Niepłodność często wynika z endometriozy. Jak diagnozować i leczyć tę chorobę?

– Na endometriozę może zachorować każda kobieta w wieku rozrodczym. Na świecie ta choroba dotyka ponad 190 milionów kobiet, a u jednej na pięć chorych generuje problem z zajściem w ciążę – podkreśla dr Grzegorz Ziółkowski, specjalista ginekolog-położnik, InviMed Praga Warszawa.

Endometrioza to stan zapalny, polegający na obecności endometrium, czyli tkanki występującej w jamie macicy, poza nią. Wpływa negatywnie na jakość komórek jajowych oraz tworzy niekorzystne środowisko dla rozwoju zarodka i powodzenie w jego zagnieżdżeniu się. Ogniska endometriozy mogą powodować między innymi niedrożność jajowodów, uszkodzenia struktury jajników, zmniejszenie rezerwy jajnikowej.

Nawet niski stopień endometriozy może znacznie utrudniać zajście w ciążę. W przypadku starań o dziecko kluczowy jest czas. Tymczasem diagnostyka tego schorzenia średnio trwa ponad 7 lat – od pierwszych objawów do rozpoznania, a jeśli objawy rozpoczęły się w okresie dorastania – czas ten sięga nawet 12 lat – dodaje ekspert.

Europejskie Towarzystwo Rozrodu Człowieka i Embriologii (ESHRE) w 2022 roku opublikowało ponad 100 nowych wytycznych, które mają pomóc lekarzom w zapewnieniu najlepszego standardu opieki nad kobietami zmagającymi się z endometriozą. Ocenie specjalistów z ESHRE podlegały przede wszystkim metody leczenia chirurgicznego, medycznego oraz niefarmakologicznego endometriozy pod kątem niwelowania bólu i walki z niepłodnością.

Czytaj też: Endometrioza – nowe wytyczne w diagnostyce i leczeniu. Poznaj europejskie rekomendacje dotyczące choroby, na którą cierpi co 10. Polka

Najnowsze wytyczne dotyczą przede wszystkim lepszej opieki nad pacjentkami w wieku rozrodczym, ze szczególnym uwzględnieniem pacjentek, które spodziewają się dziecka, bądź chcą zachować płodność.

- Ważna zmiana dotyczy bardzo młodych kobiet borykających się z endometriozą – określanej tutaj jako endometrioza młodzieńcza. Wyznaczono specjalne zalecenia dotyczące diagnozowania i leczenia młodych kobiet, które skarżą się na objawy sugerujące właśnie endometriozę – mówi dr Grzegorz Ziółkowski. Zmiany wytycznych ESHRE dotyczą również diagnozowania i leczenia endometriozy metodą laparoskopową, która do tej pory uznawana była za standardowe działanie. – Zespół specjalistów uznał, że metoda laparoskopowa będzie stosowana w przypadkach, w których ustalenie rozpoznania jest niemożliwe lub leczenie okazuje się nieskuteczne – dodaje ekspert.

Endometrioza nie wyklucza całkowicie zajścia w ciążę. Jest kilka możliwości. Jedną z nich jest ciąża naturalna. Na początku kobieta zażywa tabletki antykoncepcyjne i inne leki, a kolejno środki, które stymulują jajeczkowanie.

Zobacz: Metal ciężki przyczyną endometriozy? Działa jak estrogen i latami kumuluje się w organizmie

Ponadto są jeszcze dwie metody leczenia niepłodności, czyli techniki wspomaganego rozrodu. W początkowym stadium schorzenia można rozpocząć starania o dziecko od inseminacji domacicznej, która polega na bezpiecznym i bezbolesnym umieszczeniu w macicy próbki nasienia, które wcześniej zostało wyselekcjonowane i odpowiednio przygotowane w warunkach laboratoryjnych. Przy tej metodzie konieczne jest wcześniejsze przeprowadzenie stymulacji hormonalnej. Jeśli jednak próby inseminacji nie przyniosą oczekiwanego efektu, wtedy najczęściej zaleca się parom zastosowanie metody in vitro, która polega na połączeniu plemnika i komórki jajowej w warunkach laboratoryjnych, poza organizmem kobiety. Zapłodnienie pozaustrojowe jest wdrażane przy wysokim stopniu zaawansowania choroby. Przed wykorzystaniem technik wspomaganego rozrodu zaleca się usunięciu pewnych ognisk endometriozy i zrostów, co ma zwiększyć szanse na zajście w ciążę.

Objawy choroby są niejednoznaczne, stąd taka trudność w prawidłowym jej diagnozowaniu. Kobiety często skarżą się na obfite miesiączki, na bardzo ostry ból w trakcie miesiączki, a wiele z nich również na ból odczuwalny podczas stosunków płciowych, biegunki, zaparcia czy ogólne osłabienie. Pojawiają się także nudności i bóle brzucha, a w ciężkich przypadkach nawet krwisty mocz, krew w stolcu czy duszności.

Warto dodać, że ogniska endometriozy najczęściej umiejscawiają się w obrębie narządów rodnych kobiety – w mięśniu macicy lub jajowodzie. Często można je także zlokalizować w pęcherzu moczowym, jelicie grubym czy na otrzewnej – wyjaśnia dr n. med. Kinga Ziółkowska, specjalista ginekolog-położnik, InviMed Warszawa.

Zobacz: Endometrioza spowodowana przez bakterię? Jest już podejrzany! Przyczyną kobiecej choroby może być niewykryta infekcja tym patogenem

Źródła:

• Invi Med. Klinika leczenia niepłodności/ materiały prasowe
• szpitalnaklinach.pl