć ewentualnych zagrożeń dla zdrowia i życia płodu. Czynniki zewnętrzne takie jak spożywanie alkoholu, zażywane leki, czy też antykoncepcja hormonalna, nie mają żadnego wpływu na wynik testu ciążowego.

W niektórych sytuacjach wynik testu ciążowego może wyjść fałszywie dodatni. Test na ciążę wtedy wskaże ciążę, mimo że w rzeczywistości kobieta nie jest ciężarna. Do takiej sytuacji może dojść, gdy kobieta:

• choruje przewlekle na schorzenia tarczycy lub nerek,
• cierpi z powodu zmian nowotworowych,
• jest po porodzie (hormon utrzymuje się w moczu nawet do kilku tygodni po urodzeniu dziecka),
• poroniła (naturalnie lub sztucznie),
• zażywa leki, które zawierają hormon – gonadotropinę kosmówkową – np. zastrzyki hormonalne po zabiegu in vitro lub niektóre leki na niepłodność.

Sytuacja taka zdarza się bardzo rzadko, ale fałszywie pozytywny test ciążowy może wyjść także wtedy, gdy produkt jest uszkodzony lub test został wykonany długo po wyznaczonej dacie przydatności do użycia.

Negatywny test a ciąża to kwestia, która często spędza sen z powiek wielu kobietom. Czy słusznie? Sytuacja, kiedy test wyjdzie negatywny i da ujemny wynik, mimo że kobieta jest w ciąży, może się zdarzyć, gdy test zostanie wykonany nieprawidłowo, czyli:

• mocz użyty do badania zostanie rozcieńczony, tzn. kobieta spożyje przed wykonaniem testu bardzo duże ilości płynów – w przypadku jednak gdy ciąża jest na zaawansowanym etapie, stopień rozcieńczenia moczu nie ma znaczenia, można go wykonać o każdej porze dnia;
• pobrano zbyt małą lub zbyt dużą próbkę moczu;
• próbka lub sam test zostaną zanieczyszczone;
• test jest wadliwy lub przeterminowany;
• test zostanie sprawdzony przed upływem czasu określonego w instrukcji;
• test zostanie wykonany zbyt wcześnie (wcześniej niż 8-10 dni po zapłodnieniu) i w organizmie nie doszło do implantacji zarodka, a co za tym idzie, nie wyprodukowano jeszcze wystarczającego stężenia hormonu, by wynik był pozytywny (mimo że kobieta jest już w ciąży).

Każdy test ciążowy posiada wytyczne, których należy bezwzględnie przestrzegać, są one ujęte w instrukcji obsługi testu. Jeśli pomimo negatywnego wyniku testu ciążowego kobieta dostrzega u siebie objawy ciąży, np. brak miesiączki, warto wykonać test jeszcze raz. Następnie, jeśli nadal wynik testu ciążowego wychodzi negatywny, warto wykonać test ciążowy z krwi. Jeśli ten test także da negatywny wynik, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza rodzinnego lub lekarza ze specjalizacją ginekologia. Brak okresu może wynikać z nadmiernego stresu lub poważnych czynników chorobowych.

Test ciążowy z krwi to test wykonywany w warunkach laboratoryjnych. Test ten, podobnie jak cyfrowe domowe testy ciążowe, pomaga także określić wiek ciąży. Co więcej, poziom beta hCG może dostarczyć ważnych informacji na temat przebiegu ciąży i uchronić przed zagrażającym poronieniem. Wiarygodność takiego testu wynosi 100% i może on zostać wykonany teoretycznie już nawet w tydzień po zapłodnieniu. W praktyce jednak zaleca się, by wykonać badanie beta HCG we krwi w 8-10 dniu po odbytym stosunku seksualnym, w którego trakcie przypuszcza się, że doszło do zapłodnienia komórki jajowej.

Po co kobiety kupują pozytywne testy ciążowe?