Odczuwasz napięcie i niepokój? To może być zespół stresu popandemicznego. Ekspert mówi, jak sobie z tym radzić

Wszyscy odczuwamy skutki pandemii COVID-19. Znacząco wpłynęła na życie – zarówno pod względem zdrowotnym, jak i psychicznym, co podkreśla naukowiec Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, dr Mateusz Grajek. Długotrwały stres i niepewność, które są związane z tym okresem, doprowadziły u niektórych do rozwoju zespołu stresu popandemicznego, który może wywoływać poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego.

Stres popandemiczny to stan, który – podobnie jak inne formy stresu pourazowego – może prowadzić do długotrwałych problemów psychicznych.

– Chociaż pojęcie to jest stosunkowo nowe i nie ma jeszcze oficjalnej definicji w klasyfikacjach chorób psychicznych, coraz więcej psychologów i psychiatrów dostrzega jego symptomy w populacji. W pewnym sensie jest to odmiana zespołu stresu pourazowego (PTSD), który jest powszechnie znany jako zaburzenie występujące po doświadczeniu traumatycznego wydarzenia – ocenił dr Mateusz Grajek z Wydziału Zdrowia Publicznego SUM w Bytomiu.

Psychiczne konsekwencje pandemii i ich wpływ na życie ludzi dr Grajek przeanalizował i opisał w książce, którą wydało Wydawnictwo SUM.

Według naukowca objawy zespołu stresu popandemicznego mogą się różnić w zależności od osoby. Do najczęściej obserwowanych należą nadmierne napięcie i niepokój, który może utrzymywać się nawet po zniesieniu najostrzejszych restrykcji, powodując ciągły lęk o zdrowie swoje i bliskich. Oznaką tego stanu mogą być też problemy ze snem, takie jak trudności z zasypianiem lub częste przebudzanie się w nocy.

– Obniżony nastrój i depresja, objawiające się utratą zainteresowania dotychczasowymi aktywnościami, poczuciem bezradności, smutkiem i brakiem energii, mogą rozwijać się w odpowiedzi na długotrwały stres – podkreślił dr Grajek.

Nawet mimo zakończenia restrykcji izolacja społeczna nadal może prowadzić do unikania kontaktów towarzyskich z powodu obaw przed ponownym zakażeniem lub trudnościami w powrocie do wcześniejszych nawyków społecznych. Taki długotrwały stres może też negatywnie wpływać na zdolność do koncentracji i zapamiętywania informacji.

Dr Grajek zaznaczył, że rozwój zespołu stresu popandemicznego może wynikać z wielu czynników. Już sama pandemia była sytuacją o wysokim poziomie stresu, która znacząco wpłynęła na codzienne życie. Na psychikę ludzi negatywnie mogły oddziaływać m.in. niepewność co do przyszłości, lęk przed chorobą oraz izolacja społeczna. Lęki i poczucie zagrożenia mogły potęgować płynące z mediów informacje o liczbie zachorowań i zgonów. Do wzrostu poziomu stresu przyczyniać się mogły też problemy finansowe związane z utratą pracy lub zmniejszeniem dochodów.

Według dr Grajka zespół stresu popandemicznego, jak inne zaburzenie psychiczne, wymaga odpowiedniego podejścia i leczenia. Pomocne mogą być:

• konsultacje z terapeutą – mogą one pomóc w zrozumieniu i przepracowaniu lęków oraz stresów, które pojawiły się w wyniku pandemii,
• kontakty społeczne – choć mogą wydawać się trudne, warto szukać wsparcia wśród rodziny i przyjaciół – otoczenie wsparcia emocjonalnego jest istotne dla odzyskania równowagi psychicznej,
• techniki relaksacyjne – ćwiczenia oddechowe, medytacja lub joga, mogą pomóc w redukcji napięcia i poprawie samopoczucia,
• regularne ćwiczenia fizyczne – udowodniono, że ruch ma wpływ na poprawę nastroju i redukcję stresu.

Ważne jest też unikanie nadmiernej konsumpcji mediów – intensywne śledzenie wiadomości może nasilać lęki. Ograniczenie czasu poświęcanego na informacje o pandemii może być pomocne.

Zespół stresu popandemicznego to nowy problem, który pojawił się jako konsekwencja globalnej pandemii COVID-19. Chociaż wiele osób wróciło już do normalności, niektórzy nadal borykają się z długotrwałymi skutkami psychicznymi tego trudnego okresu. Zrozumienie tego zjawiska oraz odpowiednie metody radzenia sobie z nim są kluczowe dla odbudowy zdrowia psychicznego po globalnym kryzysie.