Drganie powieki – czy skacząca powieka jest powodem do niepokoju? Jakie są przyczyny i sposoby leczenia drżenia oka?

Drganie powieki charakteryzuje się szybkimi skurczami mięśnia okrężnego oka, którego funkcją jest zaciskanie powiek. Skurcze te wykazują mimowolny charakter i powodują u pacjenta wrażenie dyskomfortu. Drżąca powieka występująca w pojedynczych epizodach zazwyczaj jest objawem wynikającym z przemęczenia, intensywnego stresu czy braku snu. Czas trwania epizodu wynosi zwykle kilka minut, a powieka drga z częstotliwością kilku powtórzeń na sekundę. Towarzyszy temu nadmierne pobudzenie złącza nerwowo-mięśniowego. Przewlekle występujące, nawracające ataki tzw. skaczącej powieki najczęściej są spowodowane niedoborem magnezu, rzadziej potasu, wapnia oraz witaminy B1. W wielu przypadkach przyczynami tego, dlaczego drga powieka są również:

• Stres.
• Przewlekłe zmęczenie.
• Niedosypianie.
• Zbyt intensywna aktywność fizyczna.
• Nadużywanie alkoholu.
• Palenie papierosów.
• Stosowanie niektórych leków (jako działanie niepożądane).
• Częste picie kawy.
• Szybki, zbyt nerwowy tryb życia.

Drżenie powiek może mieć również bardziej poważne przyczyny i być związane z toczącymi się w organizmie procesami chorobowymi. Najczęściej ma związek ze schorzeniami okulistycznymi, do których można zaliczyć:

• Podrażnienie rogówki (spowodowane np. zmęczeniem oczu w wyniku długotrwałej pracy przy komputerze – problem wynika z nadmiernej ekspozycji na promieniowanie niebieskie).
• Zespół suchego oka.
• Podrażnienie lub zapalenie spojówek (zwykle spowodowane alergią lub rozwojem bakterii na skutek niewystarczającej higieny oczu u osób noszących soczewki kontaktowe).
• Jaskra.
• Erozja rogówki.
• Zapalenie rogówki.
• Zapalenie powiek.
• Zapalenie naczyniówki.
• Podrażnienie okolic oka.

Drżąca powieka może być także objawem towarzyszącym chorobom o podłożu neurologicznym, metabolicznym lub endokrynnym. Potencjalną przyczyną jest uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego lub nerwu twarzowego. Drżenie powiek w części przypadków jest także wywołane wpływem toksycznych substancji lub etiologia tego problemu pozostaje nieznana.

Drganie powieki zwłaszcza u młodych pacjentów bywa klasyfikowane jako tik nerwowy. Mamy w tym przypadku do czynienia z mimowolnymi, krótkimi skurczami, objawiającymi się jako drżenie powiek. Jednocześnie może występować zaciskanie powiek, przesadnie częste mruganie, wykrzywianie twarzy, marszczenie czoła czy tiki kończyn górnych. Tiki wynikają zwykle z przyczyn natury emocjonalnej. Dorastające dziecko może w ten sposób reagować na pojawiające się w jego życiu napięcia, niepokoje czy lęki. Drżenie powiek nasila się w stresujących sytuacjach. Mija najczęściej samoistnie wraz z przemijaniem okresu dojrzewania.

Jeśli drżenie powiek jest jedynym objawem występującym u pacjenta, wtedy zazwyczaj nie ma podstaw, aby podejrzewać poważną chorobę. Pacjent może jednak odczuwać znaczny dyskomfort, który utrudnia mu podejmowanie codziennych obowiązków. Silne drgania w dużym stopniu męczą oko i mogą zaburzać widzenie. Poważniejsza sytuacja może mieć miejsce wówczas, gdy dochodzi jednocześnie do drgania okolicznych obszarów, na przykład warg czy policzka. W takim przypadku istnieje prawdopodobieństwo, że drganie oka wynika ze schorzeń o podłożu neurologicznym, np. uciskania nerwów twarzowych przez guzy umiejscowione w mózgu.

Pozostałe niepokojące objawy współwystępujące to:

• Kołatanie serca.
• Migrena.
• Zaburzenie koncentracji.
• Silny niepokój.
• Nadpobudliwość nerwowa.
• Duszności.
• Drażliwość.
• Bóle kręgosłupa.
• Bóle i zawroty głowy.
• Opadanie powiek.
• Łzawienie.
• Uczucie piasku pod powieką.
• Niedomykanie powiek.
• Zaburzenia widzenia.
• Samoistne zamykanie się oczu.
• Bóle oczu.
• Krwawienie.
• Skurcze pozostałych mięśni.
• Asymetria twarzy.
• Dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
• Opadanie kącika ust.
• Zaburzenie czucia.
• Niemożność całkowitego zamknięcia oka.
• Nietypowa wydzielina z oka.

W większości przypadków drżenie powiek nie wymaga interwencji lekarskiej, ponieważ ustępuje samoistnie lub po wprowadzeniu metod domowych. Można do nich zaliczyć zwłaszcza:

• Uwzględnienie w diecie produktów bogatych w magnez, potas, wapń i witaminę B1.
• Zaprzestanie picia kawy, napojów energetycznych i alkoholu.
• Rzucenie palenia papierosów.
• Techniki relaksacyjne.
• Terapia ziołami.
• Joga.
• Umiarkowana aktywność fizyczna.
• Dbanie o jakość i odpowiednią długość snu (co najmniej 7 godzin).
• Stały rytm dobowy.
• Zaprzestanie nadmiernej ekspozycji na promieniowanie niebieskie, emitowane przez ekrany monitorów, telewizorów i telefonów komórkowych.
• Unikanie nadmiernego stresu.

Do lekarza należy udać się wówczas, gdy drżenie powiek utrzymuje się przez okres kilku tygodni, pomimo zastosowania metod domowych. Specjalista powinien wtedy skierować pacjenta na badania neurologiczne, zalecić morfologię krwi, badania EEG, tomografię oraz rezonans magnetyczny.

Wskazane może okazać się również przeprowadzenie badań laboratoryjnych w kierunku pomiaru poziomu magnezu, potasu, wapnia i sodu w organizmie. W celu wykluczenia poważnych chorób warto skonsultować się z lekarzami takich specjalizacji jak zwłaszcza neurologia, okulistyka oraz psychiatria. Jeżeli drganie powiek ma związek z nerwicą, wtedy lekarz może przepisać stosowane doraźnie benzodiazepiny lub leki przeciwdepresyjne. W przypadku części pacjentów wskazana jest również psychoterapia. Kiedy natomiast drżenie powiek ma związek ze schorzeniami okulistycznymi, lekarz może przepisać np. środki nawilżające oko – w celu sztucznego wywołania łez. W przypadku schorzeń neurologicznych stosowanym rozwiązaniem bywa wstrzykiwanie botoksu.

Drganie powieki może wymagać również rozpoczęcia suplementacji magnezu. Jest to zalecane zwłaszcza u tych osób, które spożywają duże ilości kasy i są mocno narażone na stres. Dobowe zapotrzebowanie na magnez jest szacowane na około 300 mg. Przy zakupie suplementu warto zwracać uwagę na zawartość jonów (kationów) magnezu. Istotne jest również to, aby magnez występował w postaci dobrze przyswajalnych związków organicznych, do których zalicza się chelat aminokwasowy, cytrynian, mleczan oraz asparaginian.

Jak rozpoznać wadę wzroku u małego dziecka?