Jak używać folii aluminiowej w kuchni? Czy pieczenie w foli aluminiowej jest szkodliwe? Zobacz, czym różnią się strony folii aluminowej

Folia aluminiowa (zwana też alufolią) jest używana do przygotowania i pakowania żywności, w czym pomagają jej właściwości związane z plastycznością oraz przewodzeniem ciepła. Jest ono dwukrotnie bardziej efektywne niż w przypadku innych stosowanych metali. Stosowana do pieczenia, folia alu pomaga nie tylko dostarczać ciepło do produktu, ale także go w nim zatrzymywać, hamując jednocześnie ucieczkę wilgoci i aromatu.

Takie działanie wynika z faktu, że folia aluminiowa posiada dwie różne strony o odmiennych właściwościach:

• strona błyszcząca – zatrzymuje ciepło, więc jeśli od jej strony znajdują się ogrzewane produkty, gotują się we własnej wilgoci w sposób bardziej efektywny i równomierny. W ten sposób zabezpieczymy też żywność przed szybkim wystygnięciem – albo nagrzaniem się, jeśli produkt jest schłodzony.
• strona matowa – ułatwia doprowadzanie ciepła (przez co przy pieczeniu powinna być skierowana na zewnątrz). Jeśli jest skierowana do jedzenia, przyspieszy jego stygnięcie albo np. rozmrażanie, zabezpieczając jednocześnie przed wysychaniem i utratą aromatu.

Folia alu stosowana do pakowania żywności usztywnia i zabezpiecza pakunek lepiej niż np. folia z tworzywa sztucznego, trudniej jednak uzyskać jego szczelność. Cechy aluminium, które są cenione przy obróbce cieplnej, nie są jednak niezbędne w innych zastosowaniach, więc lepszym rozwiązaniem jest często wybór innego opakowania. Przemawiają za tym zwłaszcza kwestie zdrowotne.

Sprawdź: Zabójczy grill. Co nam szkodzi oprócz kiełbasy i tłustego jedzenia

Folia aluminiowa to rozwalcowany cienko arkusz metalu, więc w składzie ma wyłącznie aluminium – inaczej glin. W Internecie pojawiły się jednak błędne informacje o tym, że jej składnikiem jest także bisfenol A (BPA). Związek ten jest powszechnie stosowany w przypadku tworzyw sztucznych jako dodatek funkcjonalny. Znajduje się też w tworzywie, która powleka od środka aluminiowe puszki z napojami czy konserwy, ale w folii aluminiowej bisfenolu nie ma.

Nie znaczy to wcale, że stosowanie folii wykonanej z aluminium jest nieszkodliwe. W rzeczywistości to przyzwyczajenie, którego lepiej unikać – zwłaszcza, że pierwiastek ten i tak występuje wokół nas w nadmiarze, bo jest obecny w żywności, zanieczyszczeniach powietrza czy kosmetykach.

Pieczenie w folii aluminiowej, podobnie jak inne zastosowania w kontakcie z żywnością, prowadzi do jego przenikania do potraw. Choć sam w sobie pierwiastek ten nie jest szkodliwy, działanie takie ma jego nadmiar. W ten sposób częste używanie folii może sprzyjać rozwojowi chorób.

Problem z aluminium polega na tym, że należy do najczęściej występujących pierwiastków na ziemi, przez co spożywamy go stale wraz z żywnością i wodą. Stężenia te są jednak niskie i nie przekraczają 5 mg/kg, a do największego spożycia tego metalu przyczyniają się zboża, zwłaszcza pszenica, a także warzywa, owoce, herbata i kawa. Tymczasem zbadano, że zawartość aluminium w niektórych produktach pieczonych w folii była nawet 40 razy większa niż przed przygotowaniem.

Glin występuje ponadto jako składnik żywności (dodatki E173 i E541), leków (np. środków przeciw nadkwasocie) i kosmetyków, jest też stosowany w instalacjach do ich produkcji i opakowaniach. Metal ten często wchodzi też w skład naczyń i przyrządów kuchennych.

W przypadku niewielkiego spożycia aluminium organizm radzi sobie z jego wydalaniem, później jednak zaczyna kumulować jego sole w narządach takich jak jelito, mózg, kości czy gruczoły przytarczyczne. Aluminium jest też neurotoksyną, która inicjuje lub nasila procesy neurodegeneracji. Wpływa też negatywnie na wzrost komórek nerwowych u płodu.

Chociaż samo aluminium z żywności nie spowoduje przekroczenia przyjętych tygodniowych limitów spożycia tego pierwiastka z żywności, stanowi ona niejedyne źródło tego pierwiastka. Nadmierne stężenie w organizmie związane jest z rozwojem licznych problemów zdrowotnych. Należą do nich:

• choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Alzheimera i Parkinsona,
• encefalopatia glinowa u chorych dializowanych,
• choroby kości,
• rak piersi.

Zwiększone stężenie aluminium wykrywano w tkankach mózgowych nie tylko chorych z demencją, ale także z epilepsją, zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD) i stwardnieniem rozsianym.

Z uwagi na potencjalne ryzyko zdrowotne aluminium jest szczególnie niebezpieczne dla małych dzieci i osób z chorobami przewlekłymi, zwłaszcza z niewydolnością nerek.

Folia aluminiowa na pewno przydaje się w kuchni, ale nie jest niezbędna. Warto więc ograniczyć jej stosowanie i używać głównie do przykrywania naczyń, ale nie – do bezpośredniego kontaktu z żywnością. Można także owijać nią kanapki zapakowane uprzednio np. w papier.

Jak wykazały badania, zwiększone przenikanie aluminium do jedzenia zachodzi w przypadku kontaktu z kwasami (a więc np. z sokiem z pomidorów czy cytryny), w produktach wilgotnych oraz w podwyższonej temperaturze.

Do pieczenia i gotowania warto więc używać alternatywnych materiałów i metod. Do najbardziej polecanych należy szklane naczynie z przykrywką. Można też sięgnąć po pergamin, choć jedynie do temperatury 220 stopni C, ponieważ jest pokryty warstwą silikonu. Kontakt z tworzywem sztucznym jest też nieodzowny w przypadku pieczenia potraw w rękawie, zawsze jednak można wstawić do niego jedzenie umieszczone w żaroodpornym półmisku.

Zobacz także: Folia aluminiowa do pralki przeciw elektryzowaniu się ubrań.

Warto też pamiętać, że używanie folii aluminiowej – i jakiegokolwiek innego metalu, nawet w postaci obwódki na talerzu – jest zakazane w kuchence mikrofalowej. Powoduje bowiem wyładowania elektryczne i grozi poparzeniem. Do mikrofali polecane są zamykane naczynia szklane – można używać do niej tych samych żaroodpornych misek z pokrywką, co do piekarnika. Można też wziąć zwykły głęboki talerz i przykryć go płaskim.

Źródło: Aluminum contamination of food during culinary preparation: Case study with aluminum foil and consumers’ preferences Food Science & Nutrition