Imbir wsparciem podczas gotowania i... przeziębienia. Jakie właściwości zdrowotne ma korzeń imbiru? Sprawdź, kto powinien po niego sięgnąć

Imbir lekarski (Zingiber officinale) to roślina uprawna z rodziny imbirowatych (Zingiberaceae). Imbir pochodzi z Azji Południowo-Wschodniej z terenów dzisiejszych, północnych Indii. Imbir znali starożytni Grecy, ponieważ opisał go Dioscorides – żyjący w latach 40-90 n.e. aptekarz, botanik i lekarz. W XIII wieku Arabowie rozpowszechnili imbir w Afryce Wschodniej, a trzysta lat później, Portugalczycy wprowadzili go także w Afryce Zachodniej. Imbir swoją nazwę zawdzięcza Williamowi Roscoe. Pochodzi ona od greckiego słowa zingiberis, oznaczającego jelenie poroże.

Sprawdź: Komu i kiedy szkodzi imbir?

Imbir jest obecnie powszechnie uprawianą rośliną. Rośnie w wielu krajach o ciepłym klimacie m.in. Nepalu, Indonezji, Tajlandii, Nigerii, Bangladeszu, Kamerunie, a także na terenach USA i na Filipinach. Imbir uprawiany jest także w Indiach i Chinach, a te kraje są wiodącymi dostawcami na rynku światowym.

Imbir ma kilka odmian. Różnią się one smakiem, wyglądem oraz zastosowaniem. Są to:

• imbir lekarski,
• imbir cytwarowy,
• imbir żółty,
• imbir japoński,
• imbir malajski.

W medycynie wykorzystuje się imbir cytwarowy, leczniczy i żółty, a do celów kulinarnych służy odmiana lekarska i japońska.

Czytaj także: Masz nudności i wymioty w ciąży?Zobacz, jak sobie z nimi radzić

Jednorazowo imbir spożywany jest w małych ilościach, przy czym maksymalna wynosi ok. 4 g dziennie.

W porcji 100 g kłącze dostarcza ok. 80 kcal, 1,8 g białka, 0,7 g tłuszczu i 17,8 g węglowodanów. Zawartość błonnika w 100 g imbiru wynosi ok. 2 g, czyli tyle samo, co w 100 gramach jabłka w skórce (ok. połowa sztuki). Imbir kandyzowany w cukrze lub syropie cukrowym, ze względu na znaczny jego udział (75 g na 100 gramów) dostarcza, aż 289 kcal w 100 g. Mniej kaloryczny jest imbir marynowany (dodawany do sushi), który zapewnia tylko 61 kcal.

Czytaj też: Złota kawa pobudzi cię od rana. Wspomaga odporność, trawienie i poprawia nastrój

Właściwości zdrowotne imbiru warunkują głównie oleożywica i olejki eteryczne. Zawartość oleożywicy w imbirze waha się od 3 do 11 procent, a ilość olejków eterycznych od 0,2 do 3 procent.

Najważniejsze związki lotne to monopreny i seskwiterpeny: alfa-zingiberen, zingiberol, alfa-farnezen, beta-bisabolen, beta-felandren, kamfen, cyneol, linalol, limonen, geraniol, terpineol, ar-kurkumen. Przedstawicielami związków nielotnych w imbirze o cennych właściwościach, są zingeron, paradole, gingerole oraz szogaole, które powstają w wyniku odwodnienia gingeroli.

Zobacz także: Co się stanie, gdy będziesz codziennie jeść imbir? Podejmij wyzwanie, gdy masz reumatyzm, cukrzycę, nadwagę

Imbir to aromatyczna przyprawowa roślina, która dostarcza także szereg witamin i składników mineralnych niezbędnych do funkcjonowania organizmu. W 100 g imbir dostarcza 5 mg witaminy C, nieduże ilości witamin z grupy B i witaminy E. Zawartość składników mineralnych zawarta w imbirze jest reprezentowana przez potas, którego zawartość w 100 g kłącza wynosi aż 415 mg (8,4 proc. zapotrzebowania dziennego dla osoby dorosłej). W znaczących ilościach imbir dostarcza także magnez (43 mg), cynk (0,34 mg) oraz żelazo (0,6 mg). W śladowych ilościach występuje wapń, fosfor i sód.

