Kocanki piaskowe na kaszel i wątrobę! Napar i olej z kocanki pomoże też wygładzić zmarszczki i wyleczyć wypryski skórne. Zobacz, jak działa!

Kocanki piaskowe (łac. Helichrysum arenarium) to gatunek rośliny należącej do rodziny astrowatych. Ma małe wymagania co do gleby, jest rośliną pospolitą i rośnie dziko na Syberii oraz w większości krajów Europy, w tym także w Polsce. Jest niską byliną dorastającą do wysokości ok. 30 cm i występuje, jak sama jej nazwa wskazuje, na terenach piaszczystych oraz glebach ubogich w składniki mineralne takich jak nieużytki czy zbocza leśne. Roślina ma charakterystyczne złoto-żółte drobne koszyczki kwiatowe oraz popielatoszarą łodygę pokrytą srebrzystymi włoskami. Dzięki swojemu pięknemu wyglądowi wykorzystywana jest w bukietach w postaci świeżo ściętej rośliny, ale także suszonej, ponieważ po zasuszeniu jej kwiaty długo zachowują swój pierwotny kolor.

Kocanka piaskowa dostępna jest w sklepach i aptekach w postaci suszu lub oleju. Jednak utarta już i wykorzystywana również jako nazwa handlowa forma kocanka piaskowa jest niewłaściwa, ponieważ prawidłowo roślina ta nazywa się kocanki piaskowe. Ziele i kwiaty kocanki zbierane są w okresie kwitnienia, czyli od lipca do października, jednak na jej zbiór potrzebne jest pozwolenie z regionalnej dyrekcji ochrony środowiska, ponieważ jest to roślina objęta w Polsce od 1983 r. częściową ochroną gatunkową.

W ziołolecznictwie wykorzystuje się ziele i kwiaty kocanki piaskowej, które zawierają m.in. flawonoidy, żółty chalkon, luteolinę, kwercetynę, kwasy fenolowe (kawowy, syryngowy, kumarowy), garbniki, fitosterole, hydroksykumaryny, olejek eteryczny, trójterpeny (kwas ursolowy) oraz woski.

Kocanki piaskowe wykazują właściwości:

• rozkurczowe,
• antyseptyczne,
• przeciwzapalne,
• antybakteryjne,
• żółciopędne,
• żółciotwórcze,
• odtruwające,
• ochronne na miąższ wątroby,
• moczopędne,
• przeciwartretyczne,
• antyoksydacyjne.

Już w starożytności znane były lecznicze właściwości kocanki, a zwłaszcza jej korzystne działanie na układ pokarmowy, w tym głównie na wątrobę. Regularne stosowanie kocanki działa ochronnie na miąższ wątroby, a także odbudowuje go, wspomaga leczenie wątroby np. przy jej niewydolności. Usprawnia trawienie poprzez zwiększanie wydzielania soków trawiennych.

Kocanki piaskowe wspierają również pracę dróg żółciowych. Roślina jest pomocna przy zastojach żółci, żółtaczce oraz wspomaga trawienie tłuszczów. Może być także stosowana w celu zapobiegania kamicy nerkowej, ale nie poleca się jej w już stwierdzonej kamicy żółciowej, ponieważ może spowodować przesunięcie się kamieni i zatkanie przez nie dróg żółciowych, co doprowadzi do wystąpienia kolki żółciowej. Poprawia także perystaltykę jelit, usprawnia trawienie, niweluje stany zapalne, działa rozkurczowo, łagodzi wzdęcia i zaparcia.

Dzięki właściwościom moczopędnym, przeciwartretycznym i odtruwającym zalecana jest w terapii dny, zatruć i obrzęków. Kocanka skutecznie leczy także choroby układu oddechowego, ponieważ działa antyseptycznie, antybakteryjnie i przeciwzapalnie. Jej stosowanie zalecane jest przy kaszlu, chrypce, bólu gardła, a także w łagodzeniu objawów alergii.

Z kocanki można przygotować napar, nalewkę lub olej. Ziele i kwiaty należy przechowywać w temperaturze pokojowej, nie przekraczającej 30 st. C, w szczelnie zamkniętym pojemniku, najlepiej szklanym, z dala od źródeł ciepła, wilgoci oraz światła.

Napar z kocanki piaskowej można przygotować, zalewając jedną łyżkę kocanki szklanką wrzątku. Parzyć pod przykryciem przez 15 minut. Następnie odcedzić i pić 3 razy dziennie przez minimum 2 tygodnie. Jak zaleca fitoterapeuta dr Henryk Różański, napar można również sporządzić, zalewając kwiaty gorącym mlekiem, a po ostudzeniu dodać do niego miód. Mleko wydobywa więcej składników czynnych z ziela niż woda.

Aby przygotować nalewkę z kocanki, należy 2-3 łyżki kwiatów zalać 0,5 litra wódki lub spirytusu i dodać 5 łyżek miodu. Wszystkie składniki umieścić w dużym, zamkniętym słoiku i pozostawić na ok. 2 tygodnie. Słój należy codziennie wstrząsać, aby wydobyć jak najwięcej cennych składników z ziela kocanki. Gotową nalewkę należy spożywać w celu wspomagania pracy wątroby i układu trawiennego po jednej łyżeczce dziennie rozcieńczonej w wodzie.

Natomiast olej ze świeżej lub suchej kocanki, przygotowywany na bazie oliwy z pierwszego tłoczenia lub oleju lnianego może być stosowany zewnętrznie do przemywania lub smarowania skóry twarzy i całego ciała. Ma on właściwości nawilżające i ochronne, wygładza skórę, przyspiesza gojenie ran, uszczelnia naczynia krwionośne, zmniejsza opuchnięcia, a także widoczność blizn. Olej z kocanki działa też antyoksydacyjnie, przeciwzmarszczkowo oraz przeciwbakteryjnie i antyalergicznie. Aby go przygotować samodzielnie, należy kwiaty kocanki zalać wybranym olejem w proporcji 1:1 lub 1:2.

Kocanki, mimo że stosuje się w leczeniu wątroby i dróg żółciowych, nie poleca się stosować w kamicy żółciowej oraz niedrożności dróg żółciowych. Może ona bowiem spowodować przesunięcie się złogów i zablokowanie przez nie dróg żółciowych.

Stosowania kocanki nie poleca się także kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią, ponieważ nie ma dowodów na jej nieszkodliwe działanie w tych grupach osób. Powinni też na nią uważać alergicy uczuleni na rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae).

Źródło danych o ochronie gatunku:
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Internetowy System Aktów Prawnych