Spis treści
Jak wygląda miodunka?
Miodunka (Pulmonaria L.) to bylina, czyli roślina wieloletnia należąca do rodziny ogórecznikowatych. Na świecie istnieje aż 14 zweryfikowanych gatunków miodunki, podczas gdy 64 kolejne nie zostały jeszcze zweryfikowane, ponieważ są do siebie bardzo podobne, co utrudnia ich oznaczanie. W Polsce w stanie dzikim występują 4 gatunki miodunki, a najczęściej spotykane z nich to miodunka plamista (Pulmonaria officinalis L.) i miodunka ćma (Pulmonaria obscura Dum.), obok miodunki wąskolistnej i miękkowłosej.
Miodunka plamista inaczej zwana też lekarską lub płucnikiem lekarskim oraz miodunka ćma już wczesną wiosną wyróżniają się wśród szarego, pozimowego krajobrazu wyrazistym kolorem kwiatów początkowo czerwonych, a następnie zmieniających barwę na różowo-fioletowo-niebieską. Te dwa gatunki miodunki różni od siebie tylko kolor liści, które u miodunki plamistej, jak sama jej nazwa mówi, nakrapiane są jasnozielonymi plamami, których nie posiada miodunka ćma.
Najczęściej miodunkę można spotkać w lasach liściastych oraz w okolicy rzek, lubi wilgotne podłoże i zacienione stanowisko. Ze względu na jej piękne, delikatne i kolorowe kwiaty chętnie uprawiana jest także w ogrodach. Miodunka kwitnie od marca do maja. Oba rodzaje miodunki są wykorzystywane jako rośliny lecznicze.
Skład i właściwości lecznicze miodunki
Surowcem zielarskim jest ziele miodunki, które w celach leczniczych wykorzystuje się po wysuszeniu. Wyciągi z ziela miodunki znajdziemy w lekach i suplementach diety. Na rynku dostępne są również herbatki, nalewki i syropy. Susz można przygotować także samemu z własnoręcznie zebranej miodunki i wykorzystać do przygotowywania naparów czy okładów. Należy więc zebrane od marca do maja ziele rozłożone na płasko suszyć w temperaturze nie wyższej niż 35 st. C.
W zielu miodunki znajdziemy cenne składniki takie jak:
- związki krzemu – rozpuszczalna w wodzie i łatwo przyswajalna krzemionka,
- allantoina – przyspiesza gojenie ran i łagodzi podrażnienia,
- flawonoidy – takie jak kwercetyna, która jest naturalnym barwnikiem i antyoksydantem,
- antocyjany – należące również do flawonoidów barwniki, które zmieniają kolor kwiatów miodunki w zależności od fazy rozwoju rośliny oraz kwasowości podłoża, na którym rośnie,
- garbniki – inaczej taniny, które mają właściwości antybakteryjne i przeciwwirusowe.
Miodunka zawiera także saponiny, alkaloidy pirolizydynowe (śladowe ilości), kwas chlorogenowy, kwas elagowy, kwas rozmarynowy, sole mineralne, związki śluzowe, witaminy C i z grupy B.
Krzem z miodunki na mocne kości i piękne włosy
Ze względu na zawartość dużej ilości łatwo przyswajalnej krzemionki (ditlenku krzemu – SiO2), która jest minerałem uszczelniającym naczynia krwionośne, wspomagającym mineralizację kości i wpływającym na produkcję kolagenu w skórze przetwory z miodunki chronią przed osteoporozą oraz chorobami układu krążenia.
Miodunka wzmacnia kości, a także włosy i paznokcie, zapobiega ich łamaniu się i kruchości oraz przeciwdziała wypadaniu włosów. Wzmacnia i uelastycznia naczynia krwionośne, przyspiesza gojenie się ran i otarć. Poprawia napięcie i gęstość skóry, niweluje oznaki starzenia, dzięki czemu skóra staje się miękka i elastyczna, a zmiany trądzikowe czy zmarszczki wygładzone. Krzem zawarty w miodunce znajduje się również w wielu narządach ciała takich jak serce, mózg, trzustka, wątroba, śledziona, dzięki temu miodunka wspiera pracę tych narządów.