Imbir ma długą historię potwierdzającą jego lecznicze właściwości. Substancje składające się na oleożywicę i olejek eteryczny mają właściwości przeciwwirusowe, przeciwzapalne i antybakteryjne.

Świeży korzeń imbiru pomaga łagodzić objawy zapalenia górnych dróg oddechowych. Ma działanie rozgrzewające, napotne i przeciwgorączkowe oraz pomaga na ból gardła. Imbir to znany i skuteczny produkt spożywczy, wspomagający leczenie przeziębienia, grypy i infekcji.

Czy wiesz: Czym różni się grypa od przeziębienia?

Korzeń imbiru, zarówno świeży, jak i suszony ma korzystne działanie na układ pokarmowy. Imbir dodawany do potraw ułatwia trawienie, ponieważ stymuluje produkcję oraz wydzielanie śliny przez ślinianki, co pomaga lepiej nawilżyć pokarm w jamie ustnej. Imbir łagodzi ból żołądka, pobudza produkcję i wydzielanie żółci w pęcherzyku żółciowym, która emulguje tłuszcz z pokarmu, ułatwiając jego trawienie. Imbir ma właściwości rozkurczające mięśnie gładkie, które budują przewód pokarmowy. Dlatego pomaga na wzdęcia, ból brzucha oraz bóle menstruacyjne.

Ból menstruacyjny dotyczy nawet połowy miesiączkujących kobiet i wiążą się ze wzrostem poziomu prostaglandyn. Składniki imbiru hamują ich wzmożoną produkcję, co działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Kobiety, które przez pierwsze trzy dni menstruacji, zażywały kapsułki z imbirem (500 mg), odczuwały mniejszy ból miesiączkowy w porównaniu do grupy placebo.

Sprawdź też: Lekko pikantna kawa na chłodne dni. Dodaj szczyptę tej przyprawy. Wspomaga odchudzanie i leczenie przeziębienia, poprawia krążenie

Imbir ma właściwości hipoglikemiczne, czyli obniżające poziom glukozy we krwi. Działanie to tłumaczone jest zwiększeniem wrażliwości tkanek na działanie insuliny i ograniczeniem wchłaniania tego cukru w jelitach. Niestety, to działanie imbiru potwierdzono dotychczas jedynie w modelach zwierzęcych.

Imbir pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi, zwłaszcza frakcji LDL (tzw. zły cholesterol). To działanie imbiru u zwierząt było porównywalne do zastosowania statyn, czyli leków obniżających poziom cholesterolu we krwi. Badanie z udziałem ochotników z cukrzycą typu 2, którym przez 12. tygodni podawano kapsułki z imbirem (w sumie 1600 mg dziennie), dało zaskakujące wyniki. U pacjentów zażywających imbir zaobserwowano istotne niższy poziom cholesterolu ogólnego (o 15,4 mg/dl), a także trójglicerydów (o 45,4 mg/dl). Równocześnie odnotowano spadek stężenia cholesterolu LDL (o 8,8 mg/dl) i wzrost poziomu HDL (o 1,3 mg/dl) – niestety różnice te nie były znaczące statystycznie. To działanie imbiru zmniejsza ryzyko miażdżycy naczyń krwionośnych.

Czytaj: Dosyp do wody i pij zamiast kawy. Tajski imbir działa lepiej niż kofeina! Tę przyprawę kupisz w sklepie z ziołami. Zobacz, jak działa alpinia galgant

Imbir ma działanie przeciwwymiotne i stosowany jest jako składnik leków zapobiegających chorobie lokomocyjnej. Zaleca się także stosowanie imbiru, jako naturalny środek przeciw mdłościom w czasie migreny, po narkozie i chemioterapii. Można też stosować wodę z imbirem i cytryną na poranne mdłości w ciąży. Wypicie napoju imbirowego rano pomaga pobudzić apetyt u osób, które maja ochoty na zjedzenie śniadania.

Właściwości przeciwzapalnie imbiru mogą wykorzystać osoby z reumatoidalnym zapaleniem stawów oraz zmianami zwyrodnieniowymi. Konsumpcja imbiru pomaga zwalczyć ból towarzyszący chorobie i poprawić jakość codziennego życia. W leczeniu RZS polecana wielkość dawki sproszkowanego imbiru to 500-1000 mg na dobę. Co więcej, imbir poprawia krążenie krwi, co sprawia, że ma nie tylko właściwości rozgrzewające, ale także poprawia ukrwienie mózgu i innych części ciała. Dzięki temu działa korzystnie na pamięć i procesy poznawcze, uznawany jest też za afrodyzjak.

