Obfite miesiączki – co jest ich przyczyną? Objawem jakich chorób może być obfity okres?

Obfite miesiączki, zmuszające do częstej zmiany podpaski lub tamponu, mogą być źródłem znacznego dyskomfortu. Za prawidłowe należy uznać krwawienie o objętości między 30 a 80 ml. Jeżeli objętość krwi przekracza 100 ml, należy już mówić o bardzo obfitym okresie. Rzecz w tym, że stwierdzenie tych wartości jest trudne, a nawet niemożliwe. Właśnie dlatego, o wystąpieniu obfitego krwawienia należy poinformować ginekologa, a zwłaszcza jeżeli towarzyszy temu obecność skrzepów we krwi i uczucie osłabienia.

Może się okazać, że uporczywy problem wynika z naturalnych uwarunkowań fizjologicznych. Zdarza się jednak, że obfity okres jest objawem chorobowym. Silne krwawienie miesiączkowe może być symptomem chorób macicy, jajników, tarczycy, zaburzenia krzepnięcia krwi lub nawet nowotworów.

Obfite miesiączki pojawiają się jako jeden z objawów różnych schorzeń macicy. Obfita miesiączka ze skrzepami może wskazywać na obecność mięśniaków macicy. Za silne krwawienie menstruacyjne odpowiedzialne są przede wszystkim mięśniaki podśluzówkowe, czyli wzrastające w kierunku endometrium (błony śluzowej macicy). Wynika to z utrudnionego obkurczania naczyń krwionośnym i z wydłużonego czasu, niezbędnego do zagojenia miejsc, w których błona śluzowa uległa złuszczeniu. Silnemu krwawieniu zwykle towarzyszą dolegliwości bólowe.

Mięśniaki są przeważnie łagodnymi zmianami, złośliwe guzy to około 0,5 proc. wszystkich przypadków. Jeżeli w przebiegu choroby pojawiają się tylko nieznaczne objawy, mięśniaki leczy się farmakologicznie – lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi. Rzadziej stosuje się hormony. W uzasadnionych przypadkach, lekarz może zadecydować o usunięciu zmian. 

Obfity, przedłużający się okres mogą wywoływać polipy macicy. W takim przypadku często pojawiają się też krwawienia międzymiesiączkowe. Krew może pojawić się też po stosunku. Polipy najczęściej są łagodnymi zmianami, jednak nie znaczy to, że można je ignorować, zwłaszcza gdy ich rozwojowi towarzyszą wyżej wymienione objawy. Leczenie polega na kilkumiesięcznym przyjmowaniu hormonów. Jeżeli rezultat nie jest zadowalający, konieczny może okazać się zabieg łyżeczkowania lub histeroskopia. 

Bardzo obfity okres może być jednym z objawów endometriozy – stanu, w którym dochodzi do wystąpienia komórek błony śluzowej macicy poza jej jamą. Ogniska endometriozy najczęściej zlokalizowane są w narządach rozrodczych i w sąsiadujących organach – w otrzewnej, pęcherzu moczowym i w otrzewnej. W niektórych sytuacjach, komórki endometrium pojawiają się też w bardziej oddalonych organach, m.in. w płucach lub w skórze. Poza obfitym krwawieniem miesiączkowym, choroba objawia się bólem zlokalizowanym w miednicy (pojawiającym się w trakcie menstruacji, czasami także podczas stosunku i przy oddawaniu moczu lub stolca), a w niektórych przypadkach także bezpłodnością. Leczenie (farmakologiczne lub chirurgiczne) ma charakter objawowy. Silne i przedłużające się krwawienie miesiączkowe jest charakterystyczne dla adenomiozy. W tym przypadku, ogniska endometriozy pojawiają się wewnątrz myometrium – błony mięśniowej macicy.

Obfita miesiączka może być oznaką czynnościowego krwawienia macicy. Oznacza to stan wywołany cyklem bezowulacyjnym, w którym nie dochodzi do jajeczkowania i owulacji. W następstwie, pęcherzyk jajnikowy przybiera formę przetrwałą, w której nieustannie wytwarza estrogeny. Dochodzi do przerostu błony śluzowej macicy, co skutkuje silnym krwawieniem.

Obfite miesiączki, wraz z którymi pojawiają się dolegliwości bólowe, nudności, wymioty, czasami także zwiększenie obwodu brzucha, mogą być objawem wystąpienia torbieli jajnika. Najczęściej są to łagodne zmiany, za powstanie których odpowiadają różne czynniki.