Miodunka na kaszel i infekcje układu oddechowego
Miodunka w dawnych czasach nazywana była płucnikiem, ponieważ bardzo dobrze sprawdza się w leczeniu chorób dróg oddechowych. Dzięki zawartym w miodunce saponinom wpływa ona pozytywnie na działanie nabłonka płuc, a obecność związków śluzowych przyczynia się do udrożnienia dróg oddechowych, działa wykrztuśnie i pomaga pozbyć się zalegającej wydzieliny. Działanie to można wzmocnić łącząc miodunkę z podbiałem lub babką lancetowatą. Roślina chroni także układ oddechowy przed niekorzystnym działaniem smogu oraz pyłów.
Miodunka dzięki właściwościom przeciwzapalnym oraz antybakteryjnym i przeciwwirusowym wspomaga pracę układu immunologicznego. Łagodzi i skraca już istniejącą infekcję, działa też ochronnie i hamuje stan zapalny. Ze względu na te właściwości miodunkę można stosować wspomagająco m.in. w leczeniu kaszlu, bólu gardła, chrypy, gruźlicy, astmy, pylicy, zapalenia płuc, oskrzeli czy zapalenia krtani.
Ziele ma również właściwości detoksykujące i moczopędne. Oczyszcza organizm z toksyn i wydala je wraz z moczem, wspomagając tym samym pracę układu moczowego. Może więc wspomóc także leczenie chorób pęcherza moczowego czy nerek.
Ze względu na zawartość flawonoidów oraz witamin z grupy B, które są naturalnymi antyoksydantami przetwory z miodunki zmniejszają stres oksydacyjny, przeciwdziałają oznakom starzenia oraz wspomagają pracę układu nerwowego, pamięć i koncentrację. Dzięki temu mogą zapobiegać rozwojowi chorób neurodegeneracyjnych takich jak alzheimer czy parkinson.
Przygotuj z miodunki napar na kaszel i trądzik
Z miodunki najlepiej jest przyrządzić napar, który może być stosowany wewnętrznie, do picia lub zewnętrznie, do przemywania skóry oraz płukanek. Dr Henryk Różański wskazuje na działanie wykrztuśne, osłaniające, przeciwkrwotocznie, wzmacniające i moczopędne naparu z miodunki do picia. Natomiast stosowanie jej na skórę przyśpiesza gojenie ran na skórze i błonach śluzowych oraz działa ściągająco.
Macerat z miodunki do picia
Pół szklanki świeżego rozdrobnionego ziela zalać 2 szklankami przegotowanej, chłodnej wody. Pozostawić na 5-6 godzin, a następnie odcedzić. Pić 2 razy dziennie po 100 ml. Gotowy produkt można przechowywać w lodówce przez 2-3 dni.
Odwar z miodunki do picia i przemywania skóry
1-2 łyżki rozdrobnionego ziela zalać 1 szklanką chłodnej wody. Gotować przez 10 minut. Po zdjęciu z palnika odstawić na 30 minut. Po tym czasie przecedzić. Pić 200-400 ml w kilku porcjach po 50 ml. Można również stosować do przemywania skóry trądzikowej, ze zmianami zapalnymi lub poszarzałej, zmęczonej i pozbawionej blasku. Odwarem można też płukać bolące gardło lub jamę ustną. Odwar na skórę i błony śluzowe działa przeciwzapalnie, ściągająco, przeciwwysiękowo, przeciwtrądzikowo i odżywczo.
Skutki uboczne i przeciwwskazania do spożywania miodunki
Miodunka reguluje pracę układu pokarmowego i łagodzi biegunki, jednak w zbyt dużych ilościach może doprowadzić do wystąpienia zaparć. Z tego samego względu nie powinny więc stosować miodunki osoby, które mają problem z regularnym wypróżnianiem się.
Jak przy stosowaniu każdego zioła należy unikać miodunki w czasie ciąży i karmienia piersią, ponieważ produkty ziołowe nie są wystarczająco przebadane, aby można je było uznać za bezpieczne do stosowania w czasie ciąży i laktacji.