Imbir oraz napój imbirowy można spożywać w ciąży. W tym okresie życia kobiety są wręcz polecane ze względu na działanie przeciwwymiotne. W licznych badaniach naukowych udowodniono, że dieta ciężarnych, w której występuje imbir, pomaga zmniejszyć poranne mdłości. W czasopiśmie Obstetrics and Gynecology ukazały się wyniki badań, w których stwierdzono, że u 28 na 35 kobiet ciężarnych, które zażywały tabletki zawierające 250 mg imbiru, zaobserwowano istotne zminimalizowanie porannych mdłości.

Zgodnie z zaleceniami, aby obniżyć ryzyko wymiotów i nudności po posiłku, ciężarne powinny spożyć ok. 1000 mg ekstraktu z imbiru. Taka porcja zawarta jest np. w:

• 5 g świeżo startego kłącza imbiru,
• 2 łyżeczkach syropu imbirowego,
• 4 kubkach herbaty imbirowej przygotowanej z ½ łyżeczki startego korzenia.

Przyszłe mamy mogą pić herbatę z imbirem przy przeziębieniu, która pomoże szybciej uporać się z infekcją. Herbata z imbirem pomaga także zmniejszyć obrzęki nóg, które często towarzyszą ciąży. Należy pamiętać o rozsądnych ilościach imbiru, ponieważ może działać drażniąco na układ pokarmowy i powodować zgagę.

Zobacz także: Przepis na grzaniec bezalkoholowy

Herbata z imbirem jest doskonałym środkiem rozgrzewającym, napotnym i przeciwgorączkowym. Picie takiego napoju imbirowego wspomaga proces leczenia przeziębienia, kaszlu i stanów zapalnych górnych dróg oddechowych. Łagodzi także ból gardła. Aby skutecznie wspomóc leczenie, zaleca się dodać do herbaty z imbirem 1/3 łyżeczki (ok. 2-3 g) proszku i pić ciepły napój imbirowy kilka razy dziennie.

Herbata z imbirem lub ciepła woda z imbirem dodatkowo wzbogacona o kurkumę, sok z cytryny, miód i cynamon działa przeciwgorączkowo, pomaga na katar i ból gardła.

Woda z imbirem i cytryną, ale także herbata z imbirem zapobiega mdłościom i łagodzi nudności. Taki naturalny środek przeciwwymiotny można stosować w podróży, ponieważ zapobiega objawom choroby lokomocyjnej. Zalecaną ilością imbiru w tym celu jest zapobiegawczo 1 g i dawki 0,5 g w odstępach czasowych, co 4. godziny. Dzieciom zaleca się 1/2 dawki przeznaczonej dla dorosłych.

Sprawdź również: Nalewka z imbiru na przeziębienie, reumatyzm i niestrawność

Imbir to często wykorzystywany produkt na diecie odchudzającej. Stosuje się go w celu usprawnienia procesów trawiennych oraz jako środek rozgrzewający. Potrawy z imbirem lekko zwiększają termogenezę poposiłkową, czyli ilość wykorzystanej energii na strawienie posiłku przez organizm. Imbir pomagają na wzdęcia sprawiając, że brzuch staje się bardziej płaski. Imbir do herbaty warto dodawać kilka razy dziennie, można pić również wodę z imbirem lub korzystać z korzenia jako przyprawy. Niestety samo stosowanie imbiru na odchudzanie nie przyniesie oczekiwanego efektu. Kluczem jest jedzenie mniej kalorii, niż potrzebuje organizm.

Olejek imbirowy stosowany bezpośrednio na skórę pobudza krążenie krwi, pomagając zredukować cellulit w okolicy ud i pośladków. Zawartość ekstraktów z imbiru można odkryć w balsamach wyszczuplająco-modelujących oraz ukierunkowanych na walkę z cellulitem. Najlepsze działanie imbiru na cellulit to regularne stosowanie olejku z jego ekstraktem. Trzeba pamiętać, że ten może podrażnić wrażliwą i delikatną skórę. Lepiej nie stosować go po depilacji.

Imbir można wykorzystać w kuchni w różnorodny sposób. Do wyboru mamy następujące możliwości:

• świeży korzeń imbiru,
• imbir mielony, sproszkowany,
• imbir marynowany do sushi,
• imbir kandyzowany,
• oraz syropy imbirowe.

