Spis treści

Kolor żółtka świadczy o jakości jaja, ale kolor skorupki już nie
Kolor żółtka jaja zależy już od sposobu żywienia kury. Jego barwa pochodzi od żółtopomarańczonych barwników karotenowych, takich jak ksantofile. Najważniejszym z nich jest luteina, która pełni w organizmie funkcję witaminy A.
Zobacz: Jakie jajka są najzdrowsze?
Intensywnie wybarwione żółtko oznacza zwykle dobrze zbilansowany skład paszy kury, co idzie w parze z lepszym smakiem i wyższą wartością odżywczą całego jaja.
Im bogatszy w roślinne karoteny jest pokarm, którym żywi się kura, tym żółtka jej jajek mają bardziej intensywną pomarańczową barwę. Kury wolno biegające spożywają karoteny wraz z zielonymi roślinami, w których kolor tych barwników jest maskowany przez zielony chlorofil. Natomiast karma kur hodowanych w inny sposób może zawierać barwniki karotenowe w postaci dodatku do paszy, m.in. w postaci ziarna żółtej kukurydzy.
Naturalnie ciemnożółty lub pomarańczowy kolor mają żółtka jajek wiejskich, ew. od kur wolno biegających. Możemy spodziewać się go w przypadku jaj oznaczonych cyframi 0 i 1. Oznaczają one odpowiednio chów ekologiczny i na wolnym wybiegu.
Jednak w przypadku jaj z numerami 2 i 3 – z chowu ściółkowego i klatkowego, pochodzi ze składników celowo dodanych do paszy. Pomimo tego konsumenci uznają jajka z tej drugiej grupy, które pozyskiwane w mało humanitarny sposób, jako mniej smaczne.
Natomiast na kolor skorupki jaja nie wpływa dieta ptaków, bo jest cechą zapisaną w genach i związaną z kolorem ucha kury. Jeśli wystający kawałek ucha jest biały, takie też są skorupy. Ciekawostką jest fakt, że jajka o beżowych skorupkach są większe od tych białych.
Zobacz także:
Dlaczego żółtko jest zielone?
Żółtko jaja może stać się zielone, a nawet czarne. Podczas gotowania na twardo zmienia bowiem swoją barwę, a jeśli czas ogrzewania jest za długi, zachodzą w nim niekorzystne zmiany. W pierwszej kolejności kolor żółtka staje się mniej intensywny, nawet biały, po czym zmienia się jeszcze bardziej i może zyskać zielonkawy odcień.
W długo gotowanym jajku wokół żółtka powstaje szara lub zielonkawa otoczka, które z czasem staje się ciemniejsza. Pochodzi od produktów reakcji zawartych w nim związków siarki i żelaza. Takie jajo może być mniej wartościowe.
Aby uniknąć tworzenia się takich przebarwień, trzeba przestrzegać czasu gotowania jaj (zwykle to 4-6 minut zależnie od pożądanej konsystencji), a po jego zakończeniu szybko schłodzić je pod zimną wodą – i w świeżej porcji takiej wody na chwilę pozostawić.
Polecamy również:
Tak wygląda świeże jajko
Wygląd żółtka jaja może wiele powiedzieć na temat świeżości tego produktu. Po wybiciu powinno być wypukłe (i przez to wyglądać na małe), są też widoczne chelazy – powrózki białkowe, które mocują je z dwóch stron do ścianek. Gdy natomiast żółtko jest spłaszczone, ma nienaturalną barwę i nie widać chelaz, jest to jajko zbyt długo przechowywane.
Po prześwietleniu, do którego wykorzystuje się lampę jajczarską z 60-watową żarówką, żółtko świeżego jaja jest ruchliwe i położone centralnie. Jeśli tak nie jest, np. przylepiło się do skorupy, a jego rozmiary są powiększone, jajko nie jest świeże. Po ugotowaniu widać powiększoną komorę powietrzną przy skorupce, a wokół niej wklęśnięte żółtko.
Gdy żółtko stosowane jest do przygotowania potraw w stanie surowym, istnieje ryzyko zatrucia pokarmowego. Wywołujące je bakterie mogą występować nie tylko na skorupce (a o kontakt z nią nietrudno przy rozbijaniu jaja), ale również wewnątrz. Dlatego bezpośrednio przed takim zastosowaniem żółtka jajko należy umyć w ciepłym roztworze detergentu i opłukać pod bieżącą wodą, a następnie zdezynfekować poprzez zanurzenie pojedynczej sztuki na 10-15 sekund do wrzątku. O razu po wyparzeniu trzeba schłodzić je pod zimną wodą, by zatrzymać rozpoczęty proces denaturacji białka – czyli jego ścinania przy ogrzewaniu
Czym jest żółtko jaja i co zawiera?
Żółtko to centralna część jaja, która w przypadku tego kurzego stanowi ok. 30 procent jego masy. Stanowi półpłynny materiał zapasowy dla rozwijającego się zarodka. To element najbogatszy odżywczo, zasobny zwłaszcza w zdrowe tłuszcze. Choć z tego powodu bywają odrzucane przez osoby, które się odchudzają, nie jest to dobry pomysł, bo pełnowartościowym produktem jest całość jaja, a nie jego części.
Żółtko jest ważnym źródłem lecytyny, a związek ten obfituje w choliny, związku nazywanego niekiedy witaminą B4. Wspiera on przemiany substancji tłuszczowych w organizmie i pomaga obniżać poziom cholesterolu we krwi. Obok niej w żółtku występuje sporo cennych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz luteiny, czyli witaminy A, która jest niezbędna dla zdrowia oczy i skóry czy prawidłowej gospodarki hormonalnej. Towarzyszą jej inne rozpuszczalne w tłuszczu składniki, jak witaminy D, E i K, a ponadto cholesterol (ok. 150 mg w żółtku jaja ważącego 50 g).
W żółtku występują też białka z rodzaju albumin, które są bogate w siarkę. Ze składników rozpuszczalnych w wodzie warto wymienić zwłaszcza witaminy z grupy B. Żółtko zawiera więcej wapnia, magnezu i żelaza niż białka, ale mniej siarki i potasu.
Porcja 100 g żółtek zapewnia 314 kcal (pochodzi z 6-7 jajek, bo w jaju o masie 50 g jest 15 g żółtka). Taka ilość dostarcza też 15,5 g białka, 28,2 g tłuszczu i 0,2 g węglowodanów, a także 147 mg Mg, 7,2 mg Fe, 886 mcg wit. A (w ekwiwalentach retinolu), 0,173 wit. B1 i 0,81 wit. B2.
Dowiedz się na temat:
Akcesoria, które ułatwią Ci pracę w kuchni

Śpimy krócej i coraz gorzej
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?