Skoki rozwojowe – kamienie milowe w rozwoju dziecka. Jak je odczytywać? [Kalendarz]

Jak rozpoznać, kiedy zachodzą poszczególne skoki rozwojowe u dzieci? Jakie są ich charakterystyczne cechy? Czego można się wtedy spodziewać?

Skoki rozwojowe niemowląt to naturalne zjawisko. Świadczą o tym, że dziecko przechodzi do kolejnego etapu rozwoju. W pierwszym roku życia dziecka skoki są szczególnie częste. Niestety, dla wielu rodziców jest to czas trudny.

Podczas skoku rozwojowego dziecko może być płaczliwe i trudno odczytać jego zachowanie. Dlatego warto zaznajomić się z kalendarzem skoków rozwojowych, aby nie panikować i nie tracić cierpliwości, jeśli coś dzieje się inaczej aniżeli do tej pory. Niemowlęta rozwijają się niesamowicie szybko i w nierównym tempie.

Czasem rodzic zauważa, że dziecko, które opanowało już jakąś umiejętność przeżywa regres. Dlaczego dziecko jest marudne i płaczliwe w porze snu, a wcześniej dobrze spało? Dlaczego trzylatek zapomina jak się ubrać, a już to wcześniej opanował? Najczęściej odpowiedź jest jedna: intensywny rozwój mózgu i układu nerwowego sprawia, że dziecko inaczej odczuwa dochodzące do niego bodźce. Wówczas świat dziecka dynamicznie się zmienia. To z kolei powoduje u niego strach.

W pierwszym roku życia dziecka pojawia się siedem skoków rozwojowych.

Warto wiedzieć, że każde niemowlę skok rozwojowy może przechodzić w innym czasie. Objawy konkretnego skoku również mogą być różne, jednak pojawiają się tak zwane okresy orientacyjne. Są one liczone od planowanej daty porodu. Dlatego wcześniaki mogą skoki przechodzić nieco później.

Skoki rozwojowe u niemowlaka rozkładają się następująco:

• 5. tydzień - wrażenia;
• od 7. do 9. tygodnia – wydarzenia;
• od 11. do 12. tygodnia – wzory;
• od 14. do 19. tygodnia – niuanse;
• od 22. do 26. tygodnia – wydarzenia;
• od 33. do 37. tygodnia – kategorie;
• od 41. do 46. tygodnia – sekwencje.

Powyższy kalendarz wskazuje, że każdy kolejny skok rozwojowy trwa dłużej. Nie bez powodu mówi się, że pierwszy rok życia dziecka to ,,sinusoida", a rodzicielstwo jest określane jako ,,rollercoaster".

Można z całą pewnością stwierdzić, że nigdy później maluch nie będzie zmieniał się tak dynamicznie, jak w pierwszym roku życia. Układ nerwowy niemowlęcia zmienia się skokowo.

Dziecko w pierwszych dwunastu miesiącach życia bardzo intensywnie odbiera bodźce z otoczenia i zanim nauczy się z nimi radzić bywa niespokojne i rozdrażnione. Poszczególne skoki rozwojowe poprzedzają pewne charakterystyczne zachowania malucha. Rodzice, którzy znają te symptomy są znacznie spokojniejsi o zdrowie i samopoczucie dziecka.

Do najczęstszych objawów zaliczają się:

• trudności w zasypianiu;
• niespokojny sen;
• brak apetytu;
• częsty płacz;
• zwiększona potrzeba bliskości.

• 5. tydzień życia niemowlęcia to czas, gdy wszystkie zmysły dziecka są bardziej wyczulone aniżeli dotychczas. Do dziecka dochodzą wrażenia z zewnątrz, co może powodować lęk. Strach ten dziecko wyraża poprzez płacz i krzyk. Niemowlę szuka bezpieczeństwa w ramionach rodziców, a szczególnie u matki. Niemowlę nabywa nowe umiejętności: patrzy i słucha dłużej, jest bardziej świadome dotyku i zapachu, uśmiecha się też po raz pierwszy. Mogą również wtedy pojawić się pierwsze łzy u dziecka.
• Od 7. do 9. tygodnia życia niemowlęcia pojawia się skok związany z tym, że dziecko odkrywa swoje ręce. Wtedy też próbuje podnosić główkę, czy łapać różne przedmioty. Warto w tym czasie wesprzeć malucha w ćwiczeniu dłoni: powiesić nad łóżeczkiem ciekawą zabawkę bądź podawać niemowlęciu różne rzeczy do ręki. Dziecko w tym czasie zaczyna również odróżniać wzory we dźwiękach oraz uważniej przygląda się twarzom.
• Od 11. do 12. tygodnia następuje czas tak zwanych niuansów. Dziecko zaczyna poznawać różnice w tonie głosu, łapie przedmioty obiema rączkami, potrafi skoordynować ruchy oczu i głowy. Maluch zaczyna także wszystko wkładać do buzi oraz potrafi okazać znudzenie. Skok rozwojowy do 4. miesiąca jest wyjątkowo intensywny.
• Od 14. do 19. tygodnia może nastać ciężki czas dla rodziców. Jest to okres, kiedy niemowlę sporo marudzi. Czas można umilić maluchowi poprzez gaworzenie i zabawy z książeczkami. Zwłaszcza jeśli rodzic wybiera zabawki grające to może zauważyć, że wzbudza spore zainteresowanie dziecka.
• Od 22. do 26. tygodnia dziecko zaczyna rozumieć różne relacje. Wtedy pojawia się silny lęk separacyjny objawiający się potrzebą ciągłego kontaktu z mamą. Jeśli dziecko ma taką potrzebę to nie warto na siłę zostawiać go z babcią lub z ciocią. To czas dla rodziców: na przytulanie, łaskotki, masaże. Niemowlę, które zauważa fizyczną odległość pomiędzy przedmiotami i ludźmi może być zaniepokojone.
• Od 33. do 37. tygodnia życia dziecko zaczyna też zauważać, że świat można dzielić na grupy oraz że poszczególne rzeczy mogą mieć cechy wspólne. Warto ten czas poświęcić na rozwijanie umiejętności malucha związanych z koordynacją psychoruchową.
• Ostatni skok w okresie niemowlęcym pojawia się około 41. tygodnia. Wtedy maluch łączy ze sobą różne fakty. Jest to czas na doskonalenie nowych umiejętności.

Skoki rozwojowe w drugim i trzecim roku życia dziecka związane są z tak zwaną indywiduacją, gdyż dziecko zauważa, że może samo o sobie decydować. Dwulatek nie wie jednak, że wiele sytuacji stwarza zagrożenie i dlatego pojawiają się u niego histerie na odmowę rodziców. Dlatego rodzice muszą być świadomi tego, z czym są związane pewne zachowania dziecka, by móc na nie odpowiednio reagować.

Jak wspomóc rozwój ruchowy dziecka?