Suszony imbir ma nieco inny smak niż imbir świeży, dlatego nie używa się ich wymiennie. Imbir mielony dodaje się do wypieku ciasteczek imbirowych, piernika, kawy, korzennej owsianki oraz różnorodnych farszów do ciasta. Można wykorzystać go do wina grzanego, a także herbaty i innych napojów imbirowych wzmacniających odporność. Sproszkowany imbir wchodzi w skład znanej wschodniej przyprawy – curry oraz przyprawy korzennej do piernika. Jest też dodawany do potraw mięsnych i warzywnych, a także do słodyczy i deserów.

Imbir świetnie komponuje się z przyprawami korzennymi (cynamon, gałka muszkatołowa, kardamon), sosem sojowym, wędzoną i słodką papryką oraz pieprzem i miodem.

Surowy imbir dodaje się do mdłych i tłustych potraw mięsnych, które mogą powodować niestrawność np.: flaków po warszawsku. Najbardziej znany jest w aromatycznej kuchni indyjskiej oraz azjatyckiej. Warto dodawać świeży imbir do herbaty, lub wody aby nadać im ciekawszy smak. Przed wykorzystaniem, surowy imbir należy obrać z bardzo cienkiej skórki i pokroić na plastry lub paski, zetrzeć na tarce albo rozgnieść w moździerzu. Do herbaty z imbirem najlepiej dodać plasterki, a do potraw kawałki lub starte na tarce kłącze.

Świeży młody imbir można marynować w occie lub kandyzować w syropie cukrowym. Należ pamiętać, że zawiera on duże ilości cukru i jest wysokokaloryczny. Dlatego lepiej spożywać kandyzowany imbir tylko w małych ilościach, jako dodatek do dań kuchni azjatyckiej. Imbir marynowany dodaje się do sushi. Jego przegryzanie między jednoporcjowymi kąskami pomaga zneutralizować smaki w jamie ustnej, by móc lepiej odczuwać doznania kulinarne innych kawałków sushi.

Surowy imbir ma więcej cennych składników i prozdrowotnych właściwości niż imbir suszony, ponieważ niektóre związki bioaktywne nie są odporne na działanie wysokiej temperatury, jaka panuje podczas suszenia. Świeże kłącze imbiru należy przechowywać w chłodnym, suchym miejscu – najlepiej w lodówce, zawinięte w czystą ściereczkę i włożone w torebkę foliową. W ten sposób na dłużej zachowa świeżość.

Związki zawarte w kłączu imbiru mają działanie drażniące na śluzówkę układu pokarmowego, dlatego warto spożywać go w stanie rozdrobnionym i rozcieńczonym (w napoju, daniu) i nie przesadzać z ilością. Nadmiar związków aktywnych tej rośliny może być też źródłem wysypki skórnej.

Tolerancja imbiru jest indywidualna, jednak za dawkę zwiększającą prawdopodobieństwo wystąpienia działań niepożądanych uważa się porcję 4-5 g świeżego korzenia dziennie. Obrany kawałek długości niespełna 2 cm. Zalecane jego dozowanie to zwykle 0,5-3 g dzienne.

Imbir ze względu na ostry, lekko piekący smak nie jest wskazany dla każdego. Może działać drażniąco na przewód pokarmowy, dlatego z umiarem powinny stosować tę przyprawę osoby cierpiące na ból żołądka, wrzody żołądka lub dwunastnicy oraz na refluks żołądkowo-przełykowy. Negatywne objawy mogą odczuć osoby z tendencją do zgagi.

Imbir nie jest wskazany dla osób stosujących leki przeciwzakrzepowe, ponieważ może wchodzić z nimi reakcje. Z powodu działania żółciopędnego, osoby z kamicą żółciową w stanie zaostrzenia choroby, powinny zrezygnować z konsumpcji imbiru. Imbir nie powinien być stosowany w połączeniu z inhibitorami pompy protonowej (lek zmniejszający wydzielanie kwasu solnego w żołądku) oraz dimenhydrynatem (lek przewiwhistaminowy). Korzystanie z imbiru odradza się czasowo u osób oczekujących na zabiegi i operacje, ponieważ rozrzedza krew i zwiększa ryzyko komplikacji pooperacyjnych.