Witamina D wspiera odporność? Tak, ale nie każda! Po jakie preparaty warto zatem sięgać? Tłumaczą to najnowsze badania naukowców

Powszechnie wiadomo, że prawidłowy poziom witamin i składników mineralnych wpływa na prawidłowe funkcjonowanie organizmu oraz zmniejsza ryzyko rozwoju różnych chorób. Jeśli mowa o układzie immunologicznym, najważniejszą substancją wspierającą odporność jest właśnie witamina D. Niestety dotychczas nie przeprowadzono zbyt dużej liczby badań, dotyczących wpływu suplementacji witaminą D2 i D3 na ekspresję genów.

Naukowcy z Wielkiej Brytanii postanowili bliżej przyjrzeć się temu składnikowi i przeprowadzili badanie wpływu dwóch form witaminy D, czyli D2 i D3, na odporność człowieka. Okazało się, że tylko jedna z nich, a mianowicie forma D3 (cholekalcyferol) znacząco wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego.

– W naszym badaniu wykazaliśmy, że tylko witamina D3 stymuluje szlak sygnalizacji interferonu I w organizmie, czyli najważniejszej części układu immunologicznego. Stanowi on pierwsza linię obrony przed zakażeniem bakteryjnym i wirusowym. Prawidłowy poziom cholekalcyferolu może pomagać w zapobieganiu infekcji, w przeciwieństwie do formy D2, która nie spełnia już tej funkcji – oznajmił prof. Colin Smith, współautor badania.

Eksperci zaznaczają, że konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań, o znacznie większej liczbie uczestników i pochodzących z różnych grup etnicznych.

Badanie opublikowane na łamach czasopisma Frontiers in Immunology obejmowało 335 kobiet pochodzenia azjatyckiego lub europejskiego. Naukowcy podzieli panie na trzy grupy. Każda z nich przez 12 tygodni otrzymywała codziennie 15 mikrogramów witaminy D2, D3 lub placebo.

Zespół ekspertów wybrał 97 uczestniczek, w tym 67 kobiet pochodzenia europejskiego oraz 30 azjatyckiego, których poddano analizie genetycznej przed rozpoczęciem badania oraz po 12-tygodniowej suplementacji.

Jakie efekty zaobserwowali badacze? Po zakończeniu eksperymentu zauważono, że poziom witaminy D w organizmie osób suplementowanych formą D3 wzrósł odpowiednio o 59 proc. i 166 proc. wśród kobiet pochodzenia europejskiego i azjatyckiego.

Tymczasem poziom witaminy D w organizmie u kobiet przyjmujących placebo spadł o 23 proc. i 29 proc. oraz w grupie suplementujących witaminę D2 – zmniejszył się odpowiednio o 52 proc. i 53 proc.

Natomiast na podstawie analizy genetycznej eksperci odkryli, że suplementacja witaminą D2 i D3 ma różny wpływ na grupy etniczne, co może oznaczać, że istnieje konieczność ustalenia różnych dawek suplementów z witaminą D dla osób o innym pochodzeniu.

Zaobserwowano również, że przyjmowanie preparatów z cholekalcyferolem (czyli D3) stymulowało sygnalizację interferonu typu 1 i 2. Co to oznacza? Pobudzenie działania interferonu 1 ma kluczowe znaczenie w odpowiedzi układu immunologicznego na zakażenie wirusowe, a typu 2 – wzmacnia odporność i reguluje stan zapalny w organizmie. Naukowcy podkreślają, że bez względu na pochodzenie etniczne, przyjmowanie suplementów z witaminą D2 zmniejszyło sygnalizację interferonu 1 i 2, co może wpływać na pogorszenie odporności.

– Wyniki naszego badania podkreślają konieczność dokładniejszego przyjrzenia się różnicom między obiema formami witaminy D. Póki co sugerujemy, aby to preparaty z witaminą D3 znalazły się w naszej codziennej diecie – podsumowują autorzy badania.

Obecnie na rynku farmaceutycznym dostępnych jest wiele produktów z witaminą D. Należy zwracać szczególną uwagę na formę składnika czynnego i wybierać tylko suplement z witaminą D3, czyli cholekalcyferolem.

– Uważamy, że polityka zdrowotna musi się zmienić. Przemysł spożywczy powinien dodawać do swoich produktów wyłącznie witaminę D3, unikając formy D2. Należy szczegółowo określić rodzaj witaminy D, która powinna być stosowana w suplementach i żywności wzbogacanej – dodał prof. Smith.

Naukowiec zauważył również, że suplementy z witaminą D3 pozyskiwane są najczęściej z produktów pochodzenia zwierzęcego, co może ograniczać dostępność tego preparatu niektórym grupom np. weganom. Profesor zaznaczył, że istnieje konieczność dostosowania produkcji suplementów z form przyjaznym weganom.

Szacuje się, że ponad 90 proc. mieszkańców naszego kraju ma niewystarczające stężenie witaminy D w organizmie, z czego nawet 60 proc. może mieć jej ciężki niedobór! Jest to spowodowane tym, że przez większość miesięcy w roku mamy ograniczony dostęp do światła słonecznego, a to właśnie w skórze pod wpływem promieni UVB dochodzi do produkcji tego związku. Niestety bardzo trudno jest pokryć dzienne zapotrzebowanie na witaminę D z pożywienia, dlatego konieczna jest odpowiednia suplementacja.

Aby pokryć 100 proc. dziennego zapotrzebowania organizmu na cholekalcyferol należałoby wystawić ramiona oraz nogi na działanie promieni słonecznych przynajmniej 15 minut dziennie w godzinach 10-15.

Jakie produkty warto włączyć do diety, aby wzbogacić ją o witaminę D3? Źródłem cholekalcyferolu są przede wszystkim:

• węgorz,
• dorsz,
• makrela,
• łosoś,
• sardynki,
• tran,
• jaja,
• wątróbka,
• podroby,
• w mniejszym stopniu produkty mleczne.

Natomiast źródłem witaminy D2 są przede wszystkim grzyby, w tym pieczarki oraz produkty z udziałem fermentowanych drożdży np. kiszone warzywa.