Częstym zjawiskiem są tzw. torbiele czynnościowe, które powstają w następstwie wzrostu pęcherzyka Graffa. Do takiej sytuacji dochodzi, gdy pęcherzyk nie pęka w trakcie owulacji. Torbiel może powstawać także na tle endometrialnym (w przebiegu endometriozy). W niektórych przypadkach pojawiają się torbiele dermatoidalne. W takich zmianach stwierdzana jest obecność innych tkanek, m.in. tłuszczowej i kostnej.

W większości przypadków, lekarz zaleca leczenie zachowawcze, polegające na regularnej obserwacji zmian. Czasami niezbędna okazuje się operacja.

Obfite miesiączki lub obfity okres w ciąży to potocznie funkcjonujące określenie, które z oczywistych względów jest błędne. Chodzi tu o patologiczne krwawienie, które swoją intensywnością może przypominać miesiączkę. W takim przypadku, niezbędna jest szybka pomoc lekarza. Krwawienie w ciąży może bowiem wskazywać na poronienie lub na ciążę pozamaciczną.

Obfita miesiączka po porodzie wskazuje natomiast na zmiany w gospodarce hormonalnej - organizm wraca do równowagi po okresie ciąży i po porodzie. 

Obfite miesiączki mogą być następstwem przyjmowania leków, które zmniejszają krzepliwość krwi – antykoagulantów. Mogą też wynikać ze schorzeń, które wywołują stan zaburzenia krzepliwości. Należą do nich:

• infekcje wirusowe wątroby,
• małopłytkowość,
• hemofilia A i B,
• choroba von Willebranda.

Obfite miesiączki mogą pojawić się w przebiegu niektórych nowotworów. Jednym z nich jest rak trzonu macicy. W tym przypadku, komórki nowotworowe rozwijają się w szybkim tempie. Zmiany mogą naciekać okoliczne tkanki, a w zaawansowanej fazie mogą dawać przerzuty do innych organów. Charakterystycznym objawem są obfite krwawienia międzymiesiączkowe. Często towarzyszą im dolegliwości bólowe i upławy. Leczenie polega na usunięciu zmiany nowotworowej z niewielkim obszarem zdrowych tkanek lub całej macicy. Jeżeli zachodzi taka konieczność, usuwane są okoliczne węzły chłonne. Uzupełniająco stosuje się radio- chemio- i hormonoterapię. 

Także w przebiegu raka szyjki macicy można zaobserwować obfite i przedłużające się miesiączki i krwawienia międzymiesiączkowe. W tym przypadku, mogą pojawić się też krwawienia po stosunku. Pozostałe objawy są równie niespecyficzne. Należą do nich upławy, ból podczas stosunku i ból w podbrzuszu. Leczenie uzależnione jest od stopnia rozwoju choroby. Wczesne zmiany można leczyć farmakologicznie. Bardziej zaawansowane stwarzają konieczność usunięcia zmienionego chorobowo fragmentu szyjki macicy. Nowotwór inwazyjny wymaga usunięcia całej macicy. Wspomagająco stosuje się radio- i chemioterapię. 

Nieregularne i obfite miesiączki może wywoływać ziarniszczak – nowotwór zlokalizowany w obrębie jajnika. Równolegle mogą występować biegunki na przemian z zaparciami oraz uczucie wypełnienia w nadbrzuszu. Pojawiają się bóle w obszarze miednicy, parcie na pęcherz i utrudnione oddawanie moczu. Podstawą leczenia jest operacja. Stosuje się też radio- i chemioterapię.

Obfite miesiączki często pojawiają się u kobiet stosujących wkładkę domaciczną. Bardzo obfity okres jest w tym przypadku wywołany miejscowym stanem zapalnym błony śluzowej macicy. W przypadku pojawienia się silnego krwawienia należy sięgnąć po inną formę antykoncepcji.

Obfite miesiączki, które są objawem stanu chorobowego, należy leczyć przyczynowo. W pozostałych przypadkach, pomóc mogą zmiany w stylu życia. W trakcie okresu należy unikać nadmiernego wysiłku fizycznego. Warto odstawić alkohol, kofeinę i leki przeciwbólowe z kwasem acetylosalicylowym, które wpływają niekorzystnie na proces krzepliwości krwi. Zalecana jest dieta bogata w żelazo o w witaminę C, która zwiększa przyswajanie tego pierwiastka. Nie zaleca się gorących kąpieli i długiego przebywania na słońcu - ciepło doprowadza do rozszerzenia naczyń krwionośnych, co skutkuje wzmożeniem krwawienia.