Patelnie pod lupą – które są najbezpieczniejsze dla zdrowia?

Kwas perfluorooktanowy (PFOA) to substancja chemiczna, stosowana dawniej do produkcji nieprzywierających powłok teflonowych. Kwas ten jest niezwykle szkodliwy dla zdrowia – może przyczyniać się m.in. do:

• powstawania nowotworów,

• problemów hormonalnych,

• zaburzeń układu immunologicznego.

Z kolei PTFE to syntetyczny flouropolimer, który znasz pod nazwą teflon. Dawniej do wyrobu powłok nieprzywierających używano m.in. szkodliwego PFOA. Na mocy regulacji UE, od 2020 roku producenci nie mogą dodawać tej substancji do powłok teflonowych. Oznacza to, że nowe naczynia kuchenne sprzedawane w sklepach nie powinny zawierać PFOA.

Zobacz także: Jak przygotować zdrowe jedzenie? 10 kuchennych błędów i sposoby, by ich unikać

Aktualnie wybór patelni na sklepowych półkach jest ogromny, więc każdy znajdzie coś dla siebie. Na rynku dostępne są modele skrojone na potrzeby wielbicieli prostoty i niezawodności, amatorów designu, a nawet alergików. Który rodzaj patelni jest dla kogo? Poznaj ich zalety i wady, aby dokonać najlepszego wyboru.

• Patelnie żeliwne: wykonane z naturalnych materiałów (zazwyczaj nie mają toksycznych powłok), ale wymagają odpowiedniej pielęgnacji. Dobrze konserwowane mogą służyć przez wiele lat. Dodatkowo, żywność przygotowywana na żeliwnej patelni jest wzbogacona o żelazo – choć to zaleta, z naczyń wykonanych z żeliwa powinny zrezygnować osoby z hemochromatozą, czyli nadmiarem żelaza w organizmie.

• Patelnie ze stali nierdzewnej: twarde, odporne na uszkodzenia i odkształcenia. Nie mają toksycznych powłok, przez co są jednymi z najbezpieczniejszych dla zdrowia, jednak tego rodzaju naczynia, jeśli cechuje je niska jakość wykonania, mogą uwalniać nikiel – osoby uczulone powinny na nie szczególnie uważać.

• Patelnie tytanowe: lekkie i wytrzymałe, odporne na korozję. Ryzyko dla zdrowia pojawia się podczas nieodpowiedniego korzystania z patelni tytanowej, pokrytej powłoką zapobiegającą przywieraniu – zbyt wysoka temperatura uszkadza powłokę, co grozi przedostaniem się do jedzenia substancji chemicznych. Jeśli planujesz zakup, pamiętaj – posiłki przygotowuj na średnim lub małym ogniu. Tym samym kieruj się podczas użytkowania patelni granitowej oraz ceramicznej.

• Patelnie szklane: bardzo ciekawa alternatywa, szczególnie dla alergików. Nie wydzielają szkodliwych substancji, nie wchodzą w reakcje z żywnością i można przechowywać na nich jedzenie bez obaw o zdrowie. Niestety – jak wszystko – mają też swoje wady: są bardziej podatne na pęknięcia i przypalenia, nagrzewają się w całości (razem z uchwytami, jeśli są w pełni szklane), a większość modeli nie nadaje się na płytę indukcyjną.

• Patelnie aluminiowe: patelnie aluminiowe doskonale przewodzą ciepło, ale są dość podatne na uszkodzenia. To z kolei może prowadzić do przenikania jonów glinu do potraw przygotowywanych na takiej patelni. Nadmiar aluminium w organizmie może stanowić zagrożenie dla zdrowia.

• Patelnie teflonowe (PTFE): powłoka teflonowa zapobiega przywieraniu żywności, dlatego pokryte nią naczynia znajdziesz praktycznie w każdej kuchni. Niestety, ogromną wadą teflonu (choć sam jest obojętny dla zdrowia) są toksyczne opary, wytwarzane podczas gotowania na zbyt dużym ogniu. Wdychanie oparów grozi gorączką oparów polimerowych (tzw. „grypą teflonową”). W przypadku zarysowania lub łuszczenia się powłoki teflonowej, należy natychmiast zaprzestać korzystania z patelni. Takie naczynie nadaje się do wyrzucenia.

Teoretycznie każdy rodzaj patelni jest bezpieczny, jeśli jest prawidłowo użytkowany. Na terenie Unii Europejskiej nie znajdziesz już produktów zawierających PFOA – jeśli zależy ci na dodatkowym potwierdzeniu, szukaj odpowiednich oznaczeń na opakowaniu. Decydując się na patelnię z powłoką teflonową regularnie sprawdzaj, czy powierzchnia naczynia jest nieuszkodzona.

Czytaj też: Gotujesz tę samą wodę w czajniku kilka razy? Sprawdź, czy ponowne zagotowanie wody na kawę lub herbatę może być szkodliwe dla zdrowia

Źródła: lexperts, ekonsument.